Liczba zgonów spowodowanych narkotykami sięga obecnie w Szkocji najwyższego z dotąd odnotowanych pułapów, a odsetek tych zgonów może być teraz najwyższy w całej UE. Podkreśla to pilną potrzebę podjęcia kroków w kierunku wdrażania instrumentów redukcji szkód, takich jak tworzenie bezpiecznych pomieszczeń do konsumpcji narkotyków.
Dane opublikowane 15 sierpnia przez National Records of Scotland sugerują, że w Szkoci notuje się obecnie najwyższy odsetek zgonów spowodowanych narkotykami spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. W całej Szkocji, czytamy w raporcie, w roku 2016 na milion osób przypadało 160 zgonów spowodowanych narkotykami - w porównaniu z 65.8 zgonami na milion osób w Anglii i Walii oraz europejską średnią 20.3 zgonów na milion osób. Europejskie Centrum ds. Monitorowania Narkotyków i Uzależnień (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, EMCDDA) szacuje, że jedynym krajem UE ze zbliżonym odsetkiem zgonów spowodowanych narkotykami jest Estonia, z liczbą 102 takich zgonów na milion osób dorosłych.
Liczba zgonów spowodowanych narkotykami rośnie w Szkocji w bezprecedensowym tempie; wzrosła o 23 procent pomiędzy między rokiem 2015 a 2016, osiągając 867 – najwyższą liczbę [bezwzględną] kiedykolwiek odnotowaną. Ponad 54 procent tych zgonów związanych było z użyciem heroiny lub morfiny.
Choć wzrost liczby takich zgonów notuje się wśród większości grup wiekowych, jest on szczególnie widoczny wśród starszej populacji. Pomiędzy rokiem 2000 a 2016 rokiem, liczba zgonów związanych z narkotykami wzrosła z 16 do 213 wśród osób w wieku 45-54 lat, natomiast wśród osób pomiędzy 55 a 64 r.ż z 3 do 66. Średnia wieku dla tych zgonów wzrasta nieprzerwanie od ponad 20 lat; z 28 lat w roku 1996, przez 34 lata w 2006, do 41 w 2016.
Ta starsza grupa, nazwana „generacją Trainspotting”, umiera w większej liczbie bez przyciągania większej uwagi ze strony mediów czy polityków. Niamh Eastwood, dyrektor Release, centrum eksperckiego ds. narkotyków i dotyczących ich legislacji, opisuje, że „gdy umiera żyjący w biedzie i samotności 40-latek, nie trafia to do wiadomości. Ta grupa jest niesamowicie zmarginalizowana, a zgony w jej obrębie wydają się nie przyciągać uwagi”.
Żeby zredukować wzrastającą liczbę zgonów wśród użytkowników heroiny i morfiny, zwłaszcza w obrębie grup zmarginalizowanych, w Glasgow mają zostać otwarte pomieszczenia do bezpiecznej konsumpcji narkotyków (drug consumption room, DCR) DCR-y ratują życia dzięki umożliwieniu osobom używającym narkotyków robienia tego w obecności personelu medycznego, który dostarczy sterylnych akcesoriów do wstrzykiwania, zaoferuje porady z zakresu redukcji szkód oraz – w razie potrzeby – podaje nalokson, stanowiący antidotum na przedawkowanie opioidów. W żadnej z placówek typu DCR na całym świecie nie odnotowano dotąd ani jednego zgonu z przedawkowania.
Uruchamianie DCR-ów przynosi również korzyści osobom, które nie używają narkotyków, ponieważ redukuje liczbę ponarkotykowych odpadków na ulicach oraz rozprzestrzenianie chorób takich jak HIV, poprawiają dostęp do pogotowia, a także pozwalają policji skoncentrować się na poważnych przestępstwach.
Lokalizacja pierwszego DCR w Szkocji w Glasgow nie jest przypadkowa. Okręgi Greater Glasgow i Clyde mają największą w całej Szkocji liczbę zgonów spowodowanych narkotykami. Ta niezbyt chwalebna przewaga utrzymuje się przez całą ostatnią dekadę. Fakt, że okrąg ten ma najwyższą w całej Szkocji populację w nie jest przyczyną tego stanu rzeczy, ma on bowiem również największy odsetek zgonów spowodowanych narkotykami – 170 takich zgonów na milion, wedle stanu notowanego między rokiem a 2012 a 2016.
Przeważająca większość zgonów spowodowanych narkotykami w Glasgow, 225 z ogólnej liczby 257, spowodowana była użyciem opioidów – gdzie 195 przypadków związana było z heroiną, morfiną, metadonem oraz buprenofiną. Wciąż ilustruje to jak ważne jest powstanie DCR w tym mieście, a także jak duże jest zapotrzebowanie na więcej takich placówek w całej Szkocji.
Gdy Anglia i Walia przechodzą kryzys zdrowia publicznego w kwestii zgonów spowodowanych narkotykami, sytuacja w Szkocji jest znacząco gorsza. Nadchodzące uruchomienie DCR-u w Glasgow zredukuje szkody powodowane przez narkotyki – zwłaszcza opioidy – ale potrzebne są dalsze kroki i szersze działania. Sytuację pogarsza dodatkowo ciągłą kryminalizacja użytkowników narkotyków, ponieważ związane z tym piętno zniechęca ludzi do szukania pomocy lub poradnictwa.
Władze Szkocji, oraz całej Wielkiej Brytanii mogą rozważyć rozwiązanie przyjęte w Portugalii. Portugalia, która zdekryminalizowała posiadanie wszystkich narkotyków w roku 2001, ma obecnie wskaźnik zgonów spowodowanych narkotykami na poziomie 5.8, a zatem jeden z najniższych w Europie.
