LSD - 25: skutki, zagrożenia, mity

[za: Albert Hoffman, "LSD - My Problem Child" ]

"W ostatni piątek, dnia 16 kwietnia 1943, byłem zmuszony przerwać pracę w laboratorium wczesnym popołudniem i udać się do domu dotknięty odczuwalnym niepokojem i lekkimi zawrotami głowy. W domu położyłem się na łóżku i wszedłem we wcale przyjemny stan, który przypominał trochę upicie i charakteryzował niesłychanym pobudzeniem wyobraźni. W półśnie, z zamkniętymi oczyma (światło dziennie wydawało mi się nieprzyjemnie rażące), oglądałem nieprzerwany korowód fantastycznych obrazów, niezwykłych kształtów, zmieniających kolory jak w kalejdoskopie. Po około dwóch godzinach wrażenia osłabły i zniknęły."

Werner Stoll (syn dyrektora firmy, Artura Stolla) był pierwszym badaczem który opublikował raport o psychoaktywnych właściwościach LSD-25 ("Swiss Archives of Neurology", 1947) - wywoływanych przez nie zaburzeniach percepcji, halucynacjach i przyspieszeniu biegu myśli. Dwa lata później, w tym samym czasopismie Stoll publikuje kolejny artykuł pt. "Nowy lek halucynogenny, aktywny w bardzo małych dawkach".

Hoffman odkrył własności LSD przypadkowo, jednak w historii istniały tropy, które mogły sugerować psychoaktywne własności pochodnych kwasu lizergowego. Różne pochodne występują w naturalnej postaci w sporyszu - przetrwalnikach grzyba, pasożyta zbóż, zwanego buławinką czerwoną (Claviceps purpurea). Stąd też jest otrzymywany, gdyż synteza jest zbyt skomplikowana by była opłacalna. Pochodne kwasu lizergowego występują także w roślinach Rivea Corymbosa i Ipomea Tricolor (wilec trójbarwny).

Pierwsza z tych roślin, pnącze, była nazywana przez Azteków "oloiuqui" i używana podczas rozmaitych rytuałów. Indianie meksykańscy używali nasion wilca do przepowiadania przyszłości i stawiania diagnoz medycznych.

Średniowieczne wioski nawiedzała czasem gwałtowna plaga zwana "ogniem św. Antoniego" lub "tańcem św. Wita", a obecnie pląsawicą. Wielu badaczy tłumaczy jej masowe występowanie spożywaniem chleba, upieczonego z mąki skażonej sporyszem. Powodowało to m.in. poronienia u ciężarnych kobiet. Dziś wiadomo, że alkaloidy sporyszu działają silnie na mięśnie gładkie macicy i są wykorzystywane jako lek w położnictwie.

Według książki "Dzień Ognia św. Antoniego" Johna C. Fullera, jeszcze w 1951 roku zdarzył się niecodzienny wypadek zbiorowego szaleństwa setek mieszkańców małej francuskiej wioski Pont-Saint-Esprit. Fuller przypisuje to dziwne zdarzenie spożyciu zakażonego zboża.

Działanie sporyszu było znane także w Chinach oraz niektórych innych krajach Wschodu, a według niektórych badaczy także w starożytnej Grecji.

LSD - syntetyczne i już nieco poznane - odegrało także rolę w wojnie wywiadów. W roku 1942 generał William Donovan, szef OSS - instytucji wywiadowczej po wojnie przemianowanej na CIA, rozpoczął ściśle tajny program badawczy. Miał on na celu znalezienie uniwersalnego "serum prawdy", czyli środka farmakologicznego znoszącego psychiczne blokady i ułatwiającego wydobywanie tajemnic z opornych więźniów. CIA eksperymentowało z wieloma substancjami psychoaktywnymi, by wymienić znane wcześniej: meskalinę, marihuanę, kokainę, barbiturany i wiele innych. W październiku 1951 roku padła kolej na LSD. Mimo że początkowe wyniki wyglądały na bardzo obiecujące, później okazało się że LSD nie spełnia pokładanych w nim oczekiwań, gdyż nie prowadzi do całkowitego ubezwłasnowolnienia przesłuchiwanego, a nawet wprost przeciwnie. Odkryto bowiem, że LSD świadomie zażyte może działać jako "anty-serum", czyli środek pozwalający na ołganie przeciwnika nawet gdy poda on więzionemu inne środki farmakologiczne. Jak się później okaże, psychiatrzy CIA popełniali błąd, wierząc że LSD zawsze i na każdego będzie działać tak samo. Można jeszcze dodać, że podobne badania z użyciem LSD prowadzili równocześnie Rosjanie i Chińczycy, choć jak zwykle niewiele wiadomo na ten temat.

Amerykanie badali też możliwości stosowania LSD-25 jako broni chemicznej, bądź na dużą skalę - w pociskach, rozpylane z samolotów itp., bądź do sabotażu - np. skażenia źródeł wody pitnej. LSD byłoby zatem bronią humanitarną, nie powodującą śmierci lub kalectwa, lecz jednynie czasowe wyłączenie z walki. Jednak prawdopodobnie nie jest możliwe wprowadzenie LSD do sieci wodociągowej, bo zostałoby ono unieszkodliwione wskutek chlorowania wody.

W roku 1953 CIA nabyła od Sandozu 10 kilogramów (!) LSD, po czym podjęła zakończone powodzeniem próby złamania metody syntezy tego związku (do tej pory była ona tajemnicą szwajcarskiej firmy). Oczywiście, spora ilość LSD została zużyta przez pracowników Agencji przy okazji "eksperymentów na sobie" oraz "uodparniania się", jak np. w historii bożonarodzeniowego ponczu CIA w 1954 roku. ;))) Ze szczegółami opowiada o tym książka "Acid Dreams" Martina A. Lee i Bruce Schlaina.

Nieco później, na przełomie lat 50 i 60 amerykańskie Biuro ds Żywności i Leków zezwoliło na stosowanie LSD-25 (oraz innych psychedelików) w ramach eksperymentów medycznych. Psychedeliki nie były dostępne w publicznym obrocie, lecz nie były także objęte prohibicją. LSD miało zastosowanie jako środek pozwalający wywoływać kontrolowane psychozy w celach eksperymentalnych oraz jako skuteczny lek wspomagający psychoanalizę. W tym drugim przypadku LSD miało na celu złagodzenie stresów i obsesji oraz polepszenie kontaktu lekarza z pacjentem. Początkową dawkę 25 ug LSD-25 zwiększano, aż do uzyskania optymalnych efektów, a kolejne sesje odbywały się w odstępach tygodniowych. Stosowano także wyższe dawki, w przypadkach niektórych psychoz oraz alkoholizmu.

Jedną z najbardziej znanych postaci, związanych z LSD jest dr Timothy Leary, który miał ogromny wpływ na obraz LSD w Ameryce - cudownego, otwierającego umysł środka, podchwycony przez młodzież lat 60 i "wynalazku Szatana, zabójcy młodzieży", ukuty przez stronę przeciwną. Spotkanie Learego z psychedelikami zaczęło się w Meksyku, w roku 1960, kiedy doktor, wówczas wykładowca na wydziale psychologii na Harvardzie, potripował na grzybach kupionych od szamana. Po tym zdarzeniu Leary, wraz z drem Richardem Alpertem, podjął kilka projektów badawczych nad LSD i psylocybiną. Zespół Learego interesowały bardzo odległe nieraz zagadnienia, a wśród nich resocjalizacja przestępców stany mistyczne wywoływane przez psychedeliki stosowane w celach religijnych a także wzrost kreatywności pisarzy i artystów pod wpływem LSD. Badanie te prowadzono z naukową systematycznością. Wywiadów udzielili m.in. Aldous Huxley, Artur Koestler i Allen Ginsberg. Leary w swoim entuzjazmie rozszerzył stosowanie LSD daleko poza ramy pracy naukowej, rozdając go komu popadnie i w rezultacie wyrzucono go z Harvardu. Pechowo, stało się to tuż przed zrealizowaniem złożonego w Sandozie zamówienia na 100mg LSD-25 i 25kg psylocybiny, opiewającego na 10,000 dolarów.

Po opuszczeniu uczelni Leary poświęcił się popularyzacji psychedelików, m.in. założył kilka organizacji, w tym Międzynarodową Federację Wolności Wewnętrznej (IFIF) oraz Ligę Odkryć Duchowych (LSD). W tej dziedzinie był jednym z guru coraz popularniejszego ruchu beatników, a później hippisów. LSD było coraz popularniejsze, stało się jednym z ważniejszych elementów hipissowskiej kontrkultury. Rząd amerykański, pod naciskiem prawicowych stronnictw w Kongresie ("...ten straszliwie uzależniający narkotyk to morderca naszych dzieci...") zdelegalizował LSD w 1966 roku, wpisując go do I Rejestru Substancji Kontrolowanych (I Rejestr obejmuje substancje silnie uzależniające, bez żadnych zastosowań legalnych). Delegalizacja spowodowała ogromny rozwój podziemnej produkcji LSD, który będzie zapewne trwał do końca prohibicji.

W Europie, w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, nie zaprzestano całkowicie badań nad psychedelikami, głównie pod kątem zastosowań terapeutycznych oraz poznawczych. Prowadzi się do dziś je m.in. na Uniwersytach w Leyden, Gottingen, Brnie oraz Pradze. Szwajcarskie Biuro Leków i Narkotyków zezwoliło na używanie LSD, psylocybiny, meskaliny i MDMA lekarzom prowadzącym prywatne praktyki.

[będzie jeszcze i poprawione...]

Ze względu na nietrwałość czystego dietyloamidu LSD prawie zawsze przechowuje się jako sole - zwykle winiany. Całkowicie stabilne jednak jest LSD tylko w beztlenowej atmosferze, jak w oryginalnych kapsułkach Sandozu czy słynnych swego czasu kapsułkach chemika Owsleya (p. Tom Wolfe "Electric..."). Stosunkowo trwałe są tabletki zawierające LSD z dodatkiem substancji stabilizującej, lecz na czarnym rynku nie są one spotykane. Dostępne bibułki nasączone roztworem LSD mają trwałość kilku tygodni do kilku miesięcy.

Pomimo dość trudnej produkcji nielegalnie syntetyzowane LSD jest jednym z najtańszych i najszerzej dostępnych narkotyków. Praktycznie całkowicie wyparło ono inne psychedeliki jak meskalina czy DMT i często jest sprzedawane zamiast nich.

Mało kto jednak wie, że to samo LSD również bywa "podrabiane". Chodzi tu o często występującą na rynku inną pochodną kwasu lizergowego - ALD-52 (N-acetylo-LSD). Ma ona własności zbliżone do "prawdziwego" LSD, lecz według niektórych podróże wywoływane przez oba te środki różnią się. Trip po LSD-25 ma więcej cech speedu, zaś po ALD-52 jest łagodniejszy, chociaż równie bogaty. Zapis fal mózgowych (EEG) osoby znajdującej się pod wpływem LSD-25 przypomina stan pobudzenia i niepokoju, natomiast po ALD-52 stan wypoczynku. Trudno powiedzieć kiedy na papierku znajduje się LSD-25, a kiedy ALD-52, należy również wątpić, by wiedzieli o tym dealerzy. Jednak można w ten sposób wyjaśnić różnice w działaniu występujśce między "firmowymi" papierkami z serii Smiley, Panoramix, Dragon, Bart Simpson itp.

Powyżej pisałem o pochodnych kwasu lizergowego znajdujących się w roślinach Rivea Corymbosa i Ipomea Tricolor. Naturalna pochodna LSD to LAA - amid kwasu d-lizergowego, różniący się od LSD-25 posiadaniem grupy aminowej NH2 w części kwasu lizergowego. LSD-25 posiada w tym miejscu grupę dimetyloaminową N(C2H5)2, lecz ta drobna różnica powoduje 50 do 100-krotną różnicę w sile działania. Inne psychoaktywne pochodne w w/w roślinach to amid kwasu d-izolizergowego, chanoklawina, elimoklawina i lizergol.

Ipomea to całkiem legalne i dostępne u nas pnącze - wilec trójbarwny. Nasiona można dostać w każdym sklepie ogrodniczym. Psychoaktywną dawką jest wg moich żródeł 100-300 nasion, lecz tu uwaga! niektóre amerykańskie firmy sprzedające nasiona spryskują je środkami toksycznymi. Trudno powiedzieć jak to wygląda w Polsce, chętnie się czegoś więcej dowiem na ten temat.

Dawka śmiertelna LSD-25 jest bardzo wysoka. Wg "Merck Index" wynosi ona 16.5 mg/kg (dla szczurów) i 46 mg/kg (myszy), przy podawaniu dożylnym. Przyjmując średnią dawkę doustną za 0.25 mg (250 ug), należałoby spożyć od 3300 do 9200 takich dawek dla uzyskania w/w stężenia u osoby o masie 50 kg.

Praktycznie nie jest możliwe śmiertelne przedawkowanie LSD. Znany jest wypadek, gdy kilka osób sniffowało czysty, krystaliczny winian LSD (!!!), sądząc że to kokaina. W rezultacie przyjęcia LSD w ilości odpowiadającej ok. 1300 normalnym dawkom konieczna była hospitalizacja, a jedna z tych osób zapadła w śpiączkę, lecz ostatecznie żadna z nich nie ucierpiała na tym trwale - ani fizycznie, ani psychicznie. Inna sprawa, że zapewne po tym zdarzeniu mieli dość LSD na dłuższy czas ;)

[za: Pierre Jolivet, "Will of Nature",wyd.2,1992]

"Najniższą dawkę psychedeliczną stanowi 50 ug - zalecane dla początkujących. Mniejsze dawki mają działanie podobne do konopii lub MDMA. Intensywność wzrasta wraz z ilością przyjętego LSD aż do poziomu 400-500 ug, gdzie nadmiar nie ma już żadnego działania. (...) Działanie trwa od 8 do 12 godzin."

Albert Hoffmann tak opisuje działanie 250 ug LSD-25, przyjętego przez siebie dla potwierdzenia jego właściwości:

"Fantastyczne, kalejdoskopowe obrazy falowały we mnie, zmienne i różnobarwne, rozkwitały i zamykały w kołach i spiralach, eksplodując, przekształcając się i rozwijając ciągłym strumieniem. Wyjątkowe było to że wszystkie wrażenia dźwiękowe, jak trzaskanie drzwiami czy przejeżdżający samochód były zamieniane na efekty wizualne. Każdy dźwięk powodował powstawanie żywo zmieniającego się obrazu o indywidualnej formie i kolorystyce."

Pierwsze zdania wskazują na następny dość charakterystyczny efekt - przestrzeń staje się dwuwymiarowa "jak tafla wody" i zaczyna falować. Z kolei uprzestrzennieniu ulegają płaskie, lecz koniecznie bogate w szczegóły obrazy - mapy, zdjęcia. Falują również, niemal od razu, wszystkie pokryte zawiłymi deseniami geometrycznymi powierzchnie. Można tego doświadczyć obserwując np. wschodnie, fantazyjnie zdobione dywany, makatki itp.

W relacji Hoffmanna pojawia się jeszcze jedno ciekawe zjawisko - synestezja, polegająca na zamianie zmysłów - kolory zyskują swe odpowiedniki w świecie dźwięków, a dźwięki ulegają wizualizacji.

Niemożliwością jest opisanie całego spektrum kwasowych wrażeń. Jego zakres jest w takim stopni uzależniony od indywidualnych predyspozycji i preferencji, że nie poddaje się on żadnym dogłębniejszym klasyfikacjom (p. badania S.Grofa). Można jedynie wyróżniać grupę częstszych i szczególnie wspominanych przez podróżników doświadczeń.

Nasuwa się jednak jedno spostrzeżenie: Hoffmann w opisywanym przypadku musiał leżeć na łóżku jak kłoda przez większość tripu. Podróż którą odbył, mogłaby stać się o wiele bogatszą, gdyby tylko wyszedł na dwór i przespacerował się po mieście czy ogrodzie (w tym przypadku przeczytaj jednak rozdział ZAGROŻENIA). Należy również przypomnieć, że zacytowany fragment opisuje wrażenia Hoffmana już po przejściu głównego nasilenia podróży, podczas którego wcale nie czuł się on tak dobrze (miał zaczątki psychozy). Patrz również ZŁE TRIPY.

Hoffman zauważył jeszcze jeden fenomen związany z działaniem LSD:

"Jeszcze jednym zdumiewającym aspektem LSD było spowodowanie tak głębokiego i silnego odurzenia bez pozostawiania śladów kaca. Wprost przeciwnie, na drugi dzień po eksperymencie byłem, jak to już opisałem, w doskonałej kondycji, zarówno fizycznej jak i psychicznej."

Czeski psychiatra, Stanisław Grof, prowadził badania nad właściwościami i terapeutycznym zastosowaniem LSD. Pracę kliniczną zaczął w 1965 roku w Instytucie Psychiatrycznym w Pradze. W latach 1967-73 kontynuował ją w Centrum Badań Psychiatrycznych w Maryland, USA. Grof osobiście przeprowadził ponad 3000 sesji z użyciem LSD, oraz sprawdził raporty z kolejnych 2000 takich sesji przeprowadzonych przez innych badaczy.

Wywiad z Grofem przeprowadził Fritjof Capra (autor m.in. książek "Tao fizyki", "Punkt zwrotny").

[fragment opublikowany w NaGłosie 9-10/93]

"- Co to jest LSD i na czym polega jego zasadnicze działanie na umysł i ciało człowieka? - To jest pytanie kluczowe, które zadawałem samemu sobie przez wiele lat - odpowiedział Grof. - Poszukiwanie typowego, swoistego działania farmakologicznego LSD było ważnym apektem mojej pracy analitycznej nad danymi dotyczącymi LSD. I wynik tych badań, które trwały przez wiele lat, był wysoce zadziwiający. Przeanalizowałem ponad trzy tysiące raportów z sesji z użyciem LSD i nie stwierdziłem ani jednego objawu, który byłby absolutnie swoistym i niezmiennym składnikiem doświadczenia LSD. Nieobecność jakiegokolwiek wyraźnie specyficznego działania tego środka oraz ogromny zakres zjawisk, które występują podczas tych sesji, utwierdziły mnie w przekonaniu, że LSD jest potężnym niespecyficznym wzmacniaczem czy też katalizatorem procesów umysłowych, który pomaga w wyłonieniu się nieświadomych treści z różnych poziomów psychiki ludzkiej. Pozwala to też na wyjaśnienie tegoż bogactwa i ogromnej różnorodności doświadczenia związanego z użyciem LSD, a to na mocy faktu, że decydującą rolę odgrywa tu cała osobowość podmiotu i struktura jego lub jej nieświadomości. - Wniosek ten diametralnie zmienił moją perspektywę - ciągnął Grof. - Uświadomiłem sobie z wielkim poruszeniem, że zamiast studiować specyficzne działanie tego psychoaktywnego środka na umysł, mógłbym raczej używać LSD jako potężnego narzędzia badawczego pomocnego w odkrywaniu ludzkiego umysłu. LSD i inne psychedeliki mają zdolność wydobywania inaczej niewidocznych zjawisk i procesów; tkwią w nich niepowtarzalne możliwości dla badań naukowych. Nie wydaje mi się czymś przesadnym porównywanie ich znaczenia dla psychiatrii i psychologii do znaczenia mikroskopu dla medycyny lub teleskopu dla astronomii."

"(...) Określenie `halucynogeny wprowadza nieco w błąd. Środki te na ogół nie powodują prawdziwych halucynacji, podczas których dana osoba pogrążałaby się w nierzeczywistym świecie. Efekty działania można trafniej określić jako zniekształcenia percepcyjne raczej niż halucynacje, choć działanie tych środków rozciąga się również poza postrzeganie."

Gossop dobrze również opisuje charakter halucynacji i pseudohalucynacji.

"(...) Pseudohalucynacje, w których percepcja wizualna danej osoby staje się względnie niezależna od świata zewnętrznego. Jednak prawdziwe halucynacje występują rzadko, choć czasem mogą w istocie wystąpić. (...) W odróżnieniu od wizualnych pseudohalucynacji, podczas których dana osoba zdaje sobie sprawę z tego, że jej przeżycia są spowodowane narkotykiem, prawdziwe halucynacje nie zawierają zazwyczaj takiego wglądu w sytuację. Osoba bierze swe halucynacje za rzeczywistość."

Prawdziwe halucynacje występują zwykle jako efekt działania dużych dawek, większych niż 500 ug. Nie jest to oczywiście stała granica, bo wrażliwość na LSD jest sprawą wysoce indywidualną.

LSD-25 samo w sobie ma działanie pobudzające, które niekoniecznie wynika z domieszek innych narkotyków. Są to objawy zbliżone do działania amfetaminy, a więc bezsenność, pobudzenie, brak uczucia głodu i zmęczenia, ale w żadnym razie nie stanowiące głównej części kwasowych wrażeń. Mają raczej charakter uboczny, jednak mogą utrzymywać się dość długo po zniknięciu wszystkich wrażeń psychicznych. Jak sobie z tym radzić - patrz rozdział PO PODRÓŻY.

Najczęściej stosowanym testem jest EMIT (Enzyme Multiplied Immunassay Test), który _nie wykrywa_ LSD (a także Ekstazy, psylocybiny itp.). Czasami (zawsze w przypadku pozytywnego wyniku EMIT) stosowana jest metoda GC/MS (chromatografia gazowa / spektrografia masowa), która jest o wiele bardziej precyzyjna, ale przy tym droższa. GC/MS wykrywa LSD, jednak nie wiadomo jak długo po zażyciu (ocenia się że maksymalnie kilka dni).

Więcej informacji o metodach przechodzania tego typu testów znajdziesz w tekście "Fooling the Bladder Cops" ("Jak okpić nocnikowych gliniarzy" :) Justina Gombosa.

LSD nie odkłada się nigdzie w organizmie, by po jakimś czasie nagle się rozpuścić, powodując fleszbeki. W rzeczywistości LSD jest metabolizowane i wydalane w ciągu kilku godzin. Fleszbek jest zjawiskiem mającym podłoże psychologicznym, i nie jest bynajmniej jakimś strasznym, narkoleptycznym (co może sugerować nazwa) nawrotem halucynacji, który nadchodzi gdy nie znasz dnia, ani godziny. Patrz rozdział FLESZBEKI.

USZKODZENIA CHROMOSOMALNE

[za: Michael Gossop, "Narkomania - mity i rzeczywistość", PWN 1993,str. 135]

"Widmo uszkodzeń genetycznych przyplątało się po raz pierwszy do LSD w 1967 r. po artykule, który pojawił się w piśmie `Science. Pisano, że kiedy ludzkie komórki zostały poddane działaniu LSD, wykazały pewien rozpad chromosomów. W ciągu kilku zaledwie dni to niepokojące acz z innych względów raczej niejasne i mało konkretne odkrycie, zostało zamienione przez gazety i telewizję w niezaprzeczalny `fakt. Porównywano to do tragedii z thalidomidem i pojawiły się nieprzyjemne sensacyjne doniesienia łączące artykuły na temat LSD ze zdjęciami zdeformowanych dzieci."

Nietrudno się domyślić, że podobne skojarzenie (z thalidomidem) skutecznie hamuje wszelkie próby racjonalnego ocenienia wartości przedstawionych badań. Zauważmy też sposób prowadzenia badań: wyizolowane komórki są poddawane in vitro działaniu stężonego roztworu soli LSD. W takich warunkach, nie mających nigdy miejsca w naturze, dziesiątki innych uznanych za nieszkodliwe substancji powodowałoby silniejsze nawet uszkodzenia komórek (w podobnych warunkach wykazano, że równie "szkodliwe" działanie ma np. mleko krowie). Nic więc dziwnego, że pięć lat później, w tymże samym "Science" (30.03.72, Vol.172, Nr.3982, str.431-440) ukazał się artukuł Normana I. Sishotskyego, Williama D. Loughmana, Roberta E. Mogara i Wendella R. Lipscomba pt. "LSD i uszkodzenia genów - czy LSD powoduje uszkodzenia chromosomów, raka lub mutacje?". Autorzy zbadali 68 przypadków oraz raporty opublikowane w latach 1967-1972, konkludując:

"Na podstawie własnego doświadczenia oraz literatury, jesteśmy przekonani że czyste LSD przyjmowane w przeciętnych dawkach nie wywołuje uszkodzeń chromosomów, ani nie jest mutagenem czy kancerogenem w organizmach istot ludzkich."

Na zdrowy rozum, nader wątpliwe jest by psychedelik wprowadzany do organizmu sporadycznie, w ilościach mikrogramowych (sic!) oraz nie kumulujący się w nim, mógł wywierać jakikolwiek zauważalny fizjologiczny wpływ na organizm.

PRZYPADKI OŚLEPNIĘCIA

"Siedem osób pod wpływem LSD patrzyło się na Słońce i oślepło w 90%!"

Morał jest oczywisty: to LSD spowoduje, że zaczniesz patrzeć na Słońce i oślepniesz...

"Nastolatek aresztowany pod wpływem LSD wydłubał sobie gałki oczne na podłogę celi i nie czuł bólu!"

Zagadką jest kto w tym przypadku brał LSD? Nastolatek, czy policjant, który to widział?

TATUAŻE

Historie tego rodzaju są niezwykle frapujące. Dla osoby mającej pewne pojęcie o sprawie brzmią one być może niedorzecznie (jak można w ten sposób uzależnić od LSD?), ale dla większości tzw. szarych obywateli są one bardzo sugestywne i mogą stanowić jak najpoważniejszy argument dla wykazywania niebywałej szkodliwości LSD, a w konsekwencji oczywiście ustanawiania jak najcięższych kar dla osób go używających oraz łożenia coraz to większych pieniędzy na służący temu aparat przymusu.

Nie powstrzymają tego żadne sprostowania, gdyż siłą takich opowieści jest właśnie ich niedorzeczność.

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE ZE WŁAŚCIWOŚCIAMI LSD-25

Zagrożenia bezpośrednio związane z działaniem LSD są całkowicie psychologiczne, fizycznie nieszkodliwe. Niebezpieczeństwo i okoliczności sprzyjające indukowaniu psychoz lub depresji opisane są poniżej (patrz ZŁE TRIPY).

Zagrożeniem dla fizycznej jednorodności podróżnika mogą być za to nieodpowiedzialne zachowania, spowodowane błędną oceną odległości, czasu i własnych możliwości, np. przekonaniem o posiadaniu tajników latania lub mocy Supermana. Wiele zagrożeń czyha w miastach, bowiem zdarzały się prawdopodobnie przypadki tripperów rozjechanych przez samochody lub wypadających przez okna. A także wiele innych, mniej tragicznych, a nieraz nawet komicznych, zdarzeń.

Doświadczeni podróżnicy zebrali następujące przykazania:

1) Samochody mogą ci zrobić krzywdę. 2) Nie umiesz latać. 3) Nigdy nie warto umierać. 4) Zdejmowanie ubrania przyciąga uwagę niewtajemniczonych ignorantów. 5) W miejscach publicznych trzymaj mordę na kłódkę. 6) Podróżując noś ze sobą tylko klucze, coś na zmianę oraz adres schowany w bucie. 7) Nikt nie może powiedzieć ci że już jesteś na tripie, dopóki sam tego nie stwierdzisz. 8) Niezależnie od tego co się dzieje, możesz być spokojny - każda jazda kończy się miękkim lądowaniem. 9) Powstrzymuj się od pisania głupot do znajomych w przekonaniu że czują się tak samo jak ty obecnie; prawdopodobnie jesteś w błędzie i możesz się o tym przekonać, gdy zadzwonią nazajutrz z pytaniami.

Brzmi głupio? Zmienisz zdanie gdy wyruszysz w podróż... ;)

Brak zasadniczych różnic między psychozami indukowanymi przez LSD i występującymi samoistnie, sugeruje że LSD jako takie nie jest bezpośrednią przyczyną zaburzeń. Należy raczej sądzić, że LSD w tych (złych) przypadkach jedynie wyciąga na powierzchnię ukryte zaburzenia psychiczne. Wskazuje na to między innymi fakt, że odsetek osób dotkniętych psychozami pod wpływem LSD, a mających rodziców-alkoholików, był znacznie wyższy niż w odpowiedniej grupie osób pochodzących z normalnych rodzin (Vardy i Kay, Arch-Gen-Psych, 1983, 40(8):877-883).

Inny badacz, Sidney Cohen, w pracy opublikowanej w Journal of Nervous and Mental Diseases z 1960 roku przebadał 5000 osób, które łącznie przyjmowały LSD 25000 razy (sic!). Stwierdził średnio 1.8 przypadków psychoz, 1.2 prób samobójstwa i 0.4 uskutecznionych samobójstw na każdy 1000 przyjętych dawek. - Biorąc pod uwagę niezwykle szerokie spektrum doznań psychicznych które LSD wywołuje, twierdzi Cohen - jest ono zdumiewająco bezpiecznym narkotykiem.

Z wywiadu z Albertem Hoffmannem:

"Zapytałem dra Hoffmana (wynalazcę LSD) o zagrożenia związane z LSD. - Nie ma żadnych dowodów na to, by LSD uszkadzało mózg, odparł bez wahania. - Zatem zagrożenie może być rozpatrywane tylko w aspekcie psychiki? Hoffman przytaknął. - A jeśli warunki psychiczne będą sprzyjające, niebezpieczeństwo to może byc wyeliminowane? kontynuowałem. - Na to wskazują badania, odrzekł."

Hoffman przestrzegał przed stosowaniem LSD w celach nienaukowych, bez odpowiedniego przygotowania i opieki medycznej. Podkreślał przeciwskazania w stosowaniu LSD:

"Eksperymentów z LSD absolutnie nie powinno się przeprowadzać u osób o niestabilnej psychice i skłonnych do reakcji psychotycznych. W takich przypadkach szok spowodowany uwolnieniem ukrytych psychoz może spowodować długotrwały uraz psychiczny.

Za niestabilną (w sensie niedojrzałości) należy również uznawać psychikę osób bardzo młodych. W każdym wypadku uderzenie potężnego strumienia nowych i dziwnych doznań uwolnionych przez LSD stanowi zagrożenie dla wrażliwej, ciągle rozwijającej się psychiki."

Należy to wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o spróbowaniu LSD. Hoffman jest w tych sprawach autorytetem, któremu spokojnie można zaufać.

RYZYKO UZALEŻNIENIA

LSD wywołuje szybki wzrost tolerancji, co oznacza że kolejnym razem ta sama dawka wywoła znacznie słabszy odlot. Tolerancja ta trwa do 3 dni i zanika równie szybko jak się pojawiła, bez objawów głodu lub uzależnienia.

Zachodzi zjawisko tolerancji krzyżowej między LSD, a innymi halucynogenami indolowymi (DMT, psylocybina), również na tych samych zasadach.

Zdarzają się przypadki stosowania LSD jako drogi ucieczki od nieprzyjemnej rzeczywistości, lub w połączeniu z innymi narkotykami. W tej drugiej sytuacji jest to zwykle część zespołu zachowań politoksykomaniakalnych. Przyczyny leżą jednak w problemach z własną osobowością, a nie we właściwościach tych narkotyków. Objawia się to eskapizmem (ucieczką od świata) i poczuciem braku sensu życia. Dlatego tak ważna jest silna motywacja, uprzednie przygotowanie i właściwe podejście przed podjęciem prób z LSD-25. W przeciwnym razie grożą nam...

ZŁE TRIPY

Determinacja i świadomość, że to co się dzieje w Twoim umyśle jest tylko wynikiem działania związku chemicznego ułatwiają poradzenie sobie ze złym tripem. Musisz pamiętać że raz rozpoczętego tripu nie da się tak po prostu przerwać, gdy zacznie robić się nieprzyjemny. Nie ma z niego bezpiecznej, bocznej furtki dla asekurantów. Oczywiście, nic nie trwa wiecznie i każdy trip wkrótce mija, ale chodzi również o to, by w międzyczasie nie zrobić sobie czegoś złego.

Najlepszym środkiem zaradczym przeciwko złym tripom jest niedopuszczenie do ich powstania. Dlatego tak ważne jest, by nie tripować w pojedynkę. Istnieje bowiem realne zagrożenie, że doprowadzony do ostateczności pechowy podróżnik może próbować targnąć na swoje życie by uciec od wyjątkowo strasznych doznań.

Stosowanie farmakologicznych środków antypsychotycznych jest ostatecznością, jeśli się dobrze na nich nie zna (w ulotce towarzyszącej LSD Sandoz zaleca stosowanie chlorpromazyny (Thorazin, torazyna), która szybko kończy nieprzyjemne doznania). Dopóki "bad trip" nie przybiera niebezpiecznych rozmiarów, najlepszym środkiem jest spokojne, sugestywne mówienie.

Don Juan - szaman, bohater książki Castanedy - śpiewa kołysankę swojemu uczniowi, gdy ten, podróżujący na halucynogennych grzybach, wpada w złość.

[Carlos Castaneda, "Nauki Don Juana"]

"Pozostało już tylko jedno - przemożny gniew na don Juana, który znajdował się zaledwie kilka cali ode mnie. Chciałem go rozszarpać. (...) Usłyszałem przemawiającego do mnie don Juana. Jego głos był miękki i kojący, a także - jak to odczułem - niesłychanie miły. (...) Ogarniała mnie fala ciepła. Było to ciepło płynące z serca i uczuć. (...) Agresja, jaką wcześniej odczuwałem, ustąpiła"

Oto jak radzą sobie ze złym tripem uczestnicy Acid Testu, opisanego przez Toma Wolfa w "The Electric Kool Aid Acid Test":

[fragment opublikowany w NaGłosie 9-10/93]

"Potem jednak Romney mówi: - Czy ktoś ma jakieś środki uspokajające, bo jedna osoba w sali obok ma lekkie problemy. Na podłodze w sali obok siedziała dość ładna dziewczyna, tylko twarz miała strasznie powykrzywianą, totalnie zaćpana. Te rzeczy się zdarzają - do akcji wkracza Brygada Weteranów Kwasowych, Romney, Norman, Hassler i Babbs, aby udzielić jej odlotowych porad fachowych: ...nie walcz z tym... ...poddaj się nurtowi... ...płyń, lecz nie walcz... ...jesteśmy z tobą... ...jesteś w rękach fachowców... - fachowców - Romney daje jej Thorazin, środek uspokajający, który dobrze robi na wypadki przy pracy z LSD (...)"

Sensacje związane z ciałem (rozpływanie, wsiąkanie, rozciąganie lub odpadanie kończyn itp.) są jak najbardziej normalne i całkowicie nieszkodliwe.

LSD jako takie może u niektórych osób wywoływać nieprzyjemne objawy somatyczne. Jednym z nich są mdłości, które jednak mają łagodny charakter i szybko przechodzą. Innym objawem tego rodzaju jest działanie pobudzające, wspomniane powyżej.

Jeszcze o złych tripach:

[ Rick Strassman "Adverse Reactions to Psychedelic Drugs", Journal of Nervous and Mental Disease, 172(10):577-595. ]

"Najczęściej spotykanym negatywnym efektem działania psychedelików jest przejściowa (krótsza niż 24 h) psychoza - tzw. `zły trip. Symptomami sš przerażające halucynacje (wzrokowe lub/i słuchowe); przybijający niepokój, aż do paniki; agresja; depresja z samobójczymi przemyśleniami lub usiłowaniami; strach do granicy paranoidalnych wizji.

Reakcje trwające dnie lub miesiące i wymagające leczenia szpitalnego określane są jako `psychozy LSD. Odznaczają się określonym zespołem symptomów. Mimo że brak jest ścisłych reguł, skłonności do takich reakcji występuje pośród osób słabo przystosowanych, mających za sobą leczenie psychiatryczne, przyjmujących bardzo często wysokie dawki narkotyków psychodelicznych, brak przygotowania [do doświadczeń psychedelicznych], politoksykomanie lub silne naciski środowiska."

Przy odwoływaniu się do tego cytatu proszę zwrócić uwagę na różnicę między stwierdzeniami: "najczęściej spotykanym efektem", a "najczęściej spotykanym _negatywnym_ efektem", oraz przeczytać jeszcze raz początek bieżącego podrozdziału. Dużo nieporozumień i prasowych sensacji pochodzi właśnie z przekręcenia naukowego opisu, tak że zjawiska patologiczne (jakimi są rzadko występujące złe tripy) uznaje się za powszechne i charakterystyczne dla danego środka. Powyższe pozwala raczej sądzić, że zdrowy i dojrzały człowiek po zażyciu LSD pozostanie zdrowy, zaś chory psychicznie może pogłębić chorobę.

Bardzo ważne jest to, co napisał jugosłowiański badacz:

[S.P. Petrovic "Narkotyki i człowiek"]

"Niedorzeczne jest więc oczekiwanie, aby narkotyk z osoby bez talentu uczynił twórcę. Narkotyk nic nie tworzy - ani dobrego, ani złego. Pomaga jedynie wydobyć na zewnątrz to, co człowiek nosi w sobie. Dlatego jest bardzo niebezpieczny i często jest kijem o dwóch końcach. Osobowość uboga duchowo w konfrontacji ze swoim prawdziwym ja, nie mogąc się pogodzić z prawdą, która uraża jego egoizm i wymyślony własny obraz może popaść w depresję. (...) Narkotyk nic nie poprawia, ani nie psuje. Człowiek kreatywny przeżyje bogaty w treści trip, który może spowodować, że później będzie malował nowe tematy i w inny sposób. Człowiek pozbawiony idei po zażyciu narkotyku czuje się jeszcze bardziej pusty."

Narkotyki, dzięki związanej z prohibicją propagandzie, której korzenie sięgają Ameryki lat 30, są ogromnie zmitologizowane, zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Dziennikarze, pisarze i publicyści tak samo przedstawiają za pewnik mit "marihuany, zabójczego zielska", jak i wspaniałych "sztucznych rajów", które kryją się w małym papierku nasączonym LSD. Papierek nie kryje nic ponad to, co sam masz w głowie. To tak jakby sądzić (i wmawiać innym!) że to w teleskopie siedzi Księżyc, planety i całe, pełne gwiazd, niebo. Jak powiedział Grof, LSD jest tylko narzędziem, takim właśnie jak ten teleskop.

ZANIECZYSZCZENIA

Jeśli chodzi o stężenie, w obecnych czasach zawartość aktywnego LSD w jednej dawce waha się w granicach od 50 do 100 mikrogramów. Należy przyjąć, że jedną dawkę dla bibułek stanowi pojedynczy wydzielony perforacją kwadracik, nawet jeśli nadrukowane wzory obejmują ich więcej.

[ "Psychedelic Chemistry", M.V.Smith, wydanie II, str.5 ]

"Na temat czystości psychedelików powstało wiele przesądów, podczas gdy w rzeczywistości ewentualne zanieczyszczenia powstałe podczas syntezy nie mają praktycznie żadnego wpływu na jakość podróży. Wynika to z faktu, że nawet jeżeli mielibyśmy LSD czyste w 50%, to w przykładowej dawce 200 mikrogramów byłoby drugie tyle zanieczyszczeń. Jednak 200 ug zanieczyszczeń to ilość która nie może mieć żadnych zauważalnych efektów, potrzebne byłoby ich sto, a nawet tysiąc razy więcej. Nawet meskalina, której działanie jest stosunkowo specyficzne, wymaga tysiąckrotnie większej dawki [by było ono zauważalne]."

Pozwala to przy okazji uzmysłowić sobie, jak niezwykle mała jest dawka skuteczna LSD-25.

Jeśli chodzi o zamierzone dodatki o psychoaktywnym działaniu, przeciw nim przemawiają dwa argumenty:

1) na skrawku papieru (w przeciwieństwie do tabletki) fizycznie nie da się zmieścić znaczącej ilości takich substancji, podczas gdy jest to powierzchnia całkowicie wystarczająca dla efektywnej ilości LSD

2) takie dodatki kosztują.

Pomimo to, najprawdopodobniej zdarza się czasem dodatek amfetaminy oraz narkotyków autorskich (designer drugs) w stylu TMA czy MDA do LSD (być może również do papierków).

Z analiz ponad 500 różnych produktów, rozprowadzanych jako LSD w latach 1972-74 wynika, że: papierki zawierały zawsze LSD, oprócz 2 przypadków (kiedy zawierały czyste STP oraz LSD z dodatkiem PCP); inne produkty - tabletki, płyny i żele zawierały zazwyczaj LSD, w kilkunastu przypadkach z dodatkami: STP, PCP, MDA i amfetaminą. W kilkunastu przypadkach próbka nie zawierała nic (a raz w przypadku papierka).

Pomimo krążących tu i ówdzie plotek, w LSD nie można znaleźć strychniny. Jest to mit, oparty być może na autentycznym przypadku z roku 1970, kiedy jedna osoba zmarła w wyniku zatrucia strychniną podaną jako LSD. Żaden zbliżony do strychniny związek nie bierze udziału w syntezie LSD. Aby się o tym przekonać, wystarczy spojrzeć na wzory strukturalne obu substancji. Również, nie jest możliwe zmieszczenie śmiertelnej dawki strychniny (ani większości innych trucizn) na papierku, zawierającym skuteczną dawkę LSD. Dawka śmiertelna strychniny zaczyna się od 15 mg, czyli o cały rząd wielkości więcej, niż dawka skuteczna LSD.

[L. Grinspoon, J.B. Bakalar, "Psychedelic Drugs Reconsidered", 1979]

"...Badanie fleszbeków jest trudne do przeprowadzenia, ponieważ brak jest jednoznacznej i ścisłej definicji tego pojęcia. W powszechnym znaczeniu jest to przejściowy nawrót emocji i wrażeń zmysłowych oryginalnie doznanych pod wpływem środków psychedelicznych. Może trwać sekundy lub godziny. Może odzwierciedlać każdy z licznych aspektów odbytej podróży. Może wreszcie być ekstatyczny, interesujący, nieprzyjemny lub przerażający. Większość fleszbeków to epizody zaburzeń wizualnych, poczucia czasu, symptomów fizyczych, trwające od kilku sekund do kilku minut. Zwykle nie są one niczym kłopotliwym, zwłaszcza że osoby używające narkotyków przeważnie mają pełną świadomość co się dzieje. Można je nawet lekko potraktować jako "mimowolne podróże". Czasami trwają one dłużej, a w znacznej mniejszości przypadków przechodzą w powracające serie nieprzyjemnych obrazów lub myśli. Zazwyczaj ich liczba i natężenie zmniejsza się szybko, a rzadko zdarzają się później niż kilka miesięcy po oryginalnej podróży."

Jak pisałem, wrażenia z tripu mogą pojawiać się również we śnie, gdy zwykłe sny przyjmuja wyrazistość, intensywność i szczegółowość kwasowych podróży. Takie spontaniczne nawroty wrażeń psychedelicznych we śnie (często bardzo przyjemne) nazywa się "odlotowymi snami" ("high dreams" - Tart 1972).

Marihuana jest prawdopodobnie najczęstszą, bezpośrednią przyczyną powstawania fleszbeków. Wg badań Stantona (1976) jedynym czynnikiem, związanym z narkotykami, wpływającym na częstość powstawania fleszbeków była właśnie częstotliwość palenia konopii.

Jak często powstają fleszbeki? Odpowiedź na to pytanie bardzo zależy od tego, jak je zdefinujemy. Według przytoczonej, popularnej, definicji zdarzają się często, prawdopodobnie co czwarty użytkownik psychedelików miał z nimi do czynienia. Ankieta przeprowadzona wśród 2256 żołnierzy (Stanton i Bardoni, 1972), nie precyzuje definicji fleszbeku, pozostawiając interpretację tego terminu respondentom. Jej wyniki wskazują, ze 23% osób które brało LSD, miało fleszbeki.

W ankiecie przeprowadzonej wśród 235 osób używających LSD 28% oznajmiło że miało fleszbeki (M.P. Naditch i S. Fenwick, 1972). 11% z tej grupy (siedem osób w sumie) określiło je jako przerażające, 32% jako nieprzyjemne, 36% jako przyjemne, a 21% jako bardzo przyjemne. 64% powiedziało że fleszbeki nie miały żadnego wpływu na ich życie, natomiast 16% (4% całości) szukało pomocy psychiatry (Fenwick i Naditch, 1977).

Badania przeprowadzone wśród 247 osób, które zażywały LSD podczas psychoterapii, znaleziono 36 przypadków fleszbeków, z których tylko jeden był poważny (McGlothlin i Arnold, 1971). McGlothlin, wąsko definiując fleszbeki jako "nawroty przerażających wizji, pojawiające sie pomimo prób ich powstrzymania", wykazuje ze doświadcza ich około 5% osób często używających psychedelików.

Stosunkowo mało badań odpowiada na pytanie - kto jest najbardziej podatny na fleszbeki? Badania przeprowadzone w 1974 (R.E. Matefy, R. Krall) nie wykazały żadnych różnic w osobowościach lub biografiach tych którzy mieli, i tych którzy nie mieli fleszbeków. Najczęstszą przyczyną ich powstawania były stres i silne emocje. Około 35% tych, którzy ich doświadczyli, uznała je za mniej lub bardziej przyjemne i potrafiła je kontrolować.

Naditch i Fenwick stwierdzili ponadto, że istnieje istotny związek między ogólną liczbą fleszbeków (przyjemnych i nieprzyjemnych), a liczbą oraz natężeniem złych tripów. Test porównawczy nie wykazał natomiast żadnych znaczących różnic w osobowościach między tymi, którym fleszbeki się podobały, i tymi, których one przerażały.

Istnieje kilka teorii tłumaczących powstawanie fleszbeków. Wg jednej z nich psychedelik osłabia bariery wyobraźni i fantazji oraz powoduje, że w mniejszym stopniu podlegają one kontroli świadomości. W innej wersji tej hipotezy fleszbeki powstają na skutek zwiększenia uwagi poświęcanej pewnym aspektom doświadczeń psychedelicznych znanym z podróży (oraz częściowo narzucanym przez środowisko tripperów w postaci legend, mitów i popularnych wizji). Taka czujniejsza (choć mimowolna) obserwacja własnych zmysłów może ułatwić przechwycenie i ewentualnie wzmocnienie wrażeń charakterystycznych dla psychedelików.

Inne wyjaśnienie traktuje fleszbeki jako przykłady przypominania sobie zdarzeń, związanych z określonymi stanami pobudzenia umysłu. Innymi słowy, według tej teorii pamięć o danym doświadczeniu najłatwiej jest odzyskać wówczas, gdy umysł znajduje się w stanie najbardziej zbliżonym do tego, w jakim to doświadczenie zostało zarejestrowane. Dlatego też fleszbek - czyli przypomnienie specyficznych wrażeń, charakterystycznych dla tripu, jest najbardziej prawdopodobne wtedy, gdy stan umysłu jest zmieniony przez narkotyki, stres lub różne stadia snu.