Estrogen, żeński hormon płciowy, może powodować, że mózg jest bardziej podatny na uzależnienie - donieśli badacze z USA na trwającej w San Diego konferencji Society of Neuroscience.
Naukowcy od dawna dociekają, w jaki sposób estrogen może wpływać na wystąpienie wszystkich efektów fizjologicznych, które są mu przypisywane: szybkie zmiany nastroju, poprawę zdolności werbalnych, osłabienie orientacji przestrzennej oraz wzmocnienie zdolności ruchowych (lepsze tempo wykonywania sekwencji złożonych ruchów) i czuciowych (m.in. obniżony próg rejestrowania bodźców węchowych, wzrokowych i dotykowych).
Zespół pod kierunkiem Jill B. Becker z University of Michigan badał wpływ estrogenu na zdolność do uzależniania się od narkotyków i innych substancji uzależniających. Naukowcy prowadzili badania na około 200 szczurach.
Okazało się, że u samic, które przez trzy tygodnie otrzymywały estrogen razem z kokainą, podatność na uzależnienie od narkotyku (tzw. "uwrażliwienie" na narkotyk) wzrosła o 20 do 50 proc. w porównaniu z samicami, które otrzymywały kokainę bez estrogenu oraz w porównaniu z samcami. Wszystkim samicom w badaniu usunięto jajniki, które produkują estrogeny, tak by poziom estrogenu był u wszystkich podobny.
"Uwrażliwienie" na narkotyk powoduje, że zwierzę ma potrzebę ponownego zażycia go. Na przykład szczury, które zostały uwrażliwione na kokainę poprzez regularne jej podawanie, można nauczyć podawania sobie narkotyku (poprzez naciskanie odpowiedniej dźwigni) szybciej niż zwierzęta "nieuwrażliwione".
Podatność na uzależnienie nie ulegała zmianie, nawet gdy samice przestawały już otrzymywać estrogen.
Z innych badań wynika, że "uwrażliwienie" na narkotyk znajduje swoje odbicie w zmianach strukturalnych w mózgu. Według Becker, wyniki jej zespołu wskazują, że estrogen nie tylko zwiększa podatność na uzależnienie od narkotyku, ale też sprzyja pojawieniu się większych, długotrwałych zmian strukturalnych w mózgu.
Zespół Becker badał też, jak estrogen może wpływać na poziom neuroprzekaźników, tj. związków uczestniczących w komunikacji pomiędzy neuronami w mózgu. Badania skupiły się głównie na poziomie neuroprzekaźnika dopaminy w dwóch obszarach mózgu, tj. jądrze półleżącym (nucleus accumbens) i prążkowiu (striatum) odpowiedzialnych za takie zachowania jak jedzenie, zachowania seksualne czy uzależnienie od narkotyków.
Okazało się, że estrogen wpływał szybko na uwalnianie dużych ilości dopaminy z zakończeń neuronów w tych strukturach mózgu. To z kolei znajdowało najsilniejsze odzwierciedlenie w zachowaniach seksualnych samic oraz w uzależnianiu się od narkotyków.
Jak komentują autorzy, ich wyniki mogą pomóc w poznaniu podstawowych mechanizmów prowadzących do rozwoju uzależnienia i w zrozumieniu, dlaczego niektóre osoby mogą być bardziej narażone na rozwój nałogu.
Według tych wyników, kobiety, zwłaszcza w młodym wieku, gdy gospodarka hormonalna nie jest jeszcze uregulowana, a poziom estrogenów ulega stałym wahaniom, mogą być szczególnie narażone na rozwój uzależnień. To samo dotyczy kobiet po menopauzie, które stosują hormonalną terapię zastępczą.
