Jako, że są wakacje to mój rytm dobowy jest trochę zaburzony, a mianowicie, chodzę spać 3/4 w nocy a budzę się koło południa, tej nocy też nie spałam lecz była wiele ciekawsza od innych, wręcz niezwykła.
1:00
Amfetamina, metamfetamina i ich psychoaktywne analogi strukturalne
Budowa i własności. Przemiany w ustroju. Metody identyfikacji.
15 luty, 2003 - 10:04
Tagi
Źródło
Bogdan Szukalski
"Alkoholizm i Narkomania", nr 3 (20), 1995, s. 33-55
Odsłony
82367Budowa i własności. Przemiany w ustroju. Metody identyfikacji.
Bogdan Szukalski
Zakład Biochemii Instytutu Psychiatrii i Neurologii
"Alkoholizm i Narkomania", nr 3 (20), 1995, s. 33-55
1. Budowa i własności
Amfetamina i metamfetamina są bezbarwnymi cieczami słabo rozpuszczalnymi w wodzie, dobrze natomiast w etanolu, chloroformie i eterze oraz, dzięki własnościom zasadowym, w kwasach. Okres póltrwania biologicznego amfetaminy wynosi 4-6 godzin, a metamfetaminy 9 godzin.
Syntezę amfetaminy przeprowadzono w r. 1887, ale jej właściwość pobudzania ośrodkowego-układu nerwowego (OUN) wykryto dopiero w roku 1937, kiedy zastosowano ją do leczenia narkolepsji. Później amfetaminę używano jako środek rozszerzający oskrzela i zmniejszający łaknienie. Podczas II Wojny Światowej i Wojny Wietnamskiej amfetamina znalazła zastosowanie do usuwania objawów zmęczenia u pilotów i żołnierzy, a po wojnie była nielegalnie stosowana przez sportowców jako środek dopingujący. Później rozpowszechniło się, zwłaszcza wśród ludzi młodych, nadużywanie amfetaminy. W 1982 roku aż 18% Amerykanów w wieku 18-25 lat stosowało amfetaminę i jej strukturalne analogi.
Metamfetamine otrzymano po raz pierwszy w roku 1919, ale na rynku narkotyków pojawiła się po II Wojnie Światowej. Posiada znacznie silniejsze niż amfetamina działanie ośrodkowe, natomiast słabsze obwodowe. Obie aminy wywołują zależność fizyczną i psychiczną.
Małe dawki amfetaminy przyjmowane przez krótki okres czasu powodują pobudzenie, zwiększoną aktywność, nadmierne poczucie pewności siebie, wzrost zdolności koncentracji, euforię, niepokój, tachykardię, kołatanie serca, przyspieszony i nieregularny oddech, ból głowy, suchość w ustach, biegunkę i obniżenie popędu płciowego.
Po dużych dawkach przyjmowanych przez krótki okres czasu mogą wystąpić: silne pobudzenie psychoruchowe, drażliwość, agresywne zachowanie, zlewne poty, bóle wieńcowe i zapaść sercowo-naczyniowa. Długotrwałe stosowanie leku powoduje niepokój, zaburzenia snu, z zaburzeniami myślenia o treści urojeniowej, wzrost ciśnienia krwi, zaburzenia rytmu serca, brak łaknienia i wysypki skórne. Dostęp narkomanów do produkowanej legalnie amfetaminy i metamfetaminy jest obecnie bardzo utrudniony, dlatego poszukują oni produktów wytwarzanych w wielu krajach przez nieuczciwych chemików w pokątnych labaratoriach.W odpowiedzi na to zapotrzebowanie powstała sieć nielegalnych laboratoriów, których łączna produkcja jest bardzo znaczna. W tej przestępczej działalności coraz większy udział mają tajne laboratoria na terenie Polski, wytwarzające amfetaminę nie tylko na nasz czarny rynek, ale również na eksport.
Nielegalne laboratoria stosują różne metody syntezy amfetaminy i metamfetaminy, najczęściej jednak korzystają z metody Leuckarta, w której surowcem jest benzylo-metylo-keton (fenylo-2-propanon; 2-P-2), objęty, oczywiście, ścisła kontrolą międzynarodową. Oczyszczanie polega na destylacji z parą wodna lub ekstrakcji amfetaminy eterem. Reakcja wolnej amfetaminy z H2SO4 prowadzi do siarczanu, mającego postać proszku. Zarówno amfetamina jak i metamfetamina posiadają w cząsteczce węgiel asymetryczny, co sprawia, że mogą występować w trzech odmianach: prawoskretnej, lewoskrętnej i racemicznej, będącej równocząsteczkową mieszaniną obu odmian optycznie czynnych.
Amfetamina i metamfetamina otrzymywane w nielegalnych laboratoriach są racematami. Jeśli jednak do syntezy stosuje się optycznie czynne surowce - również produkt posiada czynność optyczna. Czystość syntetycznej amfetaminy może wynosić 90-99%, najczęściej jednak bywa ona zafałszowana glukozą, laktozą, sacharozą, mannitolem, siarczanem magnezu, glutaminianem sodu, fenazonem, antypiryną lub prokainą i taki zafałszowany produkt zawiera zwykle tylko 40% (lub nawet mniej) czynnej substancji. Siarczan amfetaminy może mieć różne zabarwienie, od białego proszku, poprzez żółty, różowy do brązowego, zależnie od typu zanieczyszczeń i substancji fałszujących. Posiada zwykle nieprzyjemny zapach pochodzący od śladów rozpuszczalników używanych w toku produkcj. Amfetamina jest szerzej stosowana w Europie i USA, natomiast w Japonii bardziej rozpowszechniona jest metamfetamina.
W niektórych krajach w dość powszechnym użyciu są roztwory chlorowodorku metamfetaminy pospolicie zwanego "gold fish" a także błyszczące kryształy różnej wielkości, przypominające lód ("Ice"). Cena l kg chlorowodorku d-metamfetaminy na czarnym rynku w USA wynosiła w 1990 roku ok. 90 tysięcy dolarów a najmniejsza "działka" (0,1 g) kosztowała 50 dolarów [37] (w Polsce "działka" nielegalnej amfetaminy kosztuje podobno ok. 200.000 starych zł). Metamfetamina jest tańsza niż kokaina i wywołuje dłuższy od niej okres euforii.
Pochodzące z nielegalnych laboratoriów amfetamina i metamfetamina posiadąją zmienny skład, a więc mogą również różnić się działaniem. Zawierają one bowiem pośrednie i uboczne produkty syntezy, których rodzaj i ilość zależą od zastosowanej metody syntezy, źródła i proporcji użytych surowców, czasu reakcji, temperatury, warunków hydrolizy związków pośrednich i skuteczności metod oczyszczania produktu końcowego, jeśli były stosowane. Większość zanieczyszczeń to związki o charakterze obojętnym lub slabo zasadowym. Stanowiąone 2-3% produktu końcowego. Informacje na temat zanieczyszczeń występujących w ostatecznym produkcie są ważne z wielu powodów. Przede wszystkim substancje te mogą być bardzo toksyczne, jeśli więc wiadomo, że są obecne, można bardziej skutecznie przeciwdziałać toksycznym efektom produktu. Np. ?-benzylofenetyloaminami ?-benzylo-N-rnetylofenetyloamina, wykryte w amfetaminie i metamfetaminie syntetyzowanej z zanieczyszczonego P-2-P, posiadają niższe LD50 niż amfetamina, co zwiększa niebezpieczeństwo związane z użyciem produktu pochodzącego z nielegalnych źródeł. Informacje te pomagają ponadto ustalić metodę produkcji a niekiedy nawet zidentyfikować nielegalne laboratorium, z którego pochodzi produkt. Dla analityka i toksykologa ich znajomość ważna jest ze względu na możliwość uniknięcia komplikacji w toku badania przechwyconych przez policję próbek amfetaminy i metamfetaminy lub materiału biologicznego pochodzącego od narkomanów przyjmujących nielegalnie produkowane narkotyki [39],
Oprócz amfetaminy i metamfetaminy na nielegalnym rynku narkotyków występuje szereg ich psychoaktywnych analogów strukturalnych (tzw. "designer drugs"), zawierających cykliczne ugrupowanie dioksymetylenowe (Ryc.l) oraz różne podstawniki wpierścieniu benzenowym (Rys.2) [9,13,18],
Oto ważniejsze z nich:
3,4-mety lenodioksy amfetamina (MD A)
3,4-metylenodioksymetamfetamina(MDMA)
3-metoksy-4,5-metylenodioksyamfetamina(MMDA)
4-metoksyamfetamina (PMA)
4-metoksymetamfetamina (PMMA)
2,5-dimetoksyamfetamina (DMA)
2,5-dimetoksy-4-metyloamfetamina(DOM,STP)
2,5-dimetoksy-4-etyloamfetamina(DOET)
4-bromo-2,5-d imetoksyamfetamina( DO B}
3,4,5-trimetoksyamfetamina(TMA)
Związki te są na ogół nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczają się natomiast w rozpuszczalnikach organicznych -etanolu, eterze i chloroformie, Żadna z wymienionych pochodnych amfetaminy nie była stosowana jako dopuszczony do obrotu lek. Chociaż DMA stosuje się w przemyśle fotograficznym i pewne jego ilości mogą pochodzić z legalnych źródeł, większość produkowana jest w nielegalnych laboratoriach. Poza DOB, DOET i STP, które są ciałami stałymi, pozostałe związki w postaci wolnej (wolnych zasad) maja postać oleistych cieczy od bezbarwnych do brunatnych i odznaczają się małą trwałością. Rozprowadzane są jednak głównie jako chlorowodorki w postaci proszku, tabletek, kapsułek a w przypadku DOB - także jako impregnowany narkotykiem papier.
Najwcześniej, bo w roku 1967, na nielegalnym rynku pojawił się STP, który zsyntetyzowano po raz pierwszy w roku 1963. Skrót ten pochodzi od słów Serenity, Tranquility, Peace (pogoda ducha, cisza, spokój). Działa on 100 razy silniej hałucynogennie od meskaliny.
MDA zsyntetyzowano w 1910 roku, a zbadano na zwierzętach w roku 1939. Opatentowano go jako środek przeciwkaszlowy, uspokajający i znoszący łaknienie. Izomer lewoskrętny jest trzykrotnie aktywniejszy od prawo skrętnego. Produkowano go nielegalnie w postaci mieszaniny recemicznej i rozprowadzano w kapsułkach zawierających 200-230 mg związku. Dość dużą popularność uzyskał pod koniec lat 60-tych i na początku 70-tych jako tzw. "Mellow Drug of Amenca" lub "Love Drug". Chociaż zainteresowanie tym preparatem zmalało znacznie po roku 1973, kiedy stał się przyczyną kilku przypadków śmiertelnych, jest nadal używany w niektórych krajach [31].
DMA ma zastosowanie w przemyśle fotograficznym. Posiada aktywność 8-krotnie wyższą od meskaliny i sprzedawany był w latach 70-tych jako narkotyk na czarnym rynku w Kanadzie i USA.
MMDA zsyntetyzowany w roku 1962 posiada strukturę podobną do mirystycyny - głównego składnika gałki muszkatołowej. Jest trzykrotnie aktywniejszy od meskaliny. W dawce 150 mg używano go jako bardzo łagodny lek psychodeliczny (rozszerzający zakres świadomości).
PMA stosowany był w latach siedemdziesiątych przez narkomanów w Kanadzie, a następnie w USA. Wykazuje aktywność pięciokrotnie większą od meskaliny [1].
TMA zsyntetyzowany w roku 1947 jest dwukrotnie aktywniejszy od meskaliny. Pojawił się na nielegalnym rynku w latach 70-tych.
DOB odznacza się olbrzymią aktywnością biologiczną, przewyższającą 200-krotnie aktywność meskaliny. Produkowano go nielegalnie i rozprowadzano najpierw w USA, Kanadzie i Australii a potem w Europie (początek lat 80-tych).
DOET opatentowany w roku 1970 jako środek stymulujący ośrodkowy układ nerwowy wykazuje aktywność 10 razy wyższą od meskaliny. Enancjomer lewoskretny jest czterokrotnie aktywniejszy niż prawoskretny.
Na szczególna uwagę zasługuje MDM A opatentowany w roku 1914, którego własności halucynogenne opisano w roku 1957 [41]. Stosowano go w latach 70-tych a ostatnio pojawił się powtórnie na nielegalnym rynku USA i Europy pod nazwami: "Ecstasy", "XTC", "Adam" i jego popularność wśród narkomanów wyraźnie wzrasta [I, 19]. W wyniku przedawkowania tego preparatu odnotowano kilka przypadków śmiertelnych [14]. Skuteczna dawka MDMA (wywołująca efekty oczekiwane przez biorcę) wynosi 75-200 mg, jednak zwykle jest ona znacznie wyższa. Efekty pojawiają się 20-60 minut po przyjęciu i trwają przez ok. 8 godz. Zależą one od nastroju i oczekiwań osoby przyjmującej narkotyk i polegają na uczuciu euforii (euphoric rush), nasileniu uczucia empatii miedzy osobami przyjmującymi preparat, zwiększeniu percepcji otoczenia, działaniu psychodelicznym i ponownym przeżywaniu sytuacji z przeszłości (flash back).
Jednocześnie obserwuje się rozszerzenie źrenic, szczękościsk, mdłości, zawroty głowy, poty, suchość w ustach i gardle, utratę apetytu, zaburzenia koordynacji i trudności wprowadzeniu pojazdów. Przedawkowanie może prowadzić do śmierci w wyniku tzw. "złośliwego zespołu neuroleptycznego" ("neuroleptic malignant syndrome"), na który składają się: rozszerzenie źrenic, drgawki, spadek ciśnienia krwi, tachykardia, wzrost temperatury ciała i śpiączka [1].
3,4-metylenodioksyamfetamina (MDA) i 3,4-metylenodioksymetamfetamina (MDMA) są najczęściej otrzymywane z odpowiednich ketonów: l-fenylo-2-propanonu(P-2-P) lub l-(3,4-metylenodioksyfenylo)-2-propanonu(MDP-2P) .[45] oraz z dostępnych na rynku l-fenylo-l-hydroksy-2-propanoamin: efedryny, pseudoefedryny, norefedryny i fenylopropanolaminy [30,34].Aby ograniczyć nielegalną produkcje narkotyków poddano ścisłej kontroli sprzedaż i dystrybucję tych surowców. Skłoniło to chemików pracujących w nielegalnych laboratoriach do szukania alternatywnych metod syntezy tych związków. Np. niedawno doniesiono o produkowaniu przez nich 2-P-2 z l-fenylo-2-nitropropenu [2] a MDP-2-P (prekursor MDMA) z izosafrolu [7]. Podejmowano również próby wykorzystania allilobenzenu zamiast safrolu jako surowca do syntezy metamfetaminy [32,33].
Inną próbą obejścia skutków ścisłej kontroli produkcji typowych substratów do nielegalnych syntez jest wykorzystywanie jako surowca benzyloacetonu, którego produkcja i dystrybucja nie podlegają na rynku amerykańskim kontroli. Przez reduktywną aminację benzyloacetonu otrzymuje się aktywne biologicznie homologi amfetaminy, bogatsze o l grupę metylenową:
l-fenylo-2-butanoamine,N-metylo-l-fenylo-2-butanoaminę oraz
N,N-dimetylo-1-fenylo-2-butanoamine.
Na czarnym rynku w USA obecne są również inne narkotyki strukturalnie pokrewne amfetaminie, a mianawtcie analogi MDA:
N-etylo-3,4-metylenodioksyamfetamina(3,4-metylenodiaksyetamfetamina, MDE,
N-etylo-MDA, "Eve") i N-hydroksy-3,4-metylenodioksyamfetamina (N-hydroksy-MDA, NOH-MDA), które w dawkach 100-200 mg wywołuj ą efekty psychotomimetyczne u ludzi [4,11,12]. Natomiast homolog MDMA o łańcuchu dłuższym o jednągrupę metylenowaj czyli N-metylo-1-(3,4-metylenodioksyfeny-lo)-2-butanoamina, jest przedstawicielem nowej klasy związków psychoaktyw-nych o interesujących właściwościach farmakologicznych, które Nichols [28,29] nazwał entaktogenami (Entactogens ), ponieważ wywołują"przyjemny stan introspekcji ułatwiający porozumiewanie się w sprawach bolesnych".
2. Przemiany w ustroju
Amfetamina dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i łatwo przenika przez barierę łożyskową. Główne drogi jej metabolizmu to oksydatywna dezaminacja do fenyloacetonu, hydroksylacja pierścienia do p-hydroksyamfetaminy oraz b-hydroksylacja łańcucha bocznego do pochodnych fenyloizopropyloaminy. Możliwa jest również N-oksydacja z utworzeniem pochodnej hydroksylaminy. Oba typy hydroksylacji są interesujące z farmakologicznego punktu widzenia, bo prowadzą do związków aktywnych biologicznie (norefedryna i p-hydroksyamfetamina), które znalazły zastosawanie jako leki [5,15]. Metabolity te mogą ulegać dalszej hydroksylacji w pierścieniu lub łańcuchu bocznym do p-hydroksynorefedryny (ok. 5% podanej dawki amfetaminy) [5,15] (Ryć. 3).
Fenyloaceton - produkt oksydatywnej dezaminacji amfetaminy-ulega dalszemu metabolizmowi na dwóch drogach: poprzez redukcję do drugorzędowego alkoholu - benzylometylokarbinolu, przechodzącego do moczu w postaci sprzężonej z kwasem glukuronowym oraz przez utlenienie do kwasu benzoesowego, który po połączeniu z glicyną wydala się w moczu jako kwas hipurowy [3].
Reakcja redukcji jest stereospecyficzna, ponieważ lek podany w formie racematu wydala się jako glukuronian d-benzylometylokarbinolu. Dodatkową drogę metaboliczną fenyloacetonu stanowi sprzęganie jego formy enolowej z kwasem siarkowym [15]. Tak wiec produkt oksydatywnej dezaminacji amfetaminy przekształca się w co najmniej 3 różne metabolity [5, 15] (Rys. 3).
Przemiany amfetaminy wykazują duże różnice gatunkowe zarówno w zakresie dominującego typu reakcji biochemicznej jak i części dawki ulegającej metabolizmowi. I tak u człowieka i psa 30-40% amfetaminy przechodzi do moczu w postaci nie zmienionej, natomiast szczur, królik i świnka morska metabolizują lek w znacznie większym stopniu, gdyż w postaci nie zmienionej wydala się tylko 4-18% dawki [6].
U wszystkich badanych gatunków zwierząt, z wyjątkiem szczura, głównym metabolitem amfetaminy jest kwas benzoesowy, natomiast p-hydroksyamfetamina wydalana jest w małych ilościach. W moczu królika występuje siarczan formy enolowej fenyloacetonu natomiast u człowieka, psa, królika i świnki morskiej wykrywano jedynie śladowe ilości tego związku lub nie wykrywano go wcale [15, 40].
Ilość powstających metabolitów zależy nie tylko od gatunku zwierzęcia, ale również od stereochemicznych właściwości cząsteczki leku, np. w sercu i mózgu gromadzi się większa ilość d-amfetaminy niż jej 1-izomeru, a nasilenie hydroksylacji pierścienia aromatycznego, ocenianej na podstawie ilości p-hydroksyamfetaminy obecnej w moczu, jest wyraźnie wyższe po podaniu amfetaminy lewoskręt-nej niż prawoskrętnej [5]. Po doustnym podaniu dawki 5 mg amfetaminy wykrywano jaw moczu przez 29 godzin i okres ten wydłużał się ze wzrostem dawki [15]. Po podaniu 5 mg metamfetaminy - była ona obecna w moczu przez 23 godziny.
Duży wpływ na wydalanie amfetamimy ma odczyn (pH) moczu. Przy normalnej kwasowości w ciągu pierwszej doby wydala się ok. 30% dawki a w ciągu 3-4 dni - 90 %, jednak to dobowe wydalanie może wzrosnąć do 74% - gdy mocz jest kwaśny a ulec obniżeniu do 1-4 % - gdy jest on zasadowy.
Większość pochodnych amfetaminy podstawionych w pierścieniu benzenowym ulega resorpcji z przewodu pokarmowego i łatwo przechodzi przez barierę krew-mózg, co tłumaczy szybkie działanie psychotropowe tych związków. Ich metabolizm w organizmie ludzkim nie jest jeszcze dokładnie znany, jednak pewne fakty zostały już ustalone. Znaczna część przyjętej dawki tych połączeń wydala się z moczem w postaci nie zmienionej, np. w ciągu doby 20% przyjętej dawki DOM oraz 10-40% dawki DOET. Dlatego metody ich wykrywania nastawione są na połączenia macierzyste a nie metabolity.
Metabolizm MDMA w organizmie ludzkim badali Lim i Foltz [24,25], którzy oprócz wykrytej wcześniej N-demetylacji tego związku [17,44] stwierdzili również 0-demetylacje, dezaminację i 0-alkilację. Autorzy ci, stosując metodę chromatograf] gazowej sprzężonej ze spektrometria masową, zidentyfikowali w moczu osoby, która przyjmowała MDMA, 7 metabolitów tego związku i zaproponowali przypuszczalny obrazjego metabolizmu (Rys. 4.).
N-demetylacja MDMA prowadzi do MDA, który w wyniku dezaminacji przekształca się w(3,4-metylenodioksy)-fenyloaceton (wzór VIII). Hydroliza pierścienia dioksymetylenowego daje odpowiednią dihydroksypochodną, która bardzo szybko (nie wykryto jej w moczu) ulega 0-metylacji do 4-hydroksy-3-metoksyfenyloacetonu (wzór VII).
Metabolit ten może powstawać również w wyniku następującej sekwencji reakcji: w wyniku hydrolizy 3,4-dihydroksymetylenowego pierścienia w MDMA powstaje 3,4-dihydroksymetamfetamina (wzór V), która ulega 0-metylacji w pozycji 3 lub 4 dając 2 pochodne.
0-metoksylowe: 3-hydroksy-4-metoksymetamfetarnine (wzór II) oraz 4-hy-droksy-3-metoksymetamfetamine (wzór III). Ten ostatni związek ulega N-demetylacji do 4-hydroksy-3-metoksyamfetaminy (wzór IV), a jego dezaminacja prowadzi do 4-hydroksy-3-metoksyfenyloacetonu (wzór VII).
Na temat przemian metabolicznych innych analogów amfetaminy informacji jest niewiele. Wiadomo jedynie, że z PMA powstaje 4-hydroksyamfetamina a w DOM grupa metylowa w pozycji 4 utlenia się do grupy karboksylowej [21,38]. Toksykolog analizujący mocz pobrany od osób podejrzanych o narkomanie amfetaminową lub metam- fetaminami nową powinien pamiętać, że aminy te są metabolitami wielu dość powszechnie stosowanych leków. I tak, Clobenzoreks, Mefenoreks, Fenproporeks, Prenylamina, Amphetaininyl, Metamfetamina, Fe-netylina, Etyloamfetamina i Selegilina ulegająw ustroju przemianie w amfetaminę a Benzfetamina, Furfenoreks, Dimetyloamfetamina, Deprenyl i Fenkami-na przekształcają się w metamfetaminę.
3. Metody identyfikacji
W zapobieganiu i zwalczaniu narkomanii amfetaminowej ważna rola przypada metodom chemicznej identyfikacji amfetamin i jej strukturalnych analogów zarówno w materiale przechwyconym przez policje i służby celne, jak i pochodzącym od osób, które przyjmujące narkotyki.
Można wymienić dwa główne typy badań materiału biologicznego na obecność narkotyków.
- Dla potrzeb sadowych, tojest w celu identyfikacji substancji podlegających kontroli. Dodatni wynik badania próbki może spowodować zaskarżenie i skazanie osoby, u której znaleziono narkotyk.
- Dla potrzeb diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnch, to znaczy w celu ustalenia przyczyny intoksykacji lub kontroli abstynencji od narkotyku używanego wcześniej. Dodatni wynik badania nie pociąga za sobąw tym przypadku skutków prawnych, stanowi natomiast dla lekarza miarodajną wskazówkę w planowaniu dalszego leczenia dawcy próbki.
Do wyselekcjonowania próbek materiału biologicznego zawierających narkotyk służątzw. metody skriningowe. Pozwalająone zbadać dużą liczbe próbek materiału (najczęściej jest to mocz pacjentów) w stosunkowo krótkim czasie. Powinny one być czułe, szybkie, proste w wykonaniu i niedrogie. Trzy pierwsze warunki spełniają w zasadzie metody immunologiczne. Na rynku jest kilka rodzajów takich testów: radioimmunologiczne(RIA) ,imimmoenzymatyczne(EIA), immunofluorescencyjne w świetle spolaryzowanym (FPIA) oraz oparte na hamowaniu aglutynacji lateksu (LA1). R1A, FPIA i EIA wymagają aparatury, która jest stosunkowo droga [8,22] i mogą być stosowane jedynie w laboratoriach dysponujących taką aparaturą.
Stosowanie testów immunologicznych, z uwagi na ich prostotę, nie wymaga udziału wyszkolonego i doświadczonego personelu, jednak ogólny nadzór nad badaniami muszą sprawować doświadczeni analitycy.
Testy immunologiczne oznaczają zarówno wolne jak i sprzężone formy narkotyków i ich metabolitów, nie jest wiec konieczna wstępna hydroliza próbek moczu ani jakakolwiek inna obróbka badanego materiału. Czasem konieczne bywa jedynie doprowadzenie pH moczu do potrzebnej wartości lub odwirowanie go celem usunięcia zmętnień. Poza tym wystarczy postępować zgodnie z instrukcją producenta testów [36]. Jednakże przeciwciała stosowane w testach immunologicznych odznaczają się stosunkowo niską specyficznością, co prowadzi do reakcji krzyżowych. Dlatego wszystkie wyniki dodatnie uzyskane tymi metodami powinny być potwierdzone przez inną metodę opierającą się na odmiennej zasadzie chemicznej. Nosi ona nazwę metody konfirmacyjnej.
Jako metodę skriningową można również użyć chromatografie cienkowarstwową (TLC), która jest niezbyt droga jeśli idzie o podstawowe wyposażenie i koszty związane z jej ustawieniem, ale bardziej pracochłonna i na ogól mniej czuła niż inne techniki. Ponadto wymaga doświadczonego personelu mogącego dokonać wnikliwej interpretacji wyników. Zaleca się ją jako postępowanie skriningowe, gdy pracochłonność badań odgrywa mniejszą role niż ich koszt.
Jeśli sytuacja finansowa laboratorium pozwala stosować wyłącznie metodę TLC, wynik badania nie może stanowić dowodu obecności narkotyku i nie powinien być wykorzystywany, gdy jego skutki obciążają badanego. Przy braku bardziej doskonałego wyposażenia rozwiązaniem do przyjęcia może być potwierdzenie wyniku przy użyciu innego układu rozwijającego i/lub innego odczynnika wywołującego. Metody konfirmacyjne powinny być przynajmniej tak czułe jak testy skriningowe, lecz bardziej od nich specyficzne. Należą do nich: chromatografia gazowa (GC), wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) [27] oraz chromatografia gazowa połączona ze spektrometrią masową (GC/MS). Niekiedy rolę te spełnia również chromatografia cienkowarstwowa.
Chromatografia gazowa (GC) i wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) odznaczają się wysoką czułością i specyficznością, mogą więc służyć do potwierdzania przypuszczalnie dodatnich wyników prób skrinignowych. Aparatura do tych badań jest jednak stosunkowo kosztowna w porównaniu z TLC i testami immunologicznymi a ponadto konieczny jest odpowiednio przeszkolony personel. Chromatografia gazowa sprzężona ze spektrometrią masową (GC/MS) jest najbardziej czułą i specyficzną metodą potwierdzania obecności narkotyku w próbce. Wymaga ona dużych nakładów na aparaturę, jej utrzymanie oraz wyszkolenie personelu, ale uzyskane wyniki rzadko bywają kwestionowane [26]. Stanowi wiec ostateczne potwierdzenie rezultatów budzących wątpliwość.
Analiza metodą GC i GC/MS wymaga często uprzedniego przeprowadzenia oznaczanych substancji w specjalne pochodne o innych właściwościach chromatograficznych [l 0,23]. Chociaż etap ten jest czasochłonny a odczynniki do otrzymywania pochodnych kosztowne, jest on jednak zalecany z następujących -powodów:
Zwiększa czułość badania
Otrzymane pochodne sąbardziej stabilne termicznie niż substancja wyjściowa
Pochodna ma lepsze właściwości chromatograficzne (kształt piku, czas
retencji, separacja)
Widmo masowe pochodnych zawiera jony lepiej nadające się do badania w
spektrometrze masowym niż związek wyjściowy.
Oprócz wykrycia obecności narkotyku wskazane jest często oznaczenie jego ilości dostarczające ważnych informacji o stanie pacjenta. Niektóre metody immunologiczne pozwalaj ą uzyskać wyniki ilościowe, jednak z powodu częstej obecności w próbce substancji wchodzących w reakcje krzyżowe, mająone charakter przybliżony. Wyniki ilościowe można również uzyskać za pomocą chromatoarafii cienkowarstwowej, ale z użyciem kosztownego densytometru, który także nie zawsze jest wystarczająco dokładny.
Ilościowa analiza metodami GC, HPLC lub GC/MS wymaga stosowania wewnętrznego standardu, który dodaje się do próbki przed ekstrakcją. Standard wewnętrzny pozwala również zmierzyć względne czasy retencji. Powinien on być strukturalnie podobny do badanych substancji, aby mógł ulegać ekstrakcji i przemianie w pochodne w takich samych warunkach jak substancje oznaczane, a jednocześnie można go było łatwo od nich odróżnić podczas chromatografii. Nie należy używać jako standardów wewnętrznych substancji, które mogą występować w moczu, np. innych narkotyków lub substancji endogennych.
Wstępną identyfikacje amfetaminy, metamfetaminy i ich strukturalnych analogów można przeprowadzić za pomocą prostych testów barwnych (reakcji kroplowych) z odczynnikami Marąuisa i Simona. Odczynnik Marąuisa przygotowuje się dodając do 3 mL stężonego kwasu siarkowego 2-3 krople formaliny (40% roztworu aldehydu mrówkowego). Wykonanie testu: Do 1-2 mg (lub 1-2 kropli) badanej substancji dodaje się 1-3 kropli odczynnika. Czułość reakcj i wynosi l /mg (wyniki testu - patrz Tabela 1). Odczynnik Simona składa się z roztworu A i B. Roztwór A jest to 2% roztwór węglanu sodowego.
Roztwór B jest mieszaniną roztworu nitroprusydku sodowego i aldehydu octowego w stosunku 10: l (v/v).
Wykonanie testu: Do l -2 mg (lub l -2 kropli) badanej substancji dodaje się l kroplę roztworu A, miesza bagietką i dodaje 2 krople roztworu B (wyniki testu -patrz Tabela l). Odczynnik Simona pozwala odróżnić aminy I-rzędowe (np. amfetamina) i II-rzędowe (np. metamfetamia).
Spośród metod stosowanych w analityce narkotyków szczególnie przydatne w naszych warunkach są metody odznaczające się względną prosto tą wykonania i nie wymagające kosztownej aparatury, które można zastosować w małych regionalnych laboratoriach. Taką metodą jest bez wątpienia chromatografia cienkowarstwowa (TLC), a zwłaszcza jej zminiaturyzowana, udoskonalona modyfikacja - wysokosprawna chromatografia cienkowarstwowa (HPTLC).
Dlatego analizę amfetaminy i jej strukturalnych analogów metodą chromatografii cienkowarstwowej omówimy bardziej szczegółowo. Dla metod chromatograficznych sprawą bardzo istotną jest wstępne izolowanie oznaczanych substancji z moczu, gdyż jest on pod względem chemicznym materiałem bardzo złożonym, w którym interesujący nas związek (związki) występuje w ilościach znikomych.
Przygotowanie próbki do analizy chromatograficznej polega zwykle na hydrolizie moczu, jego ekstrakcji i oczyszczaniu oznaczonego składnika. Postępowanie powinno dawać wysoki odzysk, niezbędny do uzyskania w ekstrakcie ilości substancji wystarczającej do dalszego badania.
W przypadku analizy amfetaminy i jej analogów hydroliza nie jest potrzebna. Ekstrakcje z moczu można prowadzić za pomocą rozpuszczalników organicznych (np. chlorku metylenu) lub specjalnych kolumienek ekstrakcyjnych. Ekstrakcję przy pomocy rozpuszczalników organicznych przeprowadzą się w środowisku alkalicznym, gdy grupa aminowa jest wolna. Wartość pH dla amfetaminy wynosi 9,9 a dla metamfetaminy 10, l, natomiast pH do którego należy doprowadzić mocz, aby odzysk był optymalny, wynosi 11. Można polecić postępowanie opisane przez Hornbecka i Czarnego [20]. Do probówki na 50 mL odpipetowuje się 2 mL moczu i dodaje kolejno: 2 mL l M roztworu wodorotlenku sodowego, 5 mL wody i 20 mL chlorku metylenu (dichlorometanu). Zamkniętą probówke wytrząsa się, wiruje przy małej szybkości przez 5 minut i odrzuca górną warstwę. Pozostałość odparowuje się do sucha w strumieniu azotu, rozpuszcza w niewielkiej ilości metanolu i nanosi na płytkę chromatograficzną Stosowana ostatnio coraz częściej ekstrakcja w fazie stałej (Solid Phase Extraction - SPE) przy użyciu przygotowywanych fabrycznie kolumienek ekstrakcyjnych, ma szereg zalet; oszczędność czasu, małe objętości zużywanych odczynników oraz unikniecie kłopotów związanych z powstawaniem emulsji, co zdarza się często przy ekstrakcji ciecz-ciecz [7]. Mankamentem jest jednak dość wysoka cena kolumienek. Wypełnienie kolumienek stanowi kizelgur (diatomaceous earth) lub krzemionka zawierająca grupy nie polarne (octadecyl silica) [40], kationowymienne lub z podstawnikami mieszanymi (nie polarnymi i jonowymiennymi) [18,43]. Kolumienki stosuje się zgodnie z instrukcją producenta.
Oto typowe postępowanie z kolumienką wypełnioną silnym kationitem. Kolumienkę o pojemności l mL przemywa się pod próżnią metanolem (2 mL), wodą ( l mL) i kwasem fosforowym (0,5 mL, 10 mM). Mocz (l mL) i kwas fosforowy (0,5 mL, l O mM) miesza się starannie w probówce i wlewa do kolumienki. Kolumienkę suszy się powietrzem przez około 30 sekund i płucze kolejno kwasem fosforowym (l mL, 10 mM), kwasem octowym (0,5 mL, O, l mM) i metanolem (l mL). Po powtórnym wysuszeniu kolumienki (powietrze, 30 sęk.) aminy eluuje się 2 mL metanolu z dodatkiem stężonego roztworu amoniaku (3% v/v). Ekstrakt odparowuje się do sucha pod próżnią lub w strumieniu azotu. Suchą pozostałość, po rozpuszczeniu w niewielkiej ilości metanolu, nanosi się na płytkę chromatogratlczną.
Efektywność chromatografii cienkowarstwowej można zwiększyć stosując obok klasycznego wariantu (fazy normalnej) - tzw. fazę odwróconą(Reversed Phase - RP). Fazę normalną przy analizie amfetamin stanowi silica-gel 60 F254s a odwróconą - RP-18 F254s Ponieważ w fazie normalnej i odwróconej działająróżne mechanizmy rozdzielcze, możliwości identyfikacyjne metody z jednoczesnym użyciem obu faz są większe niż przy zastosowaniu dwóch układów normalnych. Dobrym układem rozwijającym dla płytek pokrytych RP-18 F254s jest mieszanina metanolu, wody i 37% HC1 w stosunku 50:50:1 (v/v), a dla pokrytych silica-gelem - mieszanina toluenu, acetonu, 94% etanolu i 25% NH.OH w stosunku 45:45:7:3 v/v.
Przed przystąpieniem do wywoływania plam, płytki należy wysuszyć w temperaturze pokojowej, w piecu o temperaturze 120"C, lub przy użyciu gorącego powietrza. Dla prawidłowej barwy plam ważne jest usuniecie z płytki śladów amoniaku. Do wywoływania płytek najczęściej stosuje się 0,5% roztwór Fast Black K (FBK), który daje z amfetaminą i jej analogami plamy o zróżnicowanym zabarwieniu. Są one trwalsze i czytelniejsze niż przy użyciu odczynnika Fast Blue B, a reakcja wykazuje większą czułość niż przy barwieniu ninhy-dryną. FBK reaguje ponadto z fenolami, aryloaminami i niektórymi związkami heterocyklicznymi [35].
Barwy plam amfetaminy i jej analogów strukturalnych po wywołaniu -FBK można podzielić na 2 grupy:
a) czerwona i czerwonopomarańczowa, które dają alifatyczne i aromatyczne aminy II-rzędowe
b) fioletowa i fioletowoniebieska, charakterystyczne dla alifatycznych i aro matycznych amin I-rzędowych (Tabela 2).
Jednakże .w zależności od rodzaju związku i warunków wywoływania aminy I-rzędowe mogą dawać barwę czerwonofioletowąlub nawet czerwoną. Aminy 111-rzędowe, np. imipramina, w zasadzie nie reagują z FBK.
Do wywoływania amfetaminy i jej analogów można również użyć 10% roztwór ninhydryny w etanolu, którym spryskuje się płytkę i ogrzewa ją w piecu przy 120"C przez przynajmniej 15 min. Amfetamina i inne aminy pierwszorzę-dowe daj ą zabarwienie fioletowe i różowe a drugorzędowe, np. metamfetami-na - plamy bardziej intensywne.
Streszczenie
Przedstawiono budowę, własności i metabolizm psychoaktywnych analogów amfetaminy, pozostających pod ścisłą kontrola międzynarodową. Omówiono próby opanowania przez nielegalne laboratoria nowych metod syntezy tych narkotyków z surowców, które nie zostały dotychczas objęte kontrolą.
Oddzielny rozdział poświecono metodom wykrywania i oznaczania związków tej grupy zarówno w materiale przechwyconym przez policję i służby celne jak i pochodzącym od amfetaminowych narkomanów, kładąc szczególny nacisk na wysoko sprawną chromatografie cienkowarstwową (HPTLC), która nie wymaga kosztownej aparatury i może być wykorzystana w małych laboratoriach regionalnych.
Tabela 1
Wyniki barwnych testów amfetaminy i jej analogów z odczynnikami Marquisai Simona
BR- brak reakcji
Tabela 2
Ruchliwość chromatograficzna i zabarwienie z FBK amfetaminy i jej strukturalnych analogów
1. FBK = Fast Black K Salt
2. hRf = (droga przebyta przez cząsteczke narkotyku) / (droga przebyta przez czoło fazy ruchomej) x 100
3. F = barwa fioletowa lub fioletowoniebieska
4. C = barwa czerwona lub czerwonopomarańczowa.
5. Układ A: Toluen 45 -aceton 45 -94% etanol 7 -25% NR - 3 (Płytki: silica-gel F,")
6. Układ B: Metanol 100 - 25% NH, 1,5 (Płytki: silica-gel 60 F:54 )
7. Układ C: Octan etylu 85 - metanol l O - 25% N H, 3 (Płytki: silica-gel 60 F254)
8. Układ D: Metanol 50 - woda 50 - 35% HCL l (Płytki: RP - 18 F,Ms).
Zakład Biochemii Instytutu Psychiatrii i Neurologii
"Alkoholizm i Narkomania", nr 3 (20), 1995, s. 33-55
AMFETAMINA, METAMFETAMINA I ICH PSYCHOAKTYWNE ANALOGI STRUKTURALNE
1. Budowa i własności
Amfetamina i metamfetamina są bezbarwnymi cieczami słabo rozpuszczalnymi w wodzie, dobrze natomiast w etanolu, chloroformie i eterze oraz, dzięki własnościom zasadowym, w kwasach. Okres póltrwania biologicznego amfetaminy wynosi 4-6 godzin, a metamfetaminy 9 godzin.
Syntezę amfetaminy przeprowadzono w r. 1887, ale jej właściwość pobudzania ośrodkowego-układu nerwowego (OUN) wykryto dopiero w roku 1937, kiedy zastosowano ją do leczenia narkolepsji. Później amfetaminę używano jako środek rozszerzający oskrzela i zmniejszający łaknienie. Podczas II Wojny Światowej i Wojny Wietnamskiej amfetamina znalazła zastosowanie do usuwania objawów zmęczenia u pilotów i żołnierzy, a po wojnie była nielegalnie stosowana przez sportowców jako środek dopingujący. Później rozpowszechniło się, zwłaszcza wśród ludzi młodych, nadużywanie amfetaminy. W 1982 roku aż 18% Amerykanów w wieku 18-25 lat stosowało amfetaminę i jej strukturalne analogi.
Metamfetamine otrzymano po raz pierwszy w roku 1919, ale na rynku narkotyków pojawiła się po II Wojnie Światowej. Posiada znacznie silniejsze niż amfetamina działanie ośrodkowe, natomiast słabsze obwodowe. Obie aminy wywołują zależność fizyczną i psychiczną.
Małe dawki amfetaminy przyjmowane przez krótki okres czasu powodują pobudzenie, zwiększoną aktywność, nadmierne poczucie pewności siebie, wzrost zdolności koncentracji, euforię, niepokój, tachykardię, kołatanie serca, przyspieszony i nieregularny oddech, ból głowy, suchość w ustach, biegunkę i obniżenie popędu płciowego.
Po dużych dawkach przyjmowanych przez krótki okres czasu mogą wystąpić: silne pobudzenie psychoruchowe, drażliwość, agresywne zachowanie, zlewne poty, bóle wieńcowe i zapaść sercowo-naczyniowa. Długotrwałe stosowanie leku powoduje niepokój, zaburzenia snu, z zaburzeniami myślenia o treści urojeniowej, wzrost ciśnienia krwi, zaburzenia rytmu serca, brak łaknienia i wysypki skórne. Dostęp narkomanów do produkowanej legalnie amfetaminy i metamfetaminy jest obecnie bardzo utrudniony, dlatego poszukują oni produktów wytwarzanych w wielu krajach przez nieuczciwych chemików w pokątnych labaratoriach.W odpowiedzi na to zapotrzebowanie powstała sieć nielegalnych laboratoriów, których łączna produkcja jest bardzo znaczna. W tej przestępczej działalności coraz większy udział mają tajne laboratoria na terenie Polski, wytwarzające amfetaminę nie tylko na nasz czarny rynek, ale również na eksport.
Nielegalne laboratoria stosują różne metody syntezy amfetaminy i metamfetaminy, najczęściej jednak korzystają z metody Leuckarta, w której surowcem jest benzylo-metylo-keton (fenylo-2-propanon; 2-P-2), objęty, oczywiście, ścisła kontrolą międzynarodową. Oczyszczanie polega na destylacji z parą wodna lub ekstrakcji amfetaminy eterem. Reakcja wolnej amfetaminy z H2SO4 prowadzi do siarczanu, mającego postać proszku. Zarówno amfetamina jak i metamfetamina posiadają w cząsteczce węgiel asymetryczny, co sprawia, że mogą występować w trzech odmianach: prawoskretnej, lewoskrętnej i racemicznej, będącej równocząsteczkową mieszaniną obu odmian optycznie czynnych.
Amfetamina i metamfetamina otrzymywane w nielegalnych laboratoriach są racematami. Jeśli jednak do syntezy stosuje się optycznie czynne surowce - również produkt posiada czynność optyczna. Czystość syntetycznej amfetaminy może wynosić 90-99%, najczęściej jednak bywa ona zafałszowana glukozą, laktozą, sacharozą, mannitolem, siarczanem magnezu, glutaminianem sodu, fenazonem, antypiryną lub prokainą i taki zafałszowany produkt zawiera zwykle tylko 40% (lub nawet mniej) czynnej substancji. Siarczan amfetaminy może mieć różne zabarwienie, od białego proszku, poprzez żółty, różowy do brązowego, zależnie od typu zanieczyszczeń i substancji fałszujących. Posiada zwykle nieprzyjemny zapach pochodzący od śladów rozpuszczalników używanych w toku produkcj. Amfetamina jest szerzej stosowana w Europie i USA, natomiast w Japonii bardziej rozpowszechniona jest metamfetamina.
W niektórych krajach w dość powszechnym użyciu są roztwory chlorowodorku metamfetaminy pospolicie zwanego "gold fish" a także błyszczące kryształy różnej wielkości, przypominające lód ("Ice"). Cena l kg chlorowodorku d-metamfetaminy na czarnym rynku w USA wynosiła w 1990 roku ok. 90 tysięcy dolarów a najmniejsza "działka" (0,1 g) kosztowała 50 dolarów [37] (w Polsce "działka" nielegalnej amfetaminy kosztuje podobno ok. 200.000 starych zł). Metamfetamina jest tańsza niż kokaina i wywołuje dłuższy od niej okres euforii.
Pochodzące z nielegalnych laboratoriów amfetamina i metamfetamina posiadąją zmienny skład, a więc mogą również różnić się działaniem. Zawierają one bowiem pośrednie i uboczne produkty syntezy, których rodzaj i ilość zależą od zastosowanej metody syntezy, źródła i proporcji użytych surowców, czasu reakcji, temperatury, warunków hydrolizy związków pośrednich i skuteczności metod oczyszczania produktu końcowego, jeśli były stosowane. Większość zanieczyszczeń to związki o charakterze obojętnym lub slabo zasadowym. Stanowiąone 2-3% produktu końcowego. Informacje na temat zanieczyszczeń występujących w ostatecznym produkcie są ważne z wielu powodów. Przede wszystkim substancje te mogą być bardzo toksyczne, jeśli więc wiadomo, że są obecne, można bardziej skutecznie przeciwdziałać toksycznym efektom produktu. Np. ?-benzylofenetyloaminami ?-benzylo-N-rnetylofenetyloamina, wykryte w amfetaminie i metamfetaminie syntetyzowanej z zanieczyszczonego P-2-P, posiadają niższe LD50 niż amfetamina, co zwiększa niebezpieczeństwo związane z użyciem produktu pochodzącego z nielegalnych źródeł. Informacje te pomagają ponadto ustalić metodę produkcji a niekiedy nawet zidentyfikować nielegalne laboratorium, z którego pochodzi produkt. Dla analityka i toksykologa ich znajomość ważna jest ze względu na możliwość uniknięcia komplikacji w toku badania przechwyconych przez policję próbek amfetaminy i metamfetaminy lub materiału biologicznego pochodzącego od narkomanów przyjmujących nielegalnie produkowane narkotyki [39],
Oprócz amfetaminy i metamfetaminy na nielegalnym rynku narkotyków występuje szereg ich psychoaktywnych analogów strukturalnych (tzw. "designer drugs"), zawierających cykliczne ugrupowanie dioksymetylenowe (Ryc.l) oraz różne podstawniki wpierścieniu benzenowym (Rys.2) [9,13,18],
Oto ważniejsze z nich:
3,4-mety lenodioksy amfetamina (MD A)
3,4-metylenodioksymetamfetamina(MDMA)
3-metoksy-4,5-metylenodioksyamfetamina(MMDA)
4-metoksyamfetamina (PMA)
4-metoksymetamfetamina (PMMA)
2,5-dimetoksyamfetamina (DMA)
2,5-dimetoksy-4-metyloamfetamina(DOM,STP)
2,5-dimetoksy-4-etyloamfetamina(DOET)
4-bromo-2,5-d imetoksyamfetamina( DO B}
3,4,5-trimetoksyamfetamina(TMA)
Związki te są na ogół nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczają się natomiast w rozpuszczalnikach organicznych -etanolu, eterze i chloroformie, Żadna z wymienionych pochodnych amfetaminy nie była stosowana jako dopuszczony do obrotu lek. Chociaż DMA stosuje się w przemyśle fotograficznym i pewne jego ilości mogą pochodzić z legalnych źródeł, większość produkowana jest w nielegalnych laboratoriach. Poza DOB, DOET i STP, które są ciałami stałymi, pozostałe związki w postaci wolnej (wolnych zasad) maja postać oleistych cieczy od bezbarwnych do brunatnych i odznaczają się małą trwałością. Rozprowadzane są jednak głównie jako chlorowodorki w postaci proszku, tabletek, kapsułek a w przypadku DOB - także jako impregnowany narkotykiem papier.
Najwcześniej, bo w roku 1967, na nielegalnym rynku pojawił się STP, który zsyntetyzowano po raz pierwszy w roku 1963. Skrót ten pochodzi od słów Serenity, Tranquility, Peace (pogoda ducha, cisza, spokój). Działa on 100 razy silniej hałucynogennie od meskaliny.
MDA zsyntetyzowano w 1910 roku, a zbadano na zwierzętach w roku 1939. Opatentowano go jako środek przeciwkaszlowy, uspokajający i znoszący łaknienie. Izomer lewoskrętny jest trzykrotnie aktywniejszy od prawo skrętnego. Produkowano go nielegalnie w postaci mieszaniny recemicznej i rozprowadzano w kapsułkach zawierających 200-230 mg związku. Dość dużą popularność uzyskał pod koniec lat 60-tych i na początku 70-tych jako tzw. "Mellow Drug of Amenca" lub "Love Drug". Chociaż zainteresowanie tym preparatem zmalało znacznie po roku 1973, kiedy stał się przyczyną kilku przypadków śmiertelnych, jest nadal używany w niektórych krajach [31].
DMA ma zastosowanie w przemyśle fotograficznym. Posiada aktywność 8-krotnie wyższą od meskaliny i sprzedawany był w latach 70-tych jako narkotyk na czarnym rynku w Kanadzie i USA.
MMDA zsyntetyzowany w roku 1962 posiada strukturę podobną do mirystycyny - głównego składnika gałki muszkatołowej. Jest trzykrotnie aktywniejszy od meskaliny. W dawce 150 mg używano go jako bardzo łagodny lek psychodeliczny (rozszerzający zakres świadomości).
PMA stosowany był w latach siedemdziesiątych przez narkomanów w Kanadzie, a następnie w USA. Wykazuje aktywność pięciokrotnie większą od meskaliny [1].
TMA zsyntetyzowany w roku 1947 jest dwukrotnie aktywniejszy od meskaliny. Pojawił się na nielegalnym rynku w latach 70-tych.
DOB odznacza się olbrzymią aktywnością biologiczną, przewyższającą 200-krotnie aktywność meskaliny. Produkowano go nielegalnie i rozprowadzano najpierw w USA, Kanadzie i Australii a potem w Europie (początek lat 80-tych).
DOET opatentowany w roku 1970 jako środek stymulujący ośrodkowy układ nerwowy wykazuje aktywność 10 razy wyższą od meskaliny. Enancjomer lewoskretny jest czterokrotnie aktywniejszy niż prawoskretny.
Na szczególna uwagę zasługuje MDM A opatentowany w roku 1914, którego własności halucynogenne opisano w roku 1957 [41]. Stosowano go w latach 70-tych a ostatnio pojawił się powtórnie na nielegalnym rynku USA i Europy pod nazwami: "Ecstasy", "XTC", "Adam" i jego popularność wśród narkomanów wyraźnie wzrasta [I, 19]. W wyniku przedawkowania tego preparatu odnotowano kilka przypadków śmiertelnych [14]. Skuteczna dawka MDMA (wywołująca efekty oczekiwane przez biorcę) wynosi 75-200 mg, jednak zwykle jest ona znacznie wyższa. Efekty pojawiają się 20-60 minut po przyjęciu i trwają przez ok. 8 godz. Zależą one od nastroju i oczekiwań osoby przyjmującej narkotyk i polegają na uczuciu euforii (euphoric rush), nasileniu uczucia empatii miedzy osobami przyjmującymi preparat, zwiększeniu percepcji otoczenia, działaniu psychodelicznym i ponownym przeżywaniu sytuacji z przeszłości (flash back).
Jednocześnie obserwuje się rozszerzenie źrenic, szczękościsk, mdłości, zawroty głowy, poty, suchość w ustach i gardle, utratę apetytu, zaburzenia koordynacji i trudności wprowadzeniu pojazdów. Przedawkowanie może prowadzić do śmierci w wyniku tzw. "złośliwego zespołu neuroleptycznego" ("neuroleptic malignant syndrome"), na który składają się: rozszerzenie źrenic, drgawki, spadek ciśnienia krwi, tachykardia, wzrost temperatury ciała i śpiączka [1].
3,4-metylenodioksyamfetamina (MDA) i 3,4-metylenodioksymetamfetamina (MDMA) są najczęściej otrzymywane z odpowiednich ketonów: l-fenylo-2-propanonu(P-2-P) lub l-(3,4-metylenodioksyfenylo)-2-propanonu(MDP-2P) .[45] oraz z dostępnych na rynku l-fenylo-l-hydroksy-2-propanoamin: efedryny, pseudoefedryny, norefedryny i fenylopropanolaminy [30,34].Aby ograniczyć nielegalną produkcje narkotyków poddano ścisłej kontroli sprzedaż i dystrybucję tych surowców. Skłoniło to chemików pracujących w nielegalnych laboratoriach do szukania alternatywnych metod syntezy tych związków. Np. niedawno doniesiono o produkowaniu przez nich 2-P-2 z l-fenylo-2-nitropropenu [2] a MDP-2-P (prekursor MDMA) z izosafrolu [7]. Podejmowano również próby wykorzystania allilobenzenu zamiast safrolu jako surowca do syntezy metamfetaminy [32,33].
Inną próbą obejścia skutków ścisłej kontroli produkcji typowych substratów do nielegalnych syntez jest wykorzystywanie jako surowca benzyloacetonu, którego produkcja i dystrybucja nie podlegają na rynku amerykańskim kontroli. Przez reduktywną aminację benzyloacetonu otrzymuje się aktywne biologicznie homologi amfetaminy, bogatsze o l grupę metylenową:
l-fenylo-2-butanoamine,N-metylo-l-fenylo-2-butanoaminę oraz
N,N-dimetylo-1-fenylo-2-butanoamine.
Na czarnym rynku w USA obecne są również inne narkotyki strukturalnie pokrewne amfetaminie, a mianawtcie analogi MDA:
N-etylo-3,4-metylenodioksyamfetamina(3,4-metylenodiaksyetamfetamina, MDE,
N-etylo-MDA, "Eve") i N-hydroksy-3,4-metylenodioksyamfetamina (N-hydroksy-MDA, NOH-MDA), które w dawkach 100-200 mg wywołuj ą efekty psychotomimetyczne u ludzi [4,11,12]. Natomiast homolog MDMA o łańcuchu dłuższym o jednągrupę metylenowaj czyli N-metylo-1-(3,4-metylenodioksyfeny-lo)-2-butanoamina, jest przedstawicielem nowej klasy związków psychoaktyw-nych o interesujących właściwościach farmakologicznych, które Nichols [28,29] nazwał entaktogenami (Entactogens ), ponieważ wywołują"przyjemny stan introspekcji ułatwiający porozumiewanie się w sprawach bolesnych".
2. Przemiany w ustroju
Amfetamina dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i łatwo przenika przez barierę łożyskową. Główne drogi jej metabolizmu to oksydatywna dezaminacja do fenyloacetonu, hydroksylacja pierścienia do p-hydroksyamfetaminy oraz b-hydroksylacja łańcucha bocznego do pochodnych fenyloizopropyloaminy. Możliwa jest również N-oksydacja z utworzeniem pochodnej hydroksylaminy. Oba typy hydroksylacji są interesujące z farmakologicznego punktu widzenia, bo prowadzą do związków aktywnych biologicznie (norefedryna i p-hydroksyamfetamina), które znalazły zastosawanie jako leki [5,15]. Metabolity te mogą ulegać dalszej hydroksylacji w pierścieniu lub łańcuchu bocznym do p-hydroksynorefedryny (ok. 5% podanej dawki amfetaminy) [5,15] (Ryć. 3).
Fenyloaceton - produkt oksydatywnej dezaminacji amfetaminy-ulega dalszemu metabolizmowi na dwóch drogach: poprzez redukcję do drugorzędowego alkoholu - benzylometylokarbinolu, przechodzącego do moczu w postaci sprzężonej z kwasem glukuronowym oraz przez utlenienie do kwasu benzoesowego, który po połączeniu z glicyną wydala się w moczu jako kwas hipurowy [3].
Reakcja redukcji jest stereospecyficzna, ponieważ lek podany w formie racematu wydala się jako glukuronian d-benzylometylokarbinolu. Dodatkową drogę metaboliczną fenyloacetonu stanowi sprzęganie jego formy enolowej z kwasem siarkowym [15]. Tak wiec produkt oksydatywnej dezaminacji amfetaminy przekształca się w co najmniej 3 różne metabolity [5, 15] (Rys. 3).
Przemiany amfetaminy wykazują duże różnice gatunkowe zarówno w zakresie dominującego typu reakcji biochemicznej jak i części dawki ulegającej metabolizmowi. I tak u człowieka i psa 30-40% amfetaminy przechodzi do moczu w postaci nie zmienionej, natomiast szczur, królik i świnka morska metabolizują lek w znacznie większym stopniu, gdyż w postaci nie zmienionej wydala się tylko 4-18% dawki [6].
U wszystkich badanych gatunków zwierząt, z wyjątkiem szczura, głównym metabolitem amfetaminy jest kwas benzoesowy, natomiast p-hydroksyamfetamina wydalana jest w małych ilościach. W moczu królika występuje siarczan formy enolowej fenyloacetonu natomiast u człowieka, psa, królika i świnki morskiej wykrywano jedynie śladowe ilości tego związku lub nie wykrywano go wcale [15, 40].
Ilość powstających metabolitów zależy nie tylko od gatunku zwierzęcia, ale również od stereochemicznych właściwości cząsteczki leku, np. w sercu i mózgu gromadzi się większa ilość d-amfetaminy niż jej 1-izomeru, a nasilenie hydroksylacji pierścienia aromatycznego, ocenianej na podstawie ilości p-hydroksyamfetaminy obecnej w moczu, jest wyraźnie wyższe po podaniu amfetaminy lewoskręt-nej niż prawoskrętnej [5]. Po doustnym podaniu dawki 5 mg amfetaminy wykrywano jaw moczu przez 29 godzin i okres ten wydłużał się ze wzrostem dawki [15]. Po podaniu 5 mg metamfetaminy - była ona obecna w moczu przez 23 godziny.
Duży wpływ na wydalanie amfetamimy ma odczyn (pH) moczu. Przy normalnej kwasowości w ciągu pierwszej doby wydala się ok. 30% dawki a w ciągu 3-4 dni - 90 %, jednak to dobowe wydalanie może wzrosnąć do 74% - gdy mocz jest kwaśny a ulec obniżeniu do 1-4 % - gdy jest on zasadowy.
Większość pochodnych amfetaminy podstawionych w pierścieniu benzenowym ulega resorpcji z przewodu pokarmowego i łatwo przechodzi przez barierę krew-mózg, co tłumaczy szybkie działanie psychotropowe tych związków. Ich metabolizm w organizmie ludzkim nie jest jeszcze dokładnie znany, jednak pewne fakty zostały już ustalone. Znaczna część przyjętej dawki tych połączeń wydala się z moczem w postaci nie zmienionej, np. w ciągu doby 20% przyjętej dawki DOM oraz 10-40% dawki DOET. Dlatego metody ich wykrywania nastawione są na połączenia macierzyste a nie metabolity.
Metabolizm MDMA w organizmie ludzkim badali Lim i Foltz [24,25], którzy oprócz wykrytej wcześniej N-demetylacji tego związku [17,44] stwierdzili również 0-demetylacje, dezaminację i 0-alkilację. Autorzy ci, stosując metodę chromatograf] gazowej sprzężonej ze spektrometria masową, zidentyfikowali w moczu osoby, która przyjmowała MDMA, 7 metabolitów tego związku i zaproponowali przypuszczalny obrazjego metabolizmu (Rys. 4.).
N-demetylacja MDMA prowadzi do MDA, który w wyniku dezaminacji przekształca się w(3,4-metylenodioksy)-fenyloaceton (wzór VIII). Hydroliza pierścienia dioksymetylenowego daje odpowiednią dihydroksypochodną, która bardzo szybko (nie wykryto jej w moczu) ulega 0-metylacji do 4-hydroksy-3-metoksyfenyloacetonu (wzór VII).
Metabolit ten może powstawać również w wyniku następującej sekwencji reakcji: w wyniku hydrolizy 3,4-dihydroksymetylenowego pierścienia w MDMA powstaje 3,4-dihydroksymetamfetamina (wzór V), która ulega 0-metylacji w pozycji 3 lub 4 dając 2 pochodne.
0-metoksylowe: 3-hydroksy-4-metoksymetamfetarnine (wzór II) oraz 4-hy-droksy-3-metoksymetamfetamine (wzór III). Ten ostatni związek ulega N-demetylacji do 4-hydroksy-3-metoksyamfetaminy (wzór IV), a jego dezaminacja prowadzi do 4-hydroksy-3-metoksyfenyloacetonu (wzór VII).
Na temat przemian metabolicznych innych analogów amfetaminy informacji jest niewiele. Wiadomo jedynie, że z PMA powstaje 4-hydroksyamfetamina a w DOM grupa metylowa w pozycji 4 utlenia się do grupy karboksylowej [21,38]. Toksykolog analizujący mocz pobrany od osób podejrzanych o narkomanie amfetaminową lub metam- fetaminami nową powinien pamiętać, że aminy te są metabolitami wielu dość powszechnie stosowanych leków. I tak, Clobenzoreks, Mefenoreks, Fenproporeks, Prenylamina, Amphetaininyl, Metamfetamina, Fe-netylina, Etyloamfetamina i Selegilina ulegająw ustroju przemianie w amfetaminę a Benzfetamina, Furfenoreks, Dimetyloamfetamina, Deprenyl i Fenkami-na przekształcają się w metamfetaminę.
3. Metody identyfikacji
W zapobieganiu i zwalczaniu narkomanii amfetaminowej ważna rola przypada metodom chemicznej identyfikacji amfetamin i jej strukturalnych analogów zarówno w materiale przechwyconym przez policje i służby celne, jak i pochodzącym od osób, które przyjmujące narkotyki.
Można wymienić dwa główne typy badań materiału biologicznego na obecność narkotyków.
- Dla potrzeb sadowych, tojest w celu identyfikacji substancji podlegających kontroli. Dodatni wynik badania próbki może spowodować zaskarżenie i skazanie osoby, u której znaleziono narkotyk.
- Dla potrzeb diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnch, to znaczy w celu ustalenia przyczyny intoksykacji lub kontroli abstynencji od narkotyku używanego wcześniej. Dodatni wynik badania nie pociąga za sobąw tym przypadku skutków prawnych, stanowi natomiast dla lekarza miarodajną wskazówkę w planowaniu dalszego leczenia dawcy próbki.
Do wyselekcjonowania próbek materiału biologicznego zawierających narkotyk służątzw. metody skriningowe. Pozwalająone zbadać dużą liczbe próbek materiału (najczęściej jest to mocz pacjentów) w stosunkowo krótkim czasie. Powinny one być czułe, szybkie, proste w wykonaniu i niedrogie. Trzy pierwsze warunki spełniają w zasadzie metody immunologiczne. Na rynku jest kilka rodzajów takich testów: radioimmunologiczne(RIA) ,imimmoenzymatyczne(EIA), immunofluorescencyjne w świetle spolaryzowanym (FPIA) oraz oparte na hamowaniu aglutynacji lateksu (LA1). R1A, FPIA i EIA wymagają aparatury, która jest stosunkowo droga [8,22] i mogą być stosowane jedynie w laboratoriach dysponujących taką aparaturą.
Stosowanie testów immunologicznych, z uwagi na ich prostotę, nie wymaga udziału wyszkolonego i doświadczonego personelu, jednak ogólny nadzór nad badaniami muszą sprawować doświadczeni analitycy.
Testy immunologiczne oznaczają zarówno wolne jak i sprzężone formy narkotyków i ich metabolitów, nie jest wiec konieczna wstępna hydroliza próbek moczu ani jakakolwiek inna obróbka badanego materiału. Czasem konieczne bywa jedynie doprowadzenie pH moczu do potrzebnej wartości lub odwirowanie go celem usunięcia zmętnień. Poza tym wystarczy postępować zgodnie z instrukcją producenta testów [36]. Jednakże przeciwciała stosowane w testach immunologicznych odznaczają się stosunkowo niską specyficznością, co prowadzi do reakcji krzyżowych. Dlatego wszystkie wyniki dodatnie uzyskane tymi metodami powinny być potwierdzone przez inną metodę opierającą się na odmiennej zasadzie chemicznej. Nosi ona nazwę metody konfirmacyjnej.
Jako metodę skriningową można również użyć chromatografie cienkowarstwową (TLC), która jest niezbyt droga jeśli idzie o podstawowe wyposażenie i koszty związane z jej ustawieniem, ale bardziej pracochłonna i na ogól mniej czuła niż inne techniki. Ponadto wymaga doświadczonego personelu mogącego dokonać wnikliwej interpretacji wyników. Zaleca się ją jako postępowanie skriningowe, gdy pracochłonność badań odgrywa mniejszą role niż ich koszt.
Jeśli sytuacja finansowa laboratorium pozwala stosować wyłącznie metodę TLC, wynik badania nie może stanowić dowodu obecności narkotyku i nie powinien być wykorzystywany, gdy jego skutki obciążają badanego. Przy braku bardziej doskonałego wyposażenia rozwiązaniem do przyjęcia może być potwierdzenie wyniku przy użyciu innego układu rozwijającego i/lub innego odczynnika wywołującego. Metody konfirmacyjne powinny być przynajmniej tak czułe jak testy skriningowe, lecz bardziej od nich specyficzne. Należą do nich: chromatografia gazowa (GC), wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) [27] oraz chromatografia gazowa połączona ze spektrometrią masową (GC/MS). Niekiedy rolę te spełnia również chromatografia cienkowarstwowa.
Chromatografia gazowa (GC) i wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) odznaczają się wysoką czułością i specyficznością, mogą więc służyć do potwierdzania przypuszczalnie dodatnich wyników prób skrinignowych. Aparatura do tych badań jest jednak stosunkowo kosztowna w porównaniu z TLC i testami immunologicznymi a ponadto konieczny jest odpowiednio przeszkolony personel. Chromatografia gazowa sprzężona ze spektrometrią masową (GC/MS) jest najbardziej czułą i specyficzną metodą potwierdzania obecności narkotyku w próbce. Wymaga ona dużych nakładów na aparaturę, jej utrzymanie oraz wyszkolenie personelu, ale uzyskane wyniki rzadko bywają kwestionowane [26]. Stanowi wiec ostateczne potwierdzenie rezultatów budzących wątpliwość.
Analiza metodą GC i GC/MS wymaga często uprzedniego przeprowadzenia oznaczanych substancji w specjalne pochodne o innych właściwościach chromatograficznych [l 0,23]. Chociaż etap ten jest czasochłonny a odczynniki do otrzymywania pochodnych kosztowne, jest on jednak zalecany z następujących -powodów:
Ilościowa analiza metodami GC, HPLC lub GC/MS wymaga stosowania wewnętrznego standardu, który dodaje się do próbki przed ekstrakcją. Standard wewnętrzny pozwala również zmierzyć względne czasy retencji. Powinien on być strukturalnie podobny do badanych substancji, aby mógł ulegać ekstrakcji i przemianie w pochodne w takich samych warunkach jak substancje oznaczane, a jednocześnie można go było łatwo od nich odróżnić podczas chromatografii. Nie należy używać jako standardów wewnętrznych substancji, które mogą występować w moczu, np. innych narkotyków lub substancji endogennych.
Wstępną identyfikacje amfetaminy, metamfetaminy i ich strukturalnych analogów można przeprowadzić za pomocą prostych testów barwnych (reakcji kroplowych) z odczynnikami Marąuisa i Simona. Odczynnik Marąuisa przygotowuje się dodając do 3 mL stężonego kwasu siarkowego 2-3 krople formaliny (40% roztworu aldehydu mrówkowego). Wykonanie testu: Do 1-2 mg (lub 1-2 kropli) badanej substancji dodaje się 1-3 kropli odczynnika. Czułość reakcj i wynosi l /mg (wyniki testu - patrz Tabela 1). Odczynnik Simona składa się z roztworu A i B. Roztwór A jest to 2% roztwór węglanu sodowego.
Roztwór B jest mieszaniną roztworu nitroprusydku sodowego i aldehydu octowego w stosunku 10: l (v/v).
Wykonanie testu: Do l -2 mg (lub l -2 kropli) badanej substancji dodaje się l kroplę roztworu A, miesza bagietką i dodaje 2 krople roztworu B (wyniki testu -patrz Tabela l). Odczynnik Simona pozwala odróżnić aminy I-rzędowe (np. amfetamina) i II-rzędowe (np. metamfetamia).
Spośród metod stosowanych w analityce narkotyków szczególnie przydatne w naszych warunkach są metody odznaczające się względną prosto tą wykonania i nie wymagające kosztownej aparatury, które można zastosować w małych regionalnych laboratoriach. Taką metodą jest bez wątpienia chromatografia cienkowarstwowa (TLC), a zwłaszcza jej zminiaturyzowana, udoskonalona modyfikacja - wysokosprawna chromatografia cienkowarstwowa (HPTLC).
Dlatego analizę amfetaminy i jej strukturalnych analogów metodą chromatografii cienkowarstwowej omówimy bardziej szczegółowo. Dla metod chromatograficznych sprawą bardzo istotną jest wstępne izolowanie oznaczanych substancji z moczu, gdyż jest on pod względem chemicznym materiałem bardzo złożonym, w którym interesujący nas związek (związki) występuje w ilościach znikomych.
Przygotowanie próbki do analizy chromatograficznej polega zwykle na hydrolizie moczu, jego ekstrakcji i oczyszczaniu oznaczonego składnika. Postępowanie powinno dawać wysoki odzysk, niezbędny do uzyskania w ekstrakcie ilości substancji wystarczającej do dalszego badania.
W przypadku analizy amfetaminy i jej analogów hydroliza nie jest potrzebna. Ekstrakcje z moczu można prowadzić za pomocą rozpuszczalników organicznych (np. chlorku metylenu) lub specjalnych kolumienek ekstrakcyjnych. Ekstrakcję przy pomocy rozpuszczalników organicznych przeprowadzą się w środowisku alkalicznym, gdy grupa aminowa jest wolna. Wartość pH dla amfetaminy wynosi 9,9 a dla metamfetaminy 10, l, natomiast pH do którego należy doprowadzić mocz, aby odzysk był optymalny, wynosi 11. Można polecić postępowanie opisane przez Hornbecka i Czarnego [20]. Do probówki na 50 mL odpipetowuje się 2 mL moczu i dodaje kolejno: 2 mL l M roztworu wodorotlenku sodowego, 5 mL wody i 20 mL chlorku metylenu (dichlorometanu). Zamkniętą probówke wytrząsa się, wiruje przy małej szybkości przez 5 minut i odrzuca górną warstwę. Pozostałość odparowuje się do sucha w strumieniu azotu, rozpuszcza w niewielkiej ilości metanolu i nanosi na płytkę chromatograficzną Stosowana ostatnio coraz częściej ekstrakcja w fazie stałej (Solid Phase Extraction - SPE) przy użyciu przygotowywanych fabrycznie kolumienek ekstrakcyjnych, ma szereg zalet; oszczędność czasu, małe objętości zużywanych odczynników oraz unikniecie kłopotów związanych z powstawaniem emulsji, co zdarza się często przy ekstrakcji ciecz-ciecz [7]. Mankamentem jest jednak dość wysoka cena kolumienek. Wypełnienie kolumienek stanowi kizelgur (diatomaceous earth) lub krzemionka zawierająca grupy nie polarne (octadecyl silica) [40], kationowymienne lub z podstawnikami mieszanymi (nie polarnymi i jonowymiennymi) [18,43]. Kolumienki stosuje się zgodnie z instrukcją producenta.
Oto typowe postępowanie z kolumienką wypełnioną silnym kationitem. Kolumienkę o pojemności l mL przemywa się pod próżnią metanolem (2 mL), wodą ( l mL) i kwasem fosforowym (0,5 mL, 10 mM). Mocz (l mL) i kwas fosforowy (0,5 mL, l O mM) miesza się starannie w probówce i wlewa do kolumienki. Kolumienkę suszy się powietrzem przez około 30 sekund i płucze kolejno kwasem fosforowym (l mL, 10 mM), kwasem octowym (0,5 mL, O, l mM) i metanolem (l mL). Po powtórnym wysuszeniu kolumienki (powietrze, 30 sęk.) aminy eluuje się 2 mL metanolu z dodatkiem stężonego roztworu amoniaku (3% v/v). Ekstrakt odparowuje się do sucha pod próżnią lub w strumieniu azotu. Suchą pozostałość, po rozpuszczeniu w niewielkiej ilości metanolu, nanosi się na płytkę chromatogratlczną.
Efektywność chromatografii cienkowarstwowej można zwiększyć stosując obok klasycznego wariantu (fazy normalnej) - tzw. fazę odwróconą(Reversed Phase - RP). Fazę normalną przy analizie amfetamin stanowi silica-gel 60 F254s a odwróconą - RP-18 F254s Ponieważ w fazie normalnej i odwróconej działająróżne mechanizmy rozdzielcze, możliwości identyfikacyjne metody z jednoczesnym użyciem obu faz są większe niż przy zastosowaniu dwóch układów normalnych. Dobrym układem rozwijającym dla płytek pokrytych RP-18 F254s jest mieszanina metanolu, wody i 37% HC1 w stosunku 50:50:1 (v/v), a dla pokrytych silica-gelem - mieszanina toluenu, acetonu, 94% etanolu i 25% NH.OH w stosunku 45:45:7:3 v/v.
Przed przystąpieniem do wywoływania plam, płytki należy wysuszyć w temperaturze pokojowej, w piecu o temperaturze 120"C, lub przy użyciu gorącego powietrza. Dla prawidłowej barwy plam ważne jest usuniecie z płytki śladów amoniaku. Do wywoływania płytek najczęściej stosuje się 0,5% roztwór Fast Black K (FBK), który daje z amfetaminą i jej analogami plamy o zróżnicowanym zabarwieniu. Są one trwalsze i czytelniejsze niż przy użyciu odczynnika Fast Blue B, a reakcja wykazuje większą czułość niż przy barwieniu ninhy-dryną. FBK reaguje ponadto z fenolami, aryloaminami i niektórymi związkami heterocyklicznymi [35].
Barwy plam amfetaminy i jej analogów strukturalnych po wywołaniu -FBK można podzielić na 2 grupy:
a) czerwona i czerwonopomarańczowa, które dają alifatyczne i aromatyczne aminy II-rzędowe
b) fioletowa i fioletowoniebieska, charakterystyczne dla alifatycznych i aro matycznych amin I-rzędowych (Tabela 2).
Jednakże .w zależności od rodzaju związku i warunków wywoływania aminy I-rzędowe mogą dawać barwę czerwonofioletowąlub nawet czerwoną. Aminy 111-rzędowe, np. imipramina, w zasadzie nie reagują z FBK.
Do wywoływania amfetaminy i jej analogów można również użyć 10% roztwór ninhydryny w etanolu, którym spryskuje się płytkę i ogrzewa ją w piecu przy 120"C przez przynajmniej 15 min. Amfetamina i inne aminy pierwszorzę-dowe daj ą zabarwienie fioletowe i różowe a drugorzędowe, np. metamfetami-na - plamy bardziej intensywne.
Streszczenie
Przedstawiono budowę, własności i metabolizm psychoaktywnych analogów amfetaminy, pozostających pod ścisłą kontrola międzynarodową. Omówiono próby opanowania przez nielegalne laboratoria nowych metod syntezy tych narkotyków z surowców, które nie zostały dotychczas objęte kontrolą.
Oddzielny rozdział poświecono metodom wykrywania i oznaczania związków tej grupy zarówno w materiale przechwyconym przez policję i służby celne jak i pochodzącym od amfetaminowych narkomanów, kładąc szczególny nacisk na wysoko sprawną chromatografie cienkowarstwową (HPTLC), która nie wymaga kosztownej aparatury i może być wykorzystana w małych laboratoriach regionalnych.
Tabela 1
Wyniki barwnych testów amfetaminy i jej analogów z odczynnikami Marquisai Simona
| Związek | Barwa Odczynnik Marquisa |
Barwa Odczynnik Simona |
| Amfetamina | odjasnopomarańczowej do brązowej |
od BR do brązowej |
| PMA | od BR do jasnozielonej | jasnoróżowa |
| DMA | od zielonej do ciemnozielonej |
ciemnoróżowa |
| DÓB | od żółtozielonej do zielonej |
jasnoróżowa |
| DOET | żólto-brazowa | jasnoróżowa |
| STP(DOM) | żółta | jasnoróżowa |
| MDA | czarna | jasnoróżowa |
| TMA(3,4,5-TMA | pomarańczowoczerwona | jasnoróżowa |
| MMDA | purpurowa | jasnoróżowa |
| MDMA | czarna | ciemnoniebieska |
| metamfetamina | od pomarańczowej do czerwonobrązowej |
ciemnoniebieska |
BR- brak reakcji
Tabela 2
Ruchliwość chromatograficzna i zabarwienie z FBK amfetaminy i jej strukturalnych analogów
| Związek | zFBK | A5 | B6 | C7 | D8 |
| Amfetamina | F5 | 37 | 44 | 66 | 57 |
| PMA | F | 33 | 41 | 62 | 54 |
| DMA (2,5-DMA) | F | 34 | 37 | 65 | 46 |
| DÓB | F | 35 | 37 | 62 | 27 |
| DOET | F | 34 | 36 | 61 | 19 |
| DOM(STP) | F | 34 | 35 | 66 | 30 |
| MDA | F | 35 | 41 | 62 | 54 |
| TMA | F | 26 | 45 | 38 | 59 |
| MMDA | F | 32 | 40 | 61 | 51 |
| MDMA | F | 13 | 31 | 62 | 52 |
| Metamfetamina | C4 | 12 | 33 | 63 | 53 |
| N-etylo-MDA | C | 26 | 47 | ||
| N-etyloamfetamina | C | 28 | 49 | ||
| Efedryna | C | 7 | 63 | ||
| Pseudoefedryna | C | 65 | 64 | ||
| Fenylopropanolamina | F | 47 | 67 |
1. FBK = Fast Black K Salt
2. hRf = (droga przebyta przez cząsteczke narkotyku) / (droga przebyta przez czoło fazy ruchomej) x 100
3. F = barwa fioletowa lub fioletowoniebieska
4. C = barwa czerwona lub czerwonopomarańczowa.
5. Układ A: Toluen 45 -aceton 45 -94% etanol 7 -25% NR - 3 (Płytki: silica-gel F,")
6. Układ B: Metanol 100 - 25% NH, 1,5 (Płytki: silica-gel 60 F:54 )
7. Układ C: Octan etylu 85 - metanol l O - 25% N H, 3 (Płytki: silica-gel 60 F254)
8. Układ D: Metanol 50 - woda 50 - 35% HCL l (Płytki: RP - 18 F,Ms).
Komentarze
cieszyl bym sie jakby w pilach bylo zawsze znacznie wiecej niz 200mg MDMA bym sobie jadal pol i by mi starczalo :(
przez krotki czas barałam metaamfetamine tzw "czecha"... na poczatku było wszystko ok ale miałam halucynacje mysli takie ze wszystko mi jest juz obojetne bedzie co ma byc ze zycie nie ma sensu chodz zycie miałam bajeczne..
az w ktorys dzien z chłopakiem wziełam tego wiecej i wtedy była masakra. schudłam 5 kg w 2 dni a byłam i tak juz szczupła
bolały mnie strasznie wszystkie miesnie nie spałam nic przez 3 dni nic nie jadłam przestałam to brac to dobiero wtedy odczułam to co mi sie zaczeło przez to gówno dziac zamykałam oczy a przed oczami miałam obraz jak w kinie taka miałam wyobraznie pobudzona ;D ale to nie było fajne... naprawde odradzam brac amfe i metaamfetamine to najgorsze co moze byc zniszczycie sobie zęby,cere i ogolnie zdrowie a szczegolnie zmiany nieodwracalne w mozgu ja na szczescie nie brałam tego długo ale po tym jak mnie porobiło mam nauczke i nigdy wiecej tego nie wezme, ale coż jestesmy tylko ludzmi uczymy sie na własnych błedach i człowiek chce w zyciu wszystkiego sprobowac . ja sprobowałam i żałuje....
Ja te próbowaem tego gówna, narobilem pieknego burdelu po pierwszym razie po meta ( sporo mnie to kosztowało i códem udało się obyc bez policji) bo do tej pory była tylko amfa ogolnie nie polecam ani białego ani mety można sobie spierdolic zdrowie szczegolnie mozg i serce po odstawieniu przez 3 miechy mialem problemy z cisnieniem a z pamiecią mam do teraz, dużo nie wpierdalałem raz na tydzien poł taszy... żałuje
Powiem tak; ogólnie wszystkich sytetycznych czy naturalnych "klepiących" substancji są 10-tki (jesli nie setki) tysięcy... Każdy jest inny, na każdego to samo w tej same dawce zadziała inaczej... Są setki takich malutkich powiązań, a tak naprawdę (jestem przeciwniek "stymulantów", tj. nie lubie bomby po nich, jestem heroinistą więc to 2 zupełnie inne fazy. Jak dzień i noc, piękna (H) i bestia (A). Każdy sobie coś napewno znajdzie do zabawy, i jak się dobrze czuje, to niech napierdala, chuj Cie to obchodzi? To nie Twój interes. Tak kurwa naprawdę. Wielcy kurwa mać krzyżowcy, sami kradną ostatnie plastry z fentanylem umierającej na raka babci... Wszystko jest dla ludzi, tylko trzeba UMIEC to ogarnąc, wiedzieć GDZIE jest granic i jej nie przekroczyc nawet raz. Mówcie co chcecie, ja panuję nad swoim braniem, jak mam ochotę na coś, i jest ku temu okazja, to why not? jak nie mam, i nawet jakby było materiału, to bym nie zajebał. (ale pewnie bym zajebał, hehe). Chodzi o to, że to TY to kontrolujesz. Do pewnego momentu, którego jak przekroczysz to nie way back bro. Do końca tej doliny, piekło, być może czyściec w przeszłości.
ludzie, cieszcie sie, ze chociaz kreska w polsce jest lepsza niz na zachodzie. w niemczech problemu z zakupem nie ma zadnego, ale jakosc pozostawia wieeeele do zyczenia. jak ostatnio moi znajomi sprobowali dostawy bezposrednio z polski, to najpierw skrytykowali, ze nie pachnie, po czym usypali sobie kreski kosmiczne. i po polowkach poszla im krew z nosa, hahaha...
Czy DMA faktycznie jest uzywane w przemysle fotograficznym??
mozecie dac wieksze te rysunki metabolizmu amphy i mdma nic nie widac PLEASE
mozecie dac wieksze te rysunki metabolizmu amphy i mdma nic nie widac PLEASE
narkotyki sa de best
Siema ludziska. fajna sprawa z tym meta spidem. Lubię spidować i moi znajomi też lubią spidować. Mam pytanie czysto chemiczne. W jaki sposób wywoływane są halucynacje, po paleniu zioła na zwale po fecie?
pierwszy raz mnie nie ruszył, wziełem 2 raz i mam całkiem pozytywne wrazenia szybciej uwazałem ze to jest tylko dla czarnych zeby sie wykonczyli. gdy impreza sie rozkręciła pokłuciłem sie z moim kolegą i wtedy poczułem moc zaczeliśmy sie bic a po wszystkim zaczołem go szukac z siekerą w ręku po Żukowie.pomimo krytycznych opinii moich kolegów myśle że to powtórze. pzdr. piotrek
Bardzo proste, można i nikt nie powie że nie, feta może nie jest czyms ekstra, ale kopa daje i jazdy też są mocne, bądź co bądź hera lepsza, aczkolwiek ostatnimi czasy kasy brak, a kompotu sie nie kupi, bo syf i strach przed jebaną igłą...
Ale zaczynać nie radzę
jak bys sprubowal to bys poczul jakie to jest na cos trzeba umzec wiec nie ma tu zadnej zenady kazdy ma prawo do swojego zdania xD
jak to gówno się robi?????????????:)))0
Od paru miesięcy codziennie zajadam czyste ziarno guarany dosypując je do napojów mleka lub jogurtów. Nigdy wcześniej tak dobrze się nie czułem. Jeśli trzeba, mam aktywność przez 20godz na dobę, bardzo szybko się uczę, mam lepszą koncentrację i chęć do wszystkiego o czym pomyśle. Obecnie nie wyobrażam sobie życia bez guarany. Guaranę kupuję w Brazylii w czystej postaci, jeśli ktoś chce spróbować cudownej rośliny to proszę o mail guarana.com.pl@interia.pl. Nr GG: 3729610
Amfetamina jest dla ludzi sam biore ją często i powiem wam jedno jerzeli n nebie jest tak jak pierwszym razem to się nawracam.Ale radze wszystkim ktuzy nie prubowali niech się zastanowiom dogrze bo się moze zabardzo spodobać.PS. ZAPOMNI O TYM ZE JEST WYJŚCIE POWIEC NIE. Stracisz WSZYSTKO a morze durzo więcej.
Ci ty w ogole mowisz. Feta to feta. Moze troche ryje mozg ale faza jest niezla. Wygladasz w miare normalnie, zachowujesz sie normalnie a czujesz ze mozesz wszystko, siat nalezy do ciebie.
to wszystko jest do czasu ...
Aktualnie, ja wolę inne fazy (jestem heroinistą i clonożercą), więc wystrzały amfetamino-pochodne mnie nie bawią. Ale teraz zrobiłem sobie taki dzień i noc w sumie ćpania metylokatynonu heh. I kurwa znów mi się spodobało, ale jak jutro nie zarzucę, to już nie zarzucę przez min. ~5 miechów. Tak mam :D Po co tak hardkorowo zacierac silnik, trza subtelnie, z wyczuciem, i wtedy jest banjo :)
Speed and metaspeed jest zajebista tylko trzeba mięc jaja kur... Na miejscu a nie raz wezmę i wyjebani po całości ja śniffuhe 13 lat zero SK ubocznych... Nie nie mam huj.... Sortu wręcz sam musiał rozpulchnic bo bym ludzi pociol