TK: Walka z narkotykami zgodna z konstytucją. Ale o zmianie ws. marihuany medycznej warto pomyśleć

Zapisy ustawy zakazujące uprawy i posiadania marihuany nie są sprzeczne z konstytucją - orzekł dziś Trybunał Konstytucyjny. W jednym zgodził się ze skarżącym: brak jest uzasadnienia dla zakazu posiadania marihuany ze względów zdrowotnych. Dlatego zdecydował o wydaniu postanowienia sygnalizacyjnego, którym zasugeruje ustawodawcy konieczność dokonania zmian w przepisach.

Trybunał Konstytucyjny badał konstytucyjność zapisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii zakazujących zarówno uprawy, jak i posiadania marihuany. Ustawę zaskarżył obywatel Łukasz Polakowski, w którego mieszkaniu policja znalazła uprawę konopi oraz ususzoną już marihuanę. Sąd skazał go na więzienie w zawieszeniu. Mężczyzna zdawał sobie sprawę z karalności czynu, jakiego się dopuścił. Jak jednak podkreślił w skierowanej do Trybunału skardze, "nie mógł zgodnie z własnym sumieniem i poczuciem godności przestrzegać takiego zakazu, ponieważ wiadome mu było od dawna, że zakaz ten nie ma podstaw racjonalnych". Jego zdaniem przepisy o karaniu za uprawę bądź posiadanie marihuany są sprzeczne z artykułami konstytucji gwarantującymi obywatelom prawo do ochrony życia prywatnego, "decydowania o swoim życiu osobistym" (art.47), wolności sumienia (art. 53), ochrony zdrowia (art. 68) oraz zakazującymi "okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania" (art. 40). Brak uzasadnienia dla zakazu posiadania marihuany jako leku Po trwającej kilka godzin rozprawie Trybunał zdecydował, że wyda orzeczenie tylko o zgodności ustawy z art. 47 konstytucji, w pozostałym zaś zakresie postępowanie umorzy. Sędziowie doszli do wniosku, że zapisy zakazujące uprawy i posiadania marihuany z konstytucją sprzeczne nie są.

- Ochrona prawna życia prywatnego i do decydowania o swoim życiu osobistym nie ma charakteru absolutnego - uzasadnił orzeczenie sędzia sprawozdawca Piotr Tuleja. Nawiązał w ten sposób do art. 31 konstytucji precyzującego powody, dla których ustawodawca może wprowadzić "ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw". To sytuacje, w których w ten sposób zapewnia on "bezpieczeństwo lub porządek publiczny bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób". Sędzia Tuleja zwrócił uwagę, że Trybunał musiał ocenić, czy ograniczenie wolności, które - jak podkreślił - w tym przypadku "niewątpliwie ma miejsce", jest zasadne. Sędziowie uznali jednak, że dbałość o porządek publiczny oraz ochrona zdrowia w aspekcie indywidualnym i ogólnym takie ograniczenie uzasadniają. Trybunał zgodził się jednak ze skarżącym, że nie ma uzasadnienia dla zakazu posiadania marihuany ze względów zdrowotnych. Dlatego zdecydował o wydaniu postanowienia sygnalizacyjnego, w którym zasugeruje ustawodawcy konieczność dokonania zmian legislacyjnych w tym zakresie. Jak obywatel może udowodnić, że nie wyrządza nikomu zła

"Najbardziej dolegliwa i krzywdząca z punktu widzenia zasady ochrony godności człowieka i wolności jednostki jest niemożliwość wykazania przed niezawisłym sądem, że człowiek nie wyrządza zła ani nie stwarza zagrożenia obiektywnie zasługujących na potępienie i karę, ponieważ przesłanki zagrożenia i kary zdefiniował ustawodawca w sposób arbitralny, przy okazji penalizowania kwestii dotyczących ochrony społeczeństwa przed szkodliwymi substancjami" - napisał w skardze.

Z argumentami skarżącego wcześniej nie zgodziły się już Prokuratura Generalna i Sejm, które domagały się uznania obowiązujących przepisów za zgodne z konstytucją.

- Niewątpliwie zażywanie konopi innych niż włókniste jest czynem, który uderza w wartość, jaką jest zdrowie publiczne. Narkomania nie jest tylko problemem indywidualnym, ale społecznym. Badania wykazują, że o ile spożywanie alkoholu jest procesem, który można kontrolować, o tyle zażywanie narkotyków już nie - przekonywał podczas rozprawy przedstawiciel Prokuratora Generalnego Krzysztof Karsznicki.

Pełnomocniczka skarżącego Ewa Stępniak sugerowała, że w stanowisku prokuratury i Sejmu słowo "marihuana" bez problemu można zastąpić słowem "alkohol", który jest o wiele bardziej szkodliwy niż konopie. Opowiadała o leczeniu nimi. i o tym, że kara nie spełnia tu swojej roli zapobiegawczej, bo wcale nie zmniejsza się liczba osób używających marihuanę.

- Jakie były rzeczywiste przyczyny wprowadzenia takiego prawa? Wcale nie prewencja ogólna i szczególna. Powodem było to, że jest czynnikiem obcym kulturze, bo tradycyjnie spożywa się u nas alkohol. A w stanowisku Sejmu możemy się doszukać informacji, że również dlatego, że policja była nieskuteczna w zatrzymywaniu dealerów - mówiła Stępniak.