Holandia, znana z liberalnego podejścia do marihuany, wkracza w nową erę regulacji. Już od kwietnia 2025 r. w 10 holenderskich miastach coffeeshopy będą mogły sprzedawać wyłącznie marihuanę pochodzącą od licencjonowanych producentów. To część szeroko zakrojonego eksperymentu, który ma przetestować możliwości stworzenia w pełni legalnego łańcucha produkcji i dystrybucji marihuany. Czy Holandia zakończy epokę polityki tolerancji i otworzy drzwi do pełnej legalizacji? Przyjrzyjmy się szczegółom.
Kontekst i cele eksperymentu
Holenderska polityka tolerancji wobec marihuany, znana jako „gedoogbeleid”, pozwala na sprzedaż niewielkich ilości marihuany w coffeeshopach, ale produkcja i hurtowa dystrybucja pozostają nielegalne. To tzw. „system front door, back door” – legalna sprzedaż przy wejściu do coffeeshopu, lecz nielegalne dostawy przez tylne drzwi.
Eksperyment ma na celu zakończenie tej niejasnej sytuacji, zmniejszenie wpływu przestępczości na rynek oraz poprawę bezpieczeństwa publicznego. Jak podkreśla burmistrz Bredy, Paul Delpa:
Obecny system jest dewiacyjny. Sprzedaż jest legalna, ale produkcja nie. To napędza przestępczy świat, który korzysta na produkcji i sprzedaży marihuany. To musi się zmienić.
Etapy regulacji sprzedaży marihuany
Eksperyment rozpoczął się pod koniec 2023 roku w Bredzie i Tilburgu, a w czerwcu 2024 roku rozszerzono go na Groningen, Zaanstad, Almere, Arnhem, Nijmegen, Voorne aan Zee, Heerlen i Maastricht. W początkowej fazie coffeeshopy oferowały zarówno regulowaną, jak i „nielegalną” marihuanę, co miało pomóc w ocenie „ilości, jakości i różnorodności” produktów.
Od 7 kwietnia 2025 r. 75 coffeeshopów w tych 10 miastach będzie mogło sprzedawać wyłącznie produkty pochodzące od licencjonowanych producentów. Obecnie działają cztery licencjonowane firmy, ale wkrótce dołączą do nich kolejne trzy, co zwiększy stabilność dostaw i wybór dla konsumentów.
Polityka tolerancji, choć przez dekady była symbolem liberalizmu, stworzyła poważne problemy. Nielegalna produkcja marihuany napędza przestępczość, w tym pranie pieniędzy, przemoc i korupcję. Według raportów rządowych, obecny system utrudnia również skuteczną kontrolę jakości produktów i walkę z nielegalnym rynkiem.
Reakcje na eksperyment
Wprowadzenie eksperymentu budzi mieszane reakcje. Zwolennicy podkreślają, że regulacja rynku marihuany jest konieczna, aby zapewnić bezpieczeństwo publiczne i ograniczyć wpływ przestępczości. Krytycy obawiają się, że projekt może nie przynieść oczekiwanych rezultatów, zwłaszcza bez udziału Amsterdamu – miasta, które od dekad jest symbolem holenderskiej polityki wobec marihuany.
Co więcej, próba włączenia w ostatniej chwili wschodniego dystryktu Amsterdamu do eksperymentu została odrzucona przez parlament. Wciąż jednak większość posłów popiera dalsze kontynuowanie projektu, odrzucając propozycje przerwania go, m.in. ze strony skrajnie prawicowej PVV.
Przewidywane skutki eksperymentu
Eksperyment potrwa cztery lata, a jego wyniki mogą stać się fundamentem dla przyszłej polityki narkotykowej Holandii. Oczekuje się, że regulacja całego łańcucha – od produkcji po sprzedaż – poprawi bezpieczeństwo publiczne, zmniejszy przestępczość i zapewni konsumentom dostęp do wysokiej jakości marihuany.
Dzięki regulacji coffeeshopy będą mogły zaoferować produkty o przewidywalnej jakości i składzie, co jest kluczowe zarówno dla użytkowników rekreacyjnych, jak i medycznych. Długoterminowe efekty obejmują również możliwość posłużenia się wynikami eksperymentu jako wzorem dla innych krajów rozważających legalizację marihuany.
Jednym z kluczowych wyzwań było zapewnienie wystarczającej liczby licencjonowanych producentów marihuany. Obecnie działa czterech, ale do kwietnia 2025 r. dołączą kolejni trzej, co pozwoli na zaspokojenie popytu w 75 coffeeshopach uczestniczących w projekcie. Licencjonowani producenci będą mogli w pełni dostosować swoje uprawy do zapotrzebowania rynku.
Podsumowanie
Od kwietnia 2025 r. coffeeshopy w 10 holenderskich miastach będą sprzedawać wyłącznie regulowaną marihuanę. To kolejny krok w kierunku pełnej legalizacji i regulacji rynku marihuany w Holandii. Eksperyment zamkniętego łańcucha coffeeshopów może okazać się kluczowym punktem zwrotnym w globalnej polityce wobec marihuany.