Czas na krótką omówkę kolejnej świeżutkiej [już nie tak bardzo, tekst z lutego 2016 - red. H] uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego — o tyle interesującą, że odnosi się do odpowiedzialnści za przestępstwo przestępstwa narkotyków poza granicami Polski
uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2016 r. (I KZP 15/15)
Do przestępstw z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii popełnionych przez sprawcę, który działa wyłącznie poza granicami Polski ma zastosowanie art. 113 kk.
Uchwałę podjęto w odpowiedzi na następujące pytanie:
Czy do przestępstw z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, w których sprawca działa wyłącznie poza granicami Polski ma zastosowanie art. 113 kk?
Uchwałę podjęto w takim oto stanie prawnym i faktycznym: kilku osobom postawiono zarzut wprowadzania do obrotu znacznych ilości narkotyków, jednak z racji tego, że przestępstwo miało być popełnione poza granicami Polski, postępowanie zostało umorzone (art. 17 par. 1 pkt 2 kpk) — a to dlatego, że przestępstwo to musi być popełnione wbrew konkretnym, wskazanym w art. 56 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przepisom — nie zaś po prostu „wbrew przepisom ustawy” (jak w poprzedniej ustawie, tj. z roku 1997) — co zdaniem orzekającego sądu oznacza, że przestępstwo to może być popełnione wyłącznie na terytorium Polski.
art. 113 kk Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, którego nie postanowiono wydać, w razie popełnienia przez niego za granicą przestępstwa, do którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umowy międzynarodowej, lub przestępstwa określonego w Rzymskim Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego, sporządzonym w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708).
Sąd Najwyższy przypomniał, że zwrot „wbrew przepisom ustawy” został jakiś czas temu zinterpretowany jako odnoszący się do prawa polskiego („Znamię „wbrew przepisom ustawy” należy w takiej sytuacji rozumieć jako dotyczące przepisów ustawy obowiązującej w miejscu popełnienia czynu” — tak w uchwale SN I KZP 42/03), co jednak mogło zostać zinterpretowane jako uchylanie się od obowiązków wynikających z przyjętych zobowiązań międzynarodowych. Natomiast w orzecznictwie, jak to w orzecznictwie — parę razy było tak, a parę razy było siak (czyli raz skazali, a raz uniewinnili albo w ogóle odstąpili od oskarżania).
W ocenie SN nie istnieją jednak przesłanki pozwalające na taką wykładnię art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, by uzasadniać tezę o jego wyłącznie wewnątrzkrajowym działaniu — taki wniosek byłby sprzeczny z zobowiązaniami Polski wynikającymi z konwencji międzynarodowych, których jesteśmy stroną. Jeśli zatem nie doszłoby do wydania Polaka władzom państwa (nb. ekstradycja obywatela polskiego jest generalnie zakazana — art. 55 ust. 1 Konstytucji RP), gdzie doszło do popełnienia przestępstwa wprowadzania do obrotu narkotyków, obowiązkiem władz polskich jest ściganie takiego przestępstwa w kraju.
