Liczba ofiar śmiertelnych związanych z przedawkowaniem narkotyków w Stanach Zjednoczonych znacząco spadła w 2024 roku, osiągając najniższy poziom od czasów sprzed pandemii COVID-19 – wynika z najnowszych, wstępnych danych opublikowanych 14 maja przez Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC).
Według szacunków CDC, w 2024 roku w wyniku przedawkowania zmarło 80 391 osób – to spadek o 26,9% względem 110 037 zgonów zarejestrowanych rok wcześniej. To największy roczny spadek od ponad czterech dekad, czyli od momentu, gdy CDC zaczęło gromadzić porównywalne dane.
Największy postęp od lat
To drugi rok z rzędu, w którym odnotowano poprawę. Lata pandemii przyniosły dramatyczny wzrost liczby zgonów, który osiągnął szczyt w 2023 roku (niemal 115 000 ofiar). Na wzrost miały wpływ m.in. izolacja społeczna, przerwy w terapii uzależnień oraz ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej.
W 2024 roku 48 z 50 stanów zanotowało spadki. Największą poprawę odnotowała Wirginia Zachodnia – jeden z najbardziej dotkniętych kryzysem stanów – gdzie liczba zgonów spadła aż o 43,5%. Wzrosty wystąpiły jedynie w Nevadzie i Dakocie Południowej.
Mniej zgonów przez fentanyl
Za spadek odpowiada przede wszystkim gwałtowne ograniczenie liczby zgonów związanych z fentanylem – syntetycznym opioidem, co najmniej 50 razy silniejszym od heroiny. W 2023 roku fentanyl był przyczyną ponad 76 000 zgonów, jednak w 2024 roku liczba ta spadła do około 48 000.
Eksperci wskazują kilka czynników, które mogły się do tego przyczynić:
- Szerszy dostęp do naloksonu (Narcan) – leku ratującego życie w przypadku przedawkowania, dostępnego bez recepty od 2023 roku.
- Zwiększone stosowanie terapii farmakologicznych w leczeniu uzależnień.
- Zmiany w łańcuchu dostaw narkotyków i działania organów ścigania.
Nowe zagrożenie: stymulanty
Pomimo ogólnego spadku, CDC odnotowało niepokojący wzrost zgonów związanych z użyciem stymulantów, takich jak metamfetamina i kokaina:
- Zgony związane z metamfetaminą wzrosły z 29 456 do 37 096.
- Zgony związane z kokainą wzrosły do 30 833, o około 8000 przypadków więcej niż rok wcześniej.
Warto zaznaczyć, że wiele przypadków śmiertelnych związanych jest z użyciem wielu substancji jednocześnie, co utrudnia precyzyjne przypisanie przyczyny.
Walka z międzynarodowym źródłem problemu
Administracja Trumpa zintensyfikowała w 2025 roku wysiłki na rzecz rozbicia globalnego łańcucha dostaw syntetycznych opioidów, w tym fentanylu. Choć większość tego opioidu trafiającego do USA jest produkowana w Meksyku, prekursory chemiczne wykorzystywane do jego wytwarzania pochodzą głównie z Chin.
Dochodzenie agencji Reuters, nagrodzone Pulitzerem, ujawniło w 2024 roku, że dziennikarze byli w stanie legalnie kupić wystarczającą ilość substancji do wyprodukowania fentanylu wartego 3 mln dolarów – za zaledwie 3600 dolarów – wykorzystując lukę w prawie celnym znaną jako zasada „de minimis”.
Z kolei raport Komisji Wyborczej Izby Reprezentantów ds. Komunistycznej Partii Chin (KPCh) ujawnił, że Pekin nie tylko nie ogranicza eksportu prekursorów fentanylu, ale wręcz go wspiera – oferując ulgi podatkowe i dotacje dla firm chemicznych produkujących te substancje.
Nowe sankcje i taryfy
W lutym 2025 roku administracja Prezydenta Trumpa ogłosiła nową serię ukierunkowanych ceł na komponenty chińskiego łańcucha dostaw fentanylu, mających na celu zakłócenie produkcji i eksportu tych substancji do Ameryki.
