ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 7 sierpnia 2000 r.
w sprawie szczegółowych warunków i trybu postępowania
leczniczego, rehabilitacyjnego i readaptacyjnego w stosunku do osób
uzależnionych, umieszczonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.
Na podstawie art.
16 pkt 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.
U. Nr 75, poz. 468, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 113, poz. 715 oraz z 2000 r.
Nr 20, poz. 256) zarządza się, co następuje:
§ 1.
W zakładach
karnych i aresztach śledczych, zwanych dalej „zakładami”, prowadzi się
leczenie, rehabilitację i readaptację osób umieszczonych w tych zakładach,
uzależnionych od środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków
zastępczych, zwanych dalej „osobami uzależnionymi”.
§ 2.
Uzależnienie
od środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych
osób umieszczonych w zakładach ustala się na podstawie:
1) rozmów i
obserwacji zachowania od chwili przyjęcia do zakładu,
2) wyników
badań lekarskich,
3) wyników
badań psychologicznych.
§ 3.
1. W toku wstępnych badań lekarskich i psychologicznych oraz rozmów przeprowadzonych
z osobami umieszczonymi w zakładach, a także obserwacji tych osób, ustala
się w szczególności:
1) fakt
używania środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków
zastępczych,
2) dane
dotyczące leczenia i rehabilitacji w związku z używaniem środków odurzających,
substancji psychotropowych lub środków zastępczych,
3) dane
zawarte w treści podlegającego wykonaniu wyroku sądu i jego uzasadnieniu,
jeżeli zostało sporządzone,
4) dane
zawarte w wykazie informacji dotyczących osoby skazanego,
5) dane
zawarte w innych dokumentach i wynikach badań osobopoznawczych.
2. W razie
stwierdzenia faktu używania środków odurzających, substancji psychotropowych
lub środków zastępczych osoby, o których mowa w ust. 1, poddaje się
szczegółowym badaniom lekarskim w celu stwierdzenia uzależnienia od tych
środków oraz potrzeby leczenia w warunkach szpitalnych.
3. Osoby uzależnione obejmuje się badaniami psychologicznymi w celu:
1) oceny stanu uzależnienia,
2) wyjaśnienia procesu uzależnienia i jego uwarunkowań,
3) ustalenia związku uzależnienia z działalnością przestępczą,
4) oceny stosunku osoby uzależnionej do leczenia, rehabilitacji i readaptacji,
5) określenia
potrzeby i zakresu stosowania oddziaływania specjalistycznego w zakresie opieki
psychologicznej, lekarskiej lub rehabilitacyjnej.
§ 4.
1. Leczeniem i rehabilitacją obejmuje się umieszczone w zakładach osoby uzależnione:
1) zobowiązane
przez sąd orzekający lub penitencjarny do poddania się takim oddziaływaniom
w toku odbywania kary pozbawienia wolności oraz
2) te, które
wyraziły zgodę na poddanie się takiemu oddziaływaniu i współdziałają w
wykonaniu programu leczenia i rehabilitacji.
2. Z wnioskiem o
orzeczenie przez sąd penitencjarny obowiązku poddania się leczeniu
i rehabilitacji występują dyrektorzy zakładów, uwzględniając fakt skazania
osób uzależnionych za przestępstwa pozostające w związku z używaniem środków
odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych oraz wyniki
dotychczasowego leczenia, rehabilitacji i readaptacji.
3. Jeżeli osoby
uzależnione uporczywie odmawiają współdziałania w wykonaniu programu leczenia i
rehabilitacji, dyrektorzy zakładów zawiadamiają o tym sądy, które orzekły o
obowiązku poddania się osób uzależnionych leczeniu i rehabilitacji w toku
odbywania kary pozbawienia wolności.
4. Brak współdziałania osób uzależnionych w wykonaniu programu leczenia i rehabilitacji uwzględnia się w szczególności przy dokonywaniu ocen okresowych postępów
skazanych w resocjalizacji, opiniowaniu oraz udzielaniu nagród.
§ 5.
Leczenie, rehabilitację i readaptację osób uzależnionych w zakładach prowadzi się w:
1) ambulatoriach
zakładów wraz z izbami chorych, zwanych dalej „ambulatoriami”,
2) pododdziałach
detoksykacyjnych zakładów opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności,
3) oddziałach terapeutycznych zakładów.
§ 6.
Lekarze
ambulatoriów w zakresie postępowania z osobami uzależnionymi w szczególności:
1) rozpoznają
u osób umieszczonych w zakładach uzależnienia od środków odurzających,
substancji psychotropowych lub środków zastępczych,
2) informują
osoby uzależnione o możliwościach i warunkach poddania się leczeniu i
rehabilitacji,
3) kierują w
razie potrzeby osoby uzależnione do pododdziałów detoksykacyjnych zakładów
opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności,
4) opracowują
w razie potrzeby opinie w sprawie skierowania osób uzależnionych do oddziałów
terapeutycznych,
5) opracowują
opinie do wniosków o orzeczenie przez sąd penitencjarny obowiązku poddania się
osób uzależnionych leczeniu i rehabilitacji w toku odbywania przez te osoby
kary pozbawienia wolności.
§ 7.
Pododdziały
detoksykacyjne zakładów opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności prowadzą
detoksykację, udzielają innych świadczeń zdrowotnych, a także nawiązują z tymi
osobami kontakt terapeutyczny.
§ 8.
1. Do
pododdziałów detoksykacyjnych zakładów opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych
wolności lekarze ambulatoriów kierują osoby uzależnione, będące w stanie
zatrucia lub odstawienia środka odurzającego, substancji psychotropowej lub
środka zastępczego, wymagające leczenia odtruwającego. O skierowaniu tymczasowo
aresztowanych do pododdziałów detoksykacyjnych zakładów opieki zdrowotnej dla
osób pozbawionych wolności zawiadamia się organy, do których dyspozycji
tymczasowo aresztowani pozostają.
2. Jeżeli
tymczasowo aresztowani wymagają natychmiastowego leczenia odtruwającego,
organy, o których mowa w ust. 1, na wniosek lekarzy i w uzgodnieniu z
dyrektorami zakładów opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności, mogą
skierować osoby uzależnione bezpośrednio do pododdziałów detoksykacyjnych tych
zakładów.
§ 9.
1. Karę pozbawienia wolności wobec skazanych uzależnionych od środków odurzających,
substancji psychotropowych lub środków zastępczych wykonuje się w systemie
terapeutycznym, w oddziałach terapeutycznych.
2. Do oddziałów terapeutycznych kieruje się osoby uzależnione, nie wymagające leczenia detoksykacyjnego, ale wymagające terapeutycznych metod oddziaływania, w tym
specjalistycznego oddziaływania psychologicznego.
3. Skierowanie tymczasowo aresztowanych uzależnionych do oddziałów terapeutycznych następuje w uzasadnionych wypadkach, wyłącznie na wniosek tymczasowo aresztowanych oraz za zgodą organów, do których dyspozycji tymczasowo aresztowani pozostają.
§ 10.
1. Do zadań
oddziałów terapeutycznych należy zwłaszcza:
1) prowadzenie
badań psychologicznych osób uzależnionych,
2) przygotowanie
osób uzależnionych do udziału w procesie terapii,
3) kształtowanie
u osób uzależnionych motywacji do powstrzymywania się od używania środków
odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych,
4) prowadzenie
psychoterapii indywidualnej osób uzależnionych,
5) prowadzenie
psychoterapii grupowej osób uzależnionych,
6) przekazywanie
osobom uzależnionym wiedzy dotyczącej szkód mogących powstać w przypadku
powrotu do używania środków odurzających, substancji psychotropowych lub
środków zastępczych,
7) rozwijanie
umiejętności współżycia społecznego i przygotowywanie osób uzależnionych do
samodzielnego życia,
8) ułatwianie
osobom uzależnionym kształcenia zawodowego i pracy zarobkowej,
9) udzielanie
osobom uzależnionym pomocy w kontynuowaniu leczenia, rehabilitacji i
readaptacji po zwolnieniu z zakładu.
2. Zadania wymienione w ust. 1 realizuje się w ramach indywidualnego programu
terapeutycznego.
§ 11.
Kierownicy
jednostek organizacyjnych, o których mowa w § 5, organizują kontakty
z rodzinami osób uzależnionych, mające na celu zwłaszcza:
1) przekazanie
rodzinom niezbędnych informacji dotyczących narkomanii i jej skutków,
zalecanych sposobów postępowania z osobą uzależnioną oraz informacji o grupach
samopomocy osób uzależnionych i ich rodzin,
2) wykorzystanie
pozytywnego wpływu rodzin w procesie leczenia, rehabilitacji i readaptacji osób
uzależnionych.
§ 12.
Jednostki
organizacyjne, o których mowa w § 5, zwracają się do zakładu opieki zdrowotnej
lub innej placówki, która prowadziła leczenie, rehabilitację lub readaptację
osoby uzależnionej, przed jej umieszczeniem w zakładzie, o udzielenie
informacji z przebiegu leczenia, rehabilitacji lub readaptacji.
§ 13.
1. W razie
potrzeby kontynuowania leczenia, rehabilitacji lub readaptacji po zwolnieniu
z zakładu, jednostki organizacyjne, o których mowa w § 5, wskazują osobom
uzależnionym na potrzebę podjęcia starań o uzyskanie miejsca w odpowiednim
zakładzie opieki zdrowotnej albo w innej placówce prowadzącej rehabilitację lub
readaptację osób uzależnionych.
2. W wypadku nieskuteczności starań, o których mowa w ust. 1, zakłady podejmują, za zgodą osób uzależnionych, działania zmierzające do umieszczenia ich w odpowiednich
zakładach opieki zdrowotnej albo innych placówkach prowadzących rehabilitację
lub readaptację osób uzależnionych.
§ 14.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.
Minister Sprawiedliwości: w z. J.
Niedziela