Wakacje to czas kiedy młodzi ludzie mają dużo więcej wolnego czasu, a co za tym idzie wielu z nich poszukuje dodatkowych atrakcji i nowych doznań. Zdecydowanie częściej mamy wtedy do czynienia z pozamedycznym wykorzystaniem do tego celu powszechnie dostępnych leków [1]. Takie eksperymenty często mają poważne skutki i mogą prowadzić do uzależnienia. Do tych najczęściej zażywanych przez młodzież możemy zaliczyć…
1. Dekstrometorfan
Dekstrometorfan (DXM) to syntetyczna pochodna morfiny, wykorzystywana do produkcji popularnych leków łagodzących kaszel. Zażywany w dawkach przekraczających dawki terapeutyczne nierzadko daje efekty trudne do przewidzenia [1]. Objawy odurzenia mogą występować już przy zwiększeniu dawki do 220mg [2]. Reakcja organizmu na DXM jest zróżnicowana i może zależeć np. od genetycznych uwarunkowań osoby eksperymentującej [1]. W zależności do zastosowanej dawki występują różne objawy przedawkowania. Przy dawce 1,5-2,5mg/kg mc wystąpić może stan przypominający odurzenie alkoholowe z euforią, pobudzeniem, poprawą odbierania bodźców dźwiękowych. Przy zwiększeniu dawki do 7,5mg/kg mc pojawiają się często zaburzenia mowy, halucynacje wzrokowe, tzw. chód robota, zaś przy dawce 15 mg/kg mc występują zaburzenia świadomości, wzroku, wrażenie oddzielania od ciała (dysocjacja) oraz uczucie silnego znieczulenia. Po przyjęciu dawki powyżej 15 mg/kg mc dochodzą zaburzenia pamięci, wrażenia związane ze znieczuleniem ciała czy depersonalizacja. Podczas zażywania leku występuje zjawisko tolerancji i z tego względu by uzyskać pożądany efekt dana osoba musi systematycznie zwiększać dawkę leku. Lek powoduje uzależnienie głównie psychiczne. Można zaobserwować objawy abstynencji takie jak niepokój, drżenie kończyn górnych, biegunka, bóle mięśni i stawów [2].
2. Benzydamina
Lek ten należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Benzydamina stosowana jest głównie zewnętrznie. Ma działanie przeciwbólowe, miejscowo znieczulające, przeciwzapalne oraz antyseptyczne. W przeciwieństwie do innych NLPZ jest ona słabym inhibitorem syntezy prostaglandyn [3]. Benzydamina to coraz bardziej popularny środek odurzający [2]. Wykazuje działanie psychoaktywne w wysokich dawkach (500 mg i powyżej). Zastosowana doustnie, łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie w czasie 2-4h. Przenika łatwo przez barierę krew-mózg [3]. Ze względu na duża dawkę benzydaminy najchętniej do odurzania używane są preparat Tantum Rosa jako proszek bądź płyn do irygacji pochwy [2]. Ze względu na zawartość substancji pomocniczych, często ten roztwór poddawany jest wstępnemu oczyszczaniu domowymi metodami, np. za pomocą zwykłej bibułki do filtracji [4]. Osoby stosujące benzydaminę w celach rekreacyjnych potwierdzają występowanie różnego halucynacji [1]. Z opisów umieszczanych przez nich na forach internetowych można wnioskować, iż najczęściej to są halucynacje słuchowe oraz wzrokowe w formie przywidzeń, powidoków, widzenia poklatkowego [2].
3. Pseudoefedryna
Jest ona stereoizomerem efedryny, lecz działa słabiej obkurczająco na naczynia krwionośne oraz wywiera mniejszy wpływ na ośrodkowy układ nerwowy w porównaniu do efedryny. Wiele lat temu zaobserwowano, że nadużywanie albo duże dawki pseudoefedryny podawane doustnie bądź donosowo powodować mogą niekorzystne objawy ze strony OUN, takie jak: bezsenność, nadmierne pobudzenie, omamy oraz psychozy. Pseudoefedryna podobnie jak inne związki psychostymulujące z grupy amfetamin, pobudza układ współczulny do reakcji typu „walcz albo uciekaj”, kurczy naczynia krwionośne, podnosi poziom glukozy we krwi, rozszerza ostrzela przyspiesza oddech i pracę serca [4]. Ze względu na dość łatwy dostęp oraz stosunkowo niewielki koszt, pseudefedryna jest często stosowana w celach odurzających. W zależności od dawki po zażyciu wywołuje euforię, podniesienie samooceny, pobudzenie, wzrost motywacji, zwiększa komunikatywność. Powodować może uzależnienie psychiczne. Pseudoefedryna jest zażywana nie tylko w celu odurzania albo poprawienia koncentracji w czasie nauki, ale też bywa stosowana w celu wspomagania procesu odchudzania. Można z niej domowymi sposobami otrzymać metamfetaminę oraz metylokadynon [2].
4. Kodeina
Fosforan kodeiny to związek z grupy pochodnych alkaloidów fenantrenowych, występujący naturalnie w opium. Stosowany jest głównie w celu hamowania suchego, uporczywego kaszlu. Często jest nadużywany, gdyż po przedawkowaniu wywołuje euforię, stan błogostanu, relaksację. Kodeina powoduje tolerancję, a także uzależnienie psychiczne, jak i fizyczne. Uzależnienie psychiczne może wystąpić już po kilku dniach stosowania, zaś fizyczne rozwija się wolniej [2].
5. Difenhydramina
Difenhydramina oraz dimenhydrynat to substancje posiadające działanie nasenne oraz zmniejszające dolegliwości związane z chorobą lokomocyjną. Zdarza się, że są one także stosowane w celach rekreacyjnych, w celu wywołania OEV (Openned Eye Vidsions – halucynacje przy otwartych oczach). Powodują one jednak skutki uboczne, takie jak trudności w oddawaniu moczu, uczucie rozbicia, bóle głowy, które sprawiają, że młodzież rzadziej po nie sięga. Zamiast sesji halucynacji może też wystąpić długi sen [5].
Literatura:
- Motyka M., Marcinkowski J. Nowe metody odurzania się Cz.I. Leki dostępne bez recepty wykorzystywane w celach narkotycznych, Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(3):504-511
Kołodziejczyk P., Miltyk W. Substancje uzależniające dostępne bez recepty, Gazeta Farmaceutyczna, 2015 : 24, 2(274), s. 28-30
- Owsianik D., Mach-Lichota E., Wojtaszek M. Problemy związane z nadużyciem substancji odurzających wśród młodzieży. Opis przypadku zatrucia benzydaminą, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie 2014,4:381-387
- Piątek A., Koziarska-Rościszewska M., Zawilska J. Rekreacyjne używanie leków dostępnych w odręcznej sprzedaży: odurzanie i doping mózgu, Alcohol Drug Addict. 2015(28);1:65-77
- Wilk K. Zastosowanie substancji psychoaktywnych w medycynie, http://www.politykanarkotykowa.pl/narkotyki-w-leczeniu/zastosowanie-subs...
