Kłopotliwa TRAWKA

Marihuana (łac. Cannabis indica, konopie indyjskie) była stosowana od wieków jako lek w Chinach, Indiach, na Środkowym Wschodzie, w południowej Afryce i Ameryce Południowej. W XIX wieku kanabis był na tyle uznanym środkiem, że lekarz królowej Wiktorii podawał go Jej Wysokości w celu złagodzenia bólów porodowych. W dawnych kulturach marihuana była znana przez co najmniej pięć tysięcy lat. W XX wieku objęły ją te same zakazy, co inne narkotyki - LSD, kokainę, heroinę itp. Ale stary image marihuany jako groźnego dla zdrowia narkotyku powoli ulega zmianom: Marihuana jako lecznicze ziele przestaje być już tylko marzeniem hippisów.

Jak podaje "The Economist", niektórzy lekarze doszli do wniosku, iż w pewnych przypadkach palenie marihuany może mieć korzystne działanie na chorych, u których zawiodło leczenie konwencjonalne. Łagodzi odruchy wymiotne, jakie prześladują osoby leczone chemoterapią, może także pomagać w leczeniu jaskry, chronicznego bólu u chorych na stwardnienie rozsiane, wspomagać walkę z brakiem apetytu i utratą wagi chorych na AIDS.

Gdy zawiodą inne kuracje.
Uważa się że palenie marihuany obniża podwyższone ciśnienie w gałce ocznej, które jest szkodliwe dla nerwów wzrokowych. Z tego powodu aż do 1991 roku amerykańska FDA (Food and Drug Administration) zezwalała okulistom na przepisywanie ziela pacjentom z jaskrą, u których inne kuracje zawiodły.

Od tej pory powstało wiele nowych leków przeciwko jaskrze. Mimo to żaden z nich nie usprawnia absolutnie skutecznie odprowadzania cieczy z oka. Jeżeli udałoby się udowodnić, że marihuana usprawnia taki odpływ, stała by się ona cennym dodatkiem do obecnie stosowanych terapii.

Marihuana jest także skuteczna w łagodzeniu nudności odczuwanych przez osoby chore na nowotwór i poddane chemoterapii. Jednak nie trzeba jej palić, by okazała się pomocna. Jej aktywny składnik, zwany THC, dostępny jest już w postaci kapsułek. Żaden z przedstawicieli amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia nie odrzuca palenia marihuany jako środka łagodzącego skutki chemoterapii. W przeciwieństwie do doustnego THC dym działa bardzo szybko. Jak sądzą niektórzy badacze, może też zawierać pewne nie rozpoznane jeszcze substancje, które wspomagają działalność THC.

Marihuana przynosi olbrzymią ulgę chorym na stwardnienie rozsiane. Wielu z nich cierpi na piekące bóle w kończynach, nasilające się zwłaszcza w nocy. Konwencjonalne środki przeciwbólowe w małym stopniu zmniejszają to uczucie pieczenia - podobne do bólów fantomowych odczuwanych przez pacjentów, którym amputowano kończyny.

Kolejną powszechnie znaną właściwością marihuany jest dodatni wpływ, jaki ma na apetyt. Może to mieć znaczenie przy leczeniu pacjentów chorych na AIDS. Także tym razem palenie wydaje się być znacznie lepsze niż zażywanie THC w postaci kapsułek. Czysta forma narkotyku jest gorzej przyswajana przez wielu chorych, poza tym często sprawia, że są pod takim silnym działaniem narkotyku, że nie mają ochoty na jedzenie.

Dotąd w celu zwiększenia apetytu u wychudzonych chorych na AIDS stosowano ludzki hormon wzrostu, który pozwalał im uzupełnić tkankę mięśniową, zwiększając tym samym ich szansę na przetrwanie. Hormon wzrostu jest znakomitym rozwiązaniem, jest jednak niesłychanie drogi - jego cena to 36 tys. Dolarów za roczną dawkę.

Palenie marihuany może być korzystnym wyborem dla nosicieli wirusa HIV - pozwala im utrzymać odpowiednią wagę ciała przez dłuższy czas. Amerykańska prasa donosiła o palącym marihuanę pacjencie, który przytył 20 kg i był w stanie utrzymać tę wagę przez cztery lata, pracując na pełnym etacie jako redaktor gazety.

Nie do końca zbadana.
Niektóre badania wykonane w Stanach Zjednoczonych przed wybuchem epidemii AIDS pokazują, że marihuana niszczy system odpornościowy. Były to jedynie badania wstępne i wykonane zostały bez użycia nowoczesnych technik do oceny zniszczeń układu odpornościowego. Niestety, nie zostały one powtórzone - trudno jest więc ocenić ich przydatność.

Zespół naukowców badających AIDS w USA planował w 1992 poddanie pacjentów dokładniejszym badaniom w celu ustalenia wpływu marihuany na układ odpornościowy, lecz nie mógł uzyskać potrzebnej do tego ilości narkotyku. W USA jedynym legalnym źródłem narkotyków do celów badawczych jest rząd. Naukowcy nie mogą ich uzyskać bez zezwolenia NIH (Narodowego Instytutu Zdrowia).

W tym przypadku NIH postawił warunek, że projekt musi najpierw zostać pozytywnie oceniony przez niezależną grupę naukowych recenzentów. Odmówili oni jednak jago oceny.

Powody ich odmowy nie są w pełni jasne. Nie wiadomo również, czy gdyby badania te miały miejsce i gdyby w ich wyniku uznano, że marihuana jest skutecznym lekiem, zostałaby ona zalegalizowana jako medykament. Przedstawiciele FDA już teraz twierdzą, że ich agencja nie zatwierdzi palenia marihuany jako leku.

Legalizować czy zwalczać?
Badania wykazały, że w USA liczba osób palących marihuanę podwoiła się od 1992 roku. Jednocześnie wiek dzieci, które próbowały różnych używek (w tym także marihuany), jest obecnie niższy niż kiedykolwiek w przeszłości.

W tym roku Biały Dom zamierza wydać na reklamową kampanię antynarkotykową 178 mln dolarów, by zatrzymać alarmujące tempo wzrostu liczby młodych Amerykanów, którzy nadużywają narkotyków. (dla porównania: roczny budżet na reklamę Pizza Hut wynosi 170 mln dolarów). Kampania reklamowa przewiduje wykupienie najlepszego czasu antenowego w radiu i telewizji, wielkie plakaty uliczne i ogłoszenia w Inernecie. Ma trwać pięć lat.

Opinia publiczna jest mocno podzielona w sądach na temat legalizacji marihuany. Oficjalnie niewiele osób wypowiada się za jej dopuszczeniem do sprzedaży. Lekarzom zabrania się jej stosowania. Zakazano też prowadzenia badań na pacjentach lub ochotnikach, dzięki którym można by ustalić jej działanie zarówno negatywne, jak i pozytywne.

Z drugiej strony, o marihuanie coraz więcej w tekstach piosenek, filmach i programach telewizyjnych. W jednym z odcinków popularnego także u nas, serialu "Murphy Brown" główna bohaterka pali skręta z marihuaną, by usunąć mdłości spowodowane chemioterapią przy leczeniu raka. Za jej legalizacją opowiada się znany i lubiany przez Amerykanów lekarz i zielarz Andrew Weil, który pół życia spędził na poszukiwaniu i badaniu niezwykłych ziół i zapomnianych ludowych leków.

---

Zasadzony kanabis
W grudniu 1997r. Terrence Parker z Toronto uzyskał prawo do hodowli i użytku marihuany w leczeniu swojej zaawansowanej epilepsji. Wydając taki werdykt, sędzia stwierdził tym samym, że kanadyjska ustawa zakazująca używania narkotyków jako lekarstw niezgodna jest z konstytucją. Ta historyczna decyzja to wielki sukces obrońców legalizacji zioła do celów medycznych. Jest to również wielkim sukcesem Terrence\'a Parkera, który walczył przez 20 lat, by móc używać trawy w walce z epilepsją. W ostatnich latach debaty na temat stosowania trawy jako leku były szczególnie gorące. Ostatnie badania opinii publicznej w Kanadzie udowodniły, że ponad 80% Kanadyjczyków popiera legalizację marihuany jako medykamentu. Sędzia oczyścił Parkera z zarzutów hodowli rośliny, a także 71 krzaków skonfiskowanych z jego mieszkania. Parker został uniewinniony już w poprzednim procesie, ale prawnicy orzekli, że tym razem wygrana jest szczególnie znacząca, ponieważ oparł on swoją obronę na konstytucji. Oznacza to, iż od tej pory, każdy kto przedstawi należyte dowody o konieczności używania trawy jako leku, będzie miał prawo jej używać.

---

Jacek Jakubowski, psycholog, założył pierwszy w kraju Szkolny Ośrodek Socjoterapii dla młodzieży zagrożonej narkomanią.

Uważam, że potrzebny jest rzeczywisty, szeroki program antynarkotykowy. Jeśli rząd taki program by wprowadził, to byłbym przeciwko legalizacji marihuany. Jeśli natomiast ma być tak jak obecnie, to wybieram mniejsze zło, czyli legalizację marihuany. Marihuana jest znacznie mniej szkodliwa dla człowieka niż inne narkotyki, np. palenie papierosów, nie wspominając o LSD, kokainie czy heroinie. Ale przez to, że jest nielegalna, spycha ludzi do podziemia. Spotkania z dealerami, ze światem przestępczym mogą się okazać bardzo groźne, zwłaszcza dla młodzieży. Prędzej czy później mogą sięgnąć po narkotyki znacznie bardziej szkodliwe, uzależniające. Lepsze jest zalegalizowanie niż spychanie do podziemia. Sama marihuana nie uzależnia.

Tylko w niewielu przypadkach obserwowałem uzależnienie psychiczne (rodzaj nawyku), bez uzależnienia fizjologicznego, bez objawów głodowych. Marihuana jest narkotykiem, a więc zmienia świadomość osoby, która ją zażywa. I w tym sensie jest niebezpieczna, gdyż wprowadza w pewien stan przeżyć, któremu nie towarzyszą zmiany rzeczywistości. Naturalny proces jest taki, że nasze emocje towarzyszą pewnym rzeczywistym zdarzeniom - zachwycimy się muzyką, wystawą, spotykamy interesującego człowieka. To wyzwala pewne wewnętrzne przeżycia.

Narkotyki, a zwłaszcza marihuana, dają nam przeżycie bez odniesienia do realnego świata. Drugie niebezpieczeństwo polega na używaniu marihuany jako sposobu na poprawę nastroju. Jest to rodzaj autoleczenia. To prowadzi na manowce, bo nie dążymy do usunięcia przyczyn naszych problemów, tylko chcemy o nich zapomnieć. Często dzwonią do mnie spanikowane matki, które nakryły swoje dziecko na paleniu skręta. Te same matki wcale nie wpadają w panikę, gdy przekonują się, że dziecko pali papierosy. A przecież papierosy są znacznie bardziej szkodliwe. Każdy narkotyk jest zły, ale palenie trawy przy użyciu mocnych narkotyków to jak złamanie palca przy złamaniu kręgosłupa. I to, i to boli, ale różnica jest olbrzymia i warto o tym pamiętać. Ale oczywiście jest to wejście w świat kalectwa, trzeba wiec uważnie obserwować dziecko, patrzeć, co się z nim dzieje. Bez paniki, ale z uwagą.

Dr Teresa Wereżyńska-Bolińska, psychiatra, ordynator Oddziału Detoksykacyjnego w Szpitalu Nowowiejskim w Warszawie, specjalista ds. toksykomanii

Ogłoszenie marihuany środkiem stosowanym w medycynie uważam za ryzykowne. Będzie to chwytliwy i nieprawdziwy argument, w rodzaju: skoro leczy to nie szkodzi, szczególnie niebezpieczny dla młodych ludzi, często zupełnie nieświadomych skutków używania tego narkotyku. Nie leczyłam osób uzależnionych od marihuany którą stosowałby za radą lekarza, chociaż kiedyś trafił do mnie pacjent, który uśmierał nią ból zęba i wpadł w nałóg. Dla mnie lekarza zajmującego się uzależnieniami, mniejsze znaczenie ma to, czy marihuana ma właściwości lecznicze i przeciwbólowe, istotny wydaje mi się fakt, że może prowadzić do uzależnienia.

Spotkałam się niedawno z holenderską publikacją na temat stosowania marihuany w leczeniu bólów nowotworowych. Nie były to jednak dane oparte na poważnych badaniach. W Polsce nie stosuje się jej w leczeniu bólu, ale np. inny środek psychoaktywny, kokaina, która ma właściwości znieczulające jest stosowany przy niektórych operacjach oczu. Istnieje cienka granica pomiędzy działaniem leczniczym a właściwościami uzależniającymi narkotycznych środków łagodzących ból. Leczę pacjentów uzależnionych od środków przeciwbólowych, stosowanych zbyt długo i w nadmiarze, szczególnie przy leczeniu bólów nowotworowych czy w chorobach neurologicznych. Nie zawsze lekarze i pacjenci przestrzegają czasookresów stosowania narkotycznych leków przeciwbólowych. To niepokojący sygnał.

Wiadomo też, że marihuana jest środkiem inicjującym uzależnienie od innych narkotyków. Nie znaczy to, że każdy, kto raz spróbował marihuany czy haszyszu, będzie brnął w nałóg. Część osób jednak na tym nie poprzestanie, sięgnie po inne narkotyki. Kanabinole, zawarte w konopiach indyjskich, mają tak dalece toksyczne działanie, że w trakcie intoksykacji mogą powodować zaburzenia psychiczne, a nawet wyzwolić psychozę endogenną u osób z predyspozycją zachorowań psychicznych.

---

Marihuana, inaczej popularna marycha, gandzia, kanabis, trawa, jest narkotykiem. Jest to praktycznie jedyny narkotyk którego szkodliwość jest tak szeroko kwestionowana. Jego legalizacji domaga się wiele osób publicznych: aktorów, psychologów, a także lekarzy. Czy rzeczywiście marihuana nie szkodzi?

Trzy formy narkotyku:

Marihuana jest najczęściej używanym narkotykiem w Wielkiej Brytanii. Ponad 30% 14-latków przyznaje, że go używało. Ponad połowa absolwentów Oxfordu przyznaje się do prób palenia marihuany. Kanabis jest tani i łatwo go dostać w większości szkół. Ankieta przeprowadzona w 1994 roku wśród studentów Oxfordu wykazała, że wielu z tych, którzy nie próbowali marihuany, zrobiłoby to, gdyby została ona zalegalizowana. Narkotyk funkcjonuje w trzech postaciach: jako żywica, trawa albo olej.

UWAGA:

Nawet jedno potężne zaciągnięcie się dymem z marihuany (zwane potocznie machem) może spowodować halucynacje.

Ponad 10% osób palących marihuanę cierpi na poważne depresje. Kanabis może również powodować niepokój, ataki paniki, huśtawkę nastrojów, krótkotrwałą utratę pamięci lub prowadzić do zmniejszonej koncentracji.

Dym palonej marihuany zawiera związki chemiczne, które mogą powodować raka.

Uważa się, że palenie marihuany może prowadzić do utraty zdrowia psychicznego.

Artykuł ten ukazał się w sierpniowym wydaniu "Samo zdrowie" pt. "Czy marihuana szkodzi?" Został napisany przez:
Anna Mankiewicz, Klara Naszkowska (konsultacja: dr Piotr Burda, Stołeczny Ośrodek Ostrych Zatruć, Warszawa)