Trucizna dla ludzi i na glisty

Na przełomie XIX i XX wieku Francją zawładnął absynt. Jego pierwsi miłośnicy nie wiedzieli, że w nalewce z piołunu jest silny narkotyk – tujon. Substancja ta niszczy mózg.

Zwiedzający moskiewskie Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina zwykli zatrzymywać się przed obrazem autorstwa Pabla Picassa "Arlekin i jego dziewczyna". Uwagę przyciągają wyraziste postaci kobiety i mężczyzny pochylone nad kieliszkami z zielonkawym płynem. Ich puste oczy kierują się w przeciwne strony. Daje się wyczuć głęboki konflikt nimi. Niewiele osób domyśla się jednak, co jest jego przyczyną. Tymczasem artysta przedstawił ją na pierwszym planie – ci obojętni wobec siebie ludzie kochają... absynt!

Absinthe w języku francuskim oznacza piołun. Nalewkę piołunową "wynaleźli" francuscy żołnierze walczący w Algierii w połowie XIX w. Odkryli, że ów cierpki, gorzki i aromatyczny napój silnie odurza, wywołuje „odlot” oraz wyzwala niesamowite doznania. Absynt szeroko rozpowszechnił się we Francji, a następnie w innych krajach Europy Zachodniej. Stał się ulubionym trunkiem bohemy. Francja drugiej połowy XIX w. była dosłownie porażona absyntyzmem. W całym kraju rozkwitły kawiarnie i kluby serwujące piołunową nalewkę. Już w 1859 roku Edouard Manet namalował portret "Pijący absynt". W 1876 roku Edgar Degas przedstawił scenę w kawiarni i zatytułował ją "Absynt". W 1887 roku Toulouse-Lautrec namalował portret Van Gogha z kielichem szmaragdowej nalewki, a sam Van Gogh jeszcze w tym samym roku stworzył martwą naturę: własny stół z karafką i kielichem napełnionym zieloną trucizną.

Odurzającego napoju nadużywali poeci Paul Verlaine, Arthur Rimbaud i Charles Baudelaire. Honoré Daumier drukował zaś litografie reklamujące absynt o treści: "Zapomnij o piwie!", "Tylko absynt może tchnąć w ciebie nowe życie!", itd. Początkowo zarówno miłośnicy absyntu, jak i lekarze nie byli świadomi, że najważniejszym składnikiem nalewki jest silny narkotyk tujon. Stopniowo uczeni zaczęli dochodzić do wniosku, że ta substancja niszczy mózg ludzki. Pijący absynt skarżyli się na ciągłe zawroty głowy, osłabienie zdolności umysłowych, a także na halucynacje. Eksperymenty przeprowadzone na małpach potwierdziły zabójczą toksyczność wyciągu z piołunu. Niestety, absynt zagościł na dobre we Francji i uzależnienie od tujonu stało się tam zjawiskiem powszechnym.

Od 1875 do 1913 roku spożycie nalewki piołunowej na jednego mieszkańca wzrosło piętnastokrotnie – Francuzi wypijali rocznie 40 milionów litrów absyntu! Jako pierwsi na alarm zaczęli bić lekarze i naukowcy. Rząd próbował zmniejszyć spożycie nalewki podnosząc jej cenę, lecz rezultat był mizerny. Wzrosły jedynie zyski handlarzy "zieloną śmiercią", którzy w celu uzyskania większej intensywności atrakcyjnej zielonej barwy do nalewki zaczęli dodawać szkodliwe sole niklu i miedzi. Krzykiem mody był absynt z zagadkową opalizującą poświatą, uzyskaną, o czym nie mówiło się głośno, dzięki toksycznym związkom antymonu.

Z Francji trucizna stopniowo "rozlała się" po całej Europie Zachodniej – jedynie Rosjanie pozostali wierni wódce rodzimej produkcji. Jako pierwsza walkę z absyntem podjęła Belgia. Łamiącym piołunową prohibicję, groziły horrendalne mandaty i kary więzienia. Następnie rygorystyczne przepisy wprowadziły Włochy, USA, Szwajcaria, Hiszpania, a także inne kraje. W 1915 roku absynt został zakazany również we Francji. (...) Europa uwolniła się od zgubnej piołunowej narkomanii. (…) Obecnie związki chemiczne otrzymywane z piołunu lekarze stosują do... walki z glistami. Tujon paraliżuje ich układ nerwowy i w rezultacie zostają usunięte z organizmu.