Rzeczpospolita straszy: dopalacze pod nosem służb

Po zamknięciu sklepów spadła konsumpcja dopalaczy. Ale dilerzy znajdują sposoby na obejście zakazów

"Rz" dotarła do nieoficjalnych wyników badań rynku dopalaczy po październikowej akcji rządu, w wyniku której zamknięto 1378 sklepów oferujących dopalacze. Okazuje się, że nastąpił ogromny spadek konsumpcji. Rok temu do spożywania dopalaczy przyznawało się 11 proc. Polaków, a ostatnio – zaledwie 1 proc. – wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii.

– Statystyki pokazują, że akcja głównego inspektora sanitarnego przyniosła efekty – ocenia dyrektor Biura Piotr Jabłoński. – Zakup jest utrudniony, a to przekłada się na mniejszą konsumpcję. Wiemy, że walka nie jest zakończona, a rynek przenosi się do podziemia. To kolejne wyzwanie.

Rynek dopalaczy od kilku tygodni rozwija spółka Cyberfire Plus z siedzibą w Pradze i 100-proc. polskim kapitałem. Jak niedawno ujawniła "Rz", spółka formalnie sprzedaje dopalacze poza granicami kraju (poprzez sklep internetowy o nazwie Czeski Kredens) – w liberalnych Czechach, tylko odbiór odbywa się w Polsce w tzw. punktach spedycyjnych. To paczkomaty firmy InPost, która nie ma nic wspólnego z dopalaczowym biznesem.

– Nasza inwestycja zwróciła się po kilku dniach – chwali się przedstawiciel Cyberfire (zastrzega anonimowość). – Codziennie mamy kilkuset nowych użytkowników i realizujemy nowe zamówienia.

Użytkownik rejestruje się na specjalnej stronie internetowej. Jest anonimowy, bo podaje tylko numer telefonu komórkowego. Wybiera miejsce, w którym odbierze towar (wtedy automatycznie zakłada też konto na paczkomatach InPostu). Cyberfire Plus dystrybuuje w ten sposób "mieszanki ziołowe", które imitują działanie marihuany. Ceny? Od 49 zł za żeton Casino (plus próbka TayFunSkun) po zestaw Dilera do Pokera za 1470 zł. W tym mieści się koszt wysyłki.

"Głos Wielkopolski" opisał, jak łatwo i szybko można kupić dopalacz, odbierając go w najbliższym paczkomacie. Automat nie przyjmuje pieniędzy. Dziennikarze zapłacili więc za towar w kasie stacji benzynowej, w której obrębie znajduje się paczkomat. Na wydruku dostali kod, dzięki któremu paczkomat wydał im towar. To zielono-niebieska kapsuła, w którą zapakowano dwa półgramowe opakowania TaYfuna.

Cyberfire testuje rynek i zachowanie służb. I wyczekuje, czy może już uruchomić na podobnej zasadzie dopalaczomaty o nazwie Czeski Kredens. Jak twierdzi przedstawiciel Cyberfire, na realizację w nich czekają tysiące zamówień. Z informacji "Rz" wynika, że w najbliższych dniach ma zostać otwarty dopalaczomat w Lublinie. Nie udało nam się ustalić, czy i gdzie takie automaty już działają. – Większość zainteresowanych jeszcze się boi je wstawiać – przyznaje przedstawiciel CyberFire.

Czy Cyberfire łamie prawo? – Nieważne, gdzie następuje zakup dopalaczy. Ważne, że obrót ma miejsce na terenie Polski, a to jest zakazane – mówi Mariusz Sokołowski, rzecznik Komendy Głównej Policji.

Pomysłodawca dopalaczomatów twierdzi jednak, że usługa pobrania za przesyłkę nie jest według polskiego prawa sprzedażą, a przesyłki kurierskie nie mogą być kontrolowane. Pierwszy na informacje "Rz" zareagował InPost, właściciel paczkomatów. Dokonał zakupu kontrolowanego, zarejestrował go kamerą i zapowiada, że skieruje sprawę do prokuratury. – Nie akceptujemy dystrybucji dopalaczy i innych tego typu substancji za pośrednictwem sieci Paczkomaty 24/7 – zapewnia Rafał Brzoska, prezes InPost.

Dodaje, że infrastruktura teleinformatyczna InPost pozwala na identyfikację nadawców i odbiorców przesyłek. – A nagrania wideo rejestrowane przy paczkomatach to dodatkowe źródło informacji dla organów ścigania i dowód w danej sprawie – podkreśla. Według informacji "Rz" także GIS przygotowuje się do kontrolowanego zakupu.

Pomysłodawców dopalaczomatów nic nie zniechęca. Ich zdaniem walka z nimi to wyrzucanie pieniędzy podatników w błoto. – Wysyłka jest realizowana na podstawie umowy z prywatną firmą kurierską i nadawana z Czech. W umowie jest zapis o dostarczeniu do wskazanych punktów spedycyjnych (m.in. paczkomatów). W paczkomacie odbywa się pobranie za przesyłkę – nie sprzedaż – mówi diler.

TEKST Z RAMKI:

Na początku grudnia weszła w życie znowelizowana ustawa o zwalczaniu narkomanii, która oficjalnie zablokowała sprzedaż dopalaczy. Ale już na początku października sanepid i policja zamknęły prawie 1,4 tys. sklepów i zarekwirowały ponad 10 tys. próbek dopalaczy sprzedawanych m.in. jako przedmioty kolekcjonerskie. W większości dopalaczy znaleziono substancje zakazane, m.in. środki odurzające, których oddziaływanie jest zbliżone do silnych narkotyków.

Za walkę z dopalaczami odpowiada główny inspektor sanitarny. Nowe prawo daje mu możliwość wstrzymania wytwarzania środka lub wprowadzania go do obrotu. Może nakazać wycofanie go z handlu na okres do 18 miesięcy. W tym czasie badany będzie jego wpływ na zdrowie. Inspektor będzie też mógł zamknąć sklep lub hurtownię na okres do trzech miesięcy. Za złamanie zakazu produkcji i wprowadzania do obrotu dopalaczy grozi kara od 20 tys. do nawet 1 mln zł. Pod karą nie wolno też reklamować środków psychotropowych. W przeciwieństwie do narkotyków przepisy nie przewidują kar za posiadanie dopalaczy na własny użytek.