To, jak mózg reaguje na nikotynę, zależy od przekonań palącego nt. zawartości alkaloidu w papierosie.
Eksperymenty naukowców z Uniwersytetu Teksańskiego w Dallas pokazały, że wypalenie papierosa z nikotyną z przekonaniem, że jej tam nie ma, nie zaspokaja głodu związanego z uzależnieniem. Było to możliwe tylko wtedy, gdy palacz palił papierosa z nikotyną i uważał, że pali produkt nikotynowy.
Wyniki sugerują, że by związek narkotyczny zadziałał, użytkownik musi wierzyć, że jest on obecny - podkreśla dr Xiaosi Gu.
By zbadać aktywność wyspy, regionu mózgu związanego z samoświadomością, ale i uzależnieniem, naukowcy posłużyli się funkcjonalnym rezonansem magnetycznym (fMRI).
W badaniu wzięło udział 28 palaczy (proszono ich, by przed eksperymentem od północy powstrzymywali się od palenia). W ramach 4 wizyt w laboratorium 2-krotnie dawano im papierosa z nikotyną (0,6 mg) i 2-krotnie placebo (dekotynizowanego papierosa z 0,06 mg alkaloidu). W przypadku obu rodzajów papierosów badanym raz mówiono prawdę o tym, co dostali, a raz celowo wprowadzano ich w błąd.
Na początku każdej wizyty ochotnicy przechodzili fMRI. Potem realizowano 4 scenariusze, kiedy to:
- badany wierzył, że papieros zawiera nikotynę, ale dostawał placebo
- badany sądził, że papieros nie zawiera nikotyny, lecz alkaloid w nim był
- badany uważał, że papieros zawiera nikotynę i nikotyna rzeczywiście w nim była
- badany wierzył, że w papierosie nie ma nikotyny i naprawdę dostawał placebo
Ochotnicy brali udział w zabawie w inwestowanie; na początku dostawali żetony, a psycholodzy informowali, że wypłata będzie zależała od uzyskanego wyniku. Podczas gry wykonywano fMRI. Przed wypaleniem papierosa i po ukończeniu zabawy należało ocenić natężenie głodu nikotynowego (do tego celu wykorzystano Shiffman-Javik Withdrawal Questionnaire). Za pomocą Positive and Negative Affect Schedule (SJWQ) badano też nastrój.
Nie zaobserwowano znaczącego wpływu przekonania o rodzaju papierosa na czas reakcji. Średni czas reakcji w poszczególnych scenariuszach wynosił, odpowiednio, 2,93 ± 1,10 s, 2,78 ± 0,81 s, 2,88 ± 1,01 s oraz 2,92 ± 0,95 s. Palacze donosili o spadku głodu w przypadku wypalenia nikotynowego papierosa z przekonaniem, że zawiera on nikotynę. Spadek nie był zaś widoczny w przypadku palenia nikotyny w przeświadczeniu, że to placebo.
Wynik testu SJWQ dodatnio korelował z aktywnością lewej środkowej wyspy, gdy palacze palili nikotynę z przekonaniem, że to nikotyna (w przypadku placebo i przekonania o braku nikotyny w papierosie nikotynowym nie obserwowano takiego efektu).
