Penetrować przestworza, badać niebiosa

Czy opisy narkotycznych halucynacji zaspokoją, czy rozbudzą ciekawość młodzieży?

- Miękkie narkotyki są nieszkodliwe - zapewnia autor.

- Od miękkich zaczynało 60 proc. narkomanów - twierdzi Monar.

- Opisy narkotycznych halucynacji nie mogą być tabu - mówi prof. Jerzy Vetulani z PAN.

Wydawało się

30 stycznia Aleksander Panek, lekarz wojewódzki w Rzeszowie, poprosił wojewodę rzeszowskiego Kazimierza Surowca, by zawiadomił prokuraturę o popełnieniu przestępstwa.

Jak cukier, praca lub seks?

Marihuanę pali od 17. roku życia. Ostatnio okazyjnie - trzy, cztery razy w miesiącu. Próbował też grzybów i LSD. Narkotyków twardych nie.

- Miękkie narkotyki są nieszkodliwe - zapewnia. - Uzależniają w takim samym stopniu jak cukier, praca lub seks. Opinia, że każdy narkoman uzależniony od kompotu zaczynał od marihuany, jest tak samo nieprawdziwa jak stwierdzenie, że każdy alkoholik pijący denaturat zaczynał od piwa.

Według Jagody Władoń, pełnomocnika Monaru ds. profilaktyki i rehabilitacji, 60 proc. uzależnionych od narkotyków twardych zaczynało od marihuany i LSD. - Przejście od narkotyków miękkich do twardych to naturalna kolej rzeczy. Uzależnienie jest ciągłą podróżą w poszukiwaniu lepszych wrażeń, nowych emocji.

- Narkotyki lekkie nie wywołują fizycznych objawów głodu. Uzależniają, ale nie bezpośrednio, jak kompot czy kokaina, lecz pośrednio, przez np. przyzwyczajenie, modę w środowisku - uważa prof. Jerzy Vetulani, szef Zakładu Biochemii Instytutu Farmakologii PAN.

Pomocy!

Waszyngton i Jefferson w długie wieczory

Wśród krakowskich licealistów przewodnik krąży powielany na ksero.

Jerzy Lackowski, krakowski kurator oświaty: - Gdy przeczytałem, przeraziłem się. Przewodnik uczy i zachęca młodzież do brania narkotyków.

Narkotyki - przewodnik: Zapala się jointa (ręcznie robiony skręt o wielkości uzależnionej od potrzeb) lub nabija się faję. Dobrą trawę (szczyty) można także popalać w szklanej lufce od popularnych. Nabicie końcówki w żaroodpornym szkle wystarcza na około dziesięć machów, co powinno zadowolić minimum trzy osoby.

Badania przeprowadzone w 1993 i 1994 r. przez krakowskie kuratorium wykazały, że ponad 5 proc. uczniów klas siódmych paliło już marihuanę. W liceach ogólnokształcących jest najgorzej - do zażywania narkotyków przyznało się 17 proc. trzecioklasistów. W szkołach zawodowych - 15 proc.

Jesienią 1994 r., jeszcze przed ukazaniem się przewodnika, kuratorium rozpoczęło antynarkotykowy program profilaktyczny.

- Nauczyciele rozmawiają z młodzieżą, z rodzicami, uświadamiają im niebezpieczeństwo, wspólnie zastanawiają się, co robić - wylicza kurator Lackowski.

W drugiej połowie roku w podkrakowskich Krzeszowicach zacznie działać Ośrodek Długoterminowej Readaptacji dla Młodzieży Zagrożonej Patologiami prowadzony przez kuratorium.

- Pan Palusiński wbił nam nóż w plecy. Stwarza modę na narkotyki, ukazuje je w atrakcyjnym świetle - mówi kurator Lackowski.

Narkotyki - przewodnik: Być może w długie wieczory Waszyngton i Jefferson przypalając trawkę przy kominku wymyślili może nie doskonały, ale dotychczas najlepszy z systemów politycznych.

Wszystkie wniebowzięte

Narkotyki - przewodnik: (...) Podnosi się sufit, można wznieść się nie dotykając podłoża, kreować świat wokół i pod spodem. Penetrować przestworza i badać niebiosa.

Według badań przeprowadzonych na zlecenie Monaru główną przyczyną brania narkotyków jest ciekawość. Aż 60 proc. biorących dowiedziało się o marihuanie, LSD, amfetaminie od kolegów bądź o nich przeczytało. Marta i Aśka po przeczytaniu książki pożyczyły ją koleżankom.

- Łucja, Beata i Agnieszka już prawie codziennie palą. Chodzą teraz wniebowzięte. Z całej klasy tylko Monika nie spróbowała, największa kujonka.

Według badań przeprowadzonych w Rzeszowskiem aż 51 proc. młodzieży zażywającej narkotyki tłumaczy to potrzebą oderwania się od dnia codziennego i szukania przyjemności.

Narkotyki - przewodnik: (...) 50 proc. kobiet i 39 proc. mężczyzn ujawniło, że palenie, po zaspokojeniu pierwszej żądzy, wyostrzało ich pragnienie na nowo. (...) Orgazm ma nową, przyjemniejszą jakość.

Zdzisław Wyżykowski, autor badań na temat uzależnienia uczniów krakowskich szkół: - Wizje halucynacji w książce są kuszące, trudno się im oprzeć, "będzie wspaniale, weź i ty". Autor kładzie nacisk na przyjemne strony narkomanii. O zagrożeniach pisze niewiele i traktuje je marginalnie.

Narkotyki - przewodnik: W żadnym wypadku nie należy prowadzić po grzybach samochodów, czołgów, koparek czy innych pojazdów mechanicznych, szczególnie nocą (wyostrzony zmysł wzroku powoduje olśnienia światłami reflektorów innych pojazdów i chwilowy brak widoczności).

- Nie dziwię się - dodaje Wyżykowski - jeśli młodzież po przeczytaniu tej książki sięgnie po środki odurzające.

Żyć kolorowo

Według kuratora Jerzego Lackowskiego przewodnik pełen jest uproszczeń, a często zafałszowań. - Młodzież potrafi żyć kolorowo, wspaniale bawić się, niekonwencjonalnie i oryginalnie myśleć bez narkotyków - uważa.

Doktor Adam Wiernikowski, toksykolog kliniczny, twierdzi, że książka jest świetną propagandą narkomanii. - W szpitalu na oddziale widzę drugą stronę medalu - nieszczęśliwych, uzależnionych ludzi, którzy nie mogą wyjść z nałogu.

Dr Wiernikowski wytyka przewodnikowi także merytoryczne błędy: - Nie jest prawdą, że np. glikogen to skrobia wątrobiana, jak pisze pan Palusiński. Czegoś podobnego w ogóle nie ma. Błędem jest również stwierdzenie, że wilczy apetyt po użyciu marihuany należy zwalczać proteinami - najlepiej rybą - a nie słodyczami. Powinno się jeść właśnie słodycze.

Łąki się zaroją

Aleksander Panek, lekarz wojewódzki w Rzeszowie, który zaalarmował wojewodę i prokuraturę, w latach 80. wraz z Markiem Kotańskim organizował demonstracje przeciwko uprawom maku.

- Po lekturze przewodnika oniemiałem. Wiosną lasy i łąki mogą zaroić się od młodych ludzi poszukujących narkotyzujących grzybów. O co ja przez tyle lat walczyłem?

Eugeniusz Moczuk, pełnomocnik wojewody rzeszowskiego ds. profilaktyki uzależnień, uważa, że spółka "Total Trade Publisher" naruszyła ustawę ze stycznia 1985 r. o zapobieganiu narkomanii. Powołuje się na art. 32 ustawy: "Osoba, która w celu osiągnięcia korzyści majątkowej ułatwia zażywanie albo nakłania do zażywania takiego środka, podlega karze więzienia od roku do lat dziesięciu".

- Szanse na rozpoczęcie postępowania nie są wielkie, bo moim zdaniem przewodnik nie narusza Ustawy o zapobieganiu narkomanii - uważa jednak Małgorzata Wilkosz-Śliwa, rzecznik prasowy Prokuratury Wojewódzkiej w Krakowie. - W świetle obowiązującego prawa podanie przepisu, w jaki sposób palić marihuanę, nie jest przestępstwem.

Opis narkotycznych halucynacji, według prokurator Wilkosz-Śliwy, trudno uznać za nakłanianie do zażywania narkotyku.

Prywatnie pani prokurator ma jednak negatywny stosunek do przewodnika. - Gdybym znalazła tę książkę u syna w tornistrze, struchlałabym. Dobrze pamiętam, jaka byłam wpływowa mając naście lat. Niestety, nie wszystko, co niemoralne i nieetyczne, jest niezgodne z prawem.

Marihuana jak schabowy

- Ale po lekturze przewodnika jestem za powołaniem mechanizmów administracyjnych, dzięki którym takie książki, a także podręczniki idealnej zbrodni czy doskonałej kradzieży, nie trafiłyby na półki.

Robert Palusiński tłumaczy, że zamierzeniem książki jest wypełnienie luki informacyjnej o narkotykach i narkomanii.

- Przewodnik jest dla terapeutów zajmujących się uzależnionymi, dla rodziców, którym chcę wytłumaczyć, dlaczego miękkie narkotyki są atrakcyjne dla ich dzieci.

- Książkę kupują jednak nastolatki - oponuję.

- Młodzież zaspokoi potrzeby poznawcze. Części wystarczy sama wiedza o tym, jak jest na "haju", inni sięgną i będą podpalać.

- A jak się pan będzie czuł, jeśli po lekturze przewodnika wzrośnie liczba uzależnionych?

Milczenie.

- Opisy narkotycznych halucynacji nie mogą być tabu, gdyż budzą ciekawość owocu zakazanego - przyznaje prof. Jerzy Vetulani. Podaje przykład Stanów Zjednoczonych, gdzie podobne książki można dostać w każdej księgarni. - Po narkotyki sięgamy nie dlatego, że o nich przeczytaliśmy, lecz pod wpływem otoczenia lub z potrzeby zaznania czegoś nowego.

Uważa jednak, że w przewodniku nie powinny się znaleźć np. dokładne opisy miejsc, gdzie rosną halucynogenne grzyby.

- Przewodnik nie powinien ujrzeć światła dziennego - uważa Jagoda Władoń z Monaru. - Z tej książki przebija miłość do narkotyków. Pan Palusiński zachwala marihuanę, jak autor książki kucharskiej ulubionego schabowego z pieczarkami.

Według Monaru ponad 200 tys. Polaków jest uzależnionych od narkotyków. Szansę zerwania z nałogiem ma 26-30 proc. narkomanów.

Narkotyki - przewodnik, przedostatnia strona: - W przygotowaniu "Narkotyki - przewodnik część II; Hard Drugs Killers (narkotyki twarde)".

Narkotyki dzielą się na "miękkie" i "twarde". Miękkie - jak LSD 25, grzyby halucynogenne (muchomor czerwony, łysiczka lancetowata), marihuana, haszysz - powodują uzależnienie psychiczne.

Narkotyki twarde to amfetamina, kokaina, heroina, kompot (czyli polska heroina) i opiaty (opium, morfina) - uzależniają fizycznie, wywołując głód narkotykowy.

W Polsce posiadanie narkotyków nie jest karalne. W 1994 r. do Sejmu wpłynęły trzy projekty ustawy antynarkotykowej. Projekty Ministerstwa Zdrowia i grupy posłów (tzw. projekt społeczny) proponują karanie już za posiadanie niewielkich ilości narkotyków na własny użytek.

Najbardziej liberalny jest projekt Ministerstwa Sprawiedliwości, rozróżniający narkotyki miękkie i twarde. Jest za legalizacją niewielkich ilości narkotyków miękkich, np. marihuany.

W Stanach Zjednoczonych posiadanie narkotyków jest karalne. W większości państw zachodnioeuropejskich w ostatnich latach zalegalizowano posiadanie niektórych narkotyków. Np. w Holandii można mieć przy sobie po 30 g konopi, haszyszu i LSD; w Niemczech w Nadrenii-Północnej Westfalii - po 10 g haszyszu lub marihuany, po 0,5 g heroiny, amfetaminy i kokainy.