Młodzież coraz częściej eksperymentuje z lekami OTC dostępnymi na rynku. Domowymi sposobami, przy odpowiedniej wiedzy chemicznej, próbują otrzymywać z nich produkty o działaniu narkotycznym. Jednym z nich jest „marcepan”. Co to takiego? Z leków OTC przy odrobinie wiedzy chemicznej, można w domowych warunkach pozyskać subtancje odurzające (fot. Shutterstock) Z leków OTC przy odrobinie wiedzy chemicznej, można w domowych warunkach pozyskać subtancje odurzające.
– Nadmierne zażywanie leków OTC może przejawiać się na dwa sposoby. Środki lecznicze przyjmowane są bez świadomości obecności tej samej substancji czynnej pod różnymi nazwami handlowymi preparatów oraz przez umyślne nadużywanie w celach odurzających, szczególnie przez osoby w młodym wieku. Jasno można stwierdzić, że w obydwu przypadkach nie wszyscy są świadomi faktu, że farmaceutyki dostępne bez recepty mogą w niektórych sytuacjach stanowić zagrożenie dla ich zdrowia, a nawet życia – pisze Filip Grabosz, na blogu Polskiego Towarzystwa Studentów Farmacji.
Autor wskazuje, że w ciągu ostatnich trzydziestu lat zauważono znaczny wzrost zainteresowania preparatami zawierającymi w swoim składzie efedrynę czy pseudoefedrynę. Trend rozwijał się nie tylko wśród narkomanów, ale również u osób niepełnoletnich, mając na uwadze ich pierwsze narkotykowe doświadczenia.
– Efedryna w dawkach leczniczych wykazuje działanie zwężające naczynia krwionośne i powodujące wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Wzmacnia siłę skurczu mięśnia sercowego oraz zwiększa częstość skurczów. Dodatkowo pobudza silnie ośrodkowy układ nerwowy, dzięki czemu przyczynia się zwiększenia koncentracji i zmniejszenia objawów zmęczenia, takich jak np. senność. Działanie tego narkotycznego alkaloidu porównywane bywa do działania adrenaliny- wykazuje ona słabszą, ale znacznie dłuższą aktywność. Substancja ta nie uzależnia fizycznie, a jedynie psychicznie. Uzależnienie przejawia się poczuciem euforii i siły po jej zażyciu – pisze Grabosz.
Zabawa w “małego chemika”
Jak wskazuje, oprócz tych dwóch substancji, stosowane są również środki farmaceutyczne, w skład których wchodzą m.in.: opioidowe pochodne morfiny – kodeina i dekstrometorfan. Bardziej doświadczona młodzież eksperymentuje z lekami OTC dostępnymi na rynku.
– Domowymi sposobami, przy odpowiedniej wiedzy chemicznej oraz przy użyciu ogólnodostępnych składników, z pseudoefedryny można otrzymać produkt znany w Polsce jako “marcepan”. Mowa tu o metylokatynonie – wyjaśnia Filip Grabosz.
Ten organiczny związek chemiczny działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. Przyczynia się do zwiększenia stężenia dopaminy i noradrenaliny. Jego zażycie wywołuje podwyższenie nastroju, zwiększenie napędu psychoruchowego i motywacji do działania, wielomówność i chęć komunikowania się z innymi ludźmi, poprawę samooceny, a także zmniejszenie łaknienia i zapotrzebowania na sen. Działanie metylokatynonu przyjmowanego w formie doustnej występuje po ok. 20 minutach i utrzymuje się przez 4-6 godzin.
Jak podkreśla autor nadmierne korzystanie przez młode osoby z leków dostępnych bez recepty w celach odurzających, jest coraz bardziej pospolitym zjawiskiem, którego nie można bagatelizować.
– Prowadzi ono do wchodzenia w mroczną, narkotyczną rzeczywistość. Ważnym elementem jest edukacja młodzieży na temat ryzyka, jakie ze sobą niesie nieświadome zażywanie leków OTC. W 2013 roku Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii rozpoczęło kampanię „Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty – do leczenia, nie do brania”. Celem akcji jest odpowiedź na narastający problem związany z tą nową formą narkotyzowania się. Opinie toksykologów, lekarzy, a także terapeutów uzależnień wskazują na zwiększającą się liczbę przypadków używania przez młodzież leków dostępnych bez recepty, gdy tymczasem rodzice i nauczyciele nie są świadomi tego zjawiska i konsekwencji z nim związanych. Łatwy dostęp do informacji poprzez Internet może w krótkim czasie doprowadzić do nasilenia się skali problemu – wskazuje Grabosz.
Brakuje standardów ekspedycji leku OTC
W jego ocenie Polsce brakuje standardów dotyczących usługi ekspedycji leku OTC, co uzależnia jakość poradnictwa wyłącznie od indywidualnych predyspozycji osoby ją przeprowadzającej.
– Wprowadzenie konkretnych wytycznych w zakresie sposobu przeprowadzenia konsultacji ułatwiłoby pracę farmaceutom oraz zwiększyło bezpieczeństwo młodych konsumentów – pisze Filip Grabosz.
Wskazuje jednocześnie, że w 2018 roku przeprowadzono badanie opinii wśród magistrów i studentów farmacji przez badaczy z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, na temat bezpieczeństwa stosowania środków dostępnych bez recepty przez pacjentów. Ponad 60% ankietowanych opowiedziało się za wprowadzeniem w Polsce odrębnej kategorii leków – „leki OTC wydawane w aptece wyłącznie przez magistra farmacji” i obowiązkiem dokumentowania przez mgr. farmacji ekspedycji takiego leku, w tym koniecznością potwierdzenia przeprowadzenia przez farmaceutę konsultacji.
– Wdrożenie w życie specjalnej kategorii wydawania tychże leków zwiększyłoby bezpieczeństwo i zmniejszyło ryzyko ich nadużywania, szczególnie w celach odurzających – uważa autor.
Komentarze