UE zatroskana: więcej narkotyków, więcej ofiar śmiertelnych

Zarówno w Niemczech jak i w całej Unii Europejskiej coraz więcej osób umiera z powodu przedawkowania narkotyków. Ponadto na rynek europejski dociera coraz więcej bardzo niebezpiecznych substancji odurzających. Niepokój wśród ekspertów budzą również przemoc i korupcja związane z działalnością mafii narkotykowej. „Skala i złożoność nielegalnej produkcji narkotyków w Europie nadal rośnie” – podkreśla Europejskie Obserwatorium ds. Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA, również znane jako EBDD) z siedzibą w Lizbonie w swoim opublikowanym w piątek raporcie na 2023 rok.

– Zorganizowana przestępczość narkotykowa stanowi poważne zagrożenie dla społeczeństwa, i jestem głęboko zaniepokojona tym, że substancje spożywane obecnie w Europie mogą być jeszcze bardziej szkodliwe dla zdrowia niż w przeszłości – powiedziała komisarz ds. spraw wewnętrznych UE Ylva Johansson podczas prezentacji raportu. Wynika z niego, że liczba zgonów z powodu narkotyków w Niemczech wzrosła ostatnio do co najmniej 1826 rocznie (dane z 2021 roku). Jest to o 245 zgonów więcej niż w poprzednim roku (2020: 1581 zgonów) i około dwukrotnie więcej niż dziesięć lat temu.

Liderem Niemcy

Niechlubnym liderem w UE są Niemcy, przed Hiszpanią (774), Szwecją (450) i Francją (417), które częściowo jednak podały starsze dane.

Jak podkreśla EMCDDA, ze względu na różnice metodologiczne w krajach, dane te należy interpretować bardzo ostrożnie. Jednak nie ulega wątpliwości, że tendencja zwyżkowa jest widoczna zarówno w Niemczech jak i w całej UE. Według raportu w 2021 roku w 27 krajach członkowskich odnotowano co najmniej 6166 zgonów związanych z przedawkowaniem nielegalnych substancji. Jest to niemal 17 zgonów dziennie i znacznie więcej niż w latach 2020 (5796) i 2019 (5141).

Ofiarami mafii narkotykowej są nie tylko konsumenci. „Podczas moich ostatnich wizyt w europejskich portach morskich i w Ameryce Łacińskiej było jasno widoczne, że handlarze narkotyków wciąż infiltrowali łańcuchy dostaw, wyzyskiwali pracowników i pracownice oraz poważnie obciążali lokalną społeczność stosując przemoc i korupcję” – relacjonowała komisarz Johansson. W tym samym tonie wypowiada się dyrektor EMCDDA Alexis Goosdeel. – Tegoroczny raport jasno pokazuje, że problemy związane z nielegalnymi narkotykami można znaleźć wszędzie w naszym społeczeństwie. Dotyczą one rodzin, społeczności, instytucji i przedsiębiorstw – mówi. – Ponadto, nasi obywatele są coraz bardziej narażeni na przemoc związaną z używaniem narkotyków i jej konsekwencje – podkreśla. Zaś Johansson wzywa do podjęcia działań. – Nadszedł czas, aby EMCDDA otrzymała większe uprawnienia oraz większy zakres międzynarodowy, aby dotrzymać kroku temu narastającemu problemowi.

Heroina wielkim zagrożeniem

Szczególnie niebezpiecznym narkotykiem jest heroina. „Problemy z opioidami w Europie nadal się pogłębiają” – czytamy w raporcie. Ilość heroiny zarekwirowana przez państwa członkowskie UE podwoiła się w 2021 roku, osiągając 9,5 tony, podczas gdy w Turcji zarekwirowano rekordową ilość 22,2 ton. Pomimo to, dostępność heroiny wydaje się nadal wysoka.

Na rynku europejskim przybywa narkotyków syntetycznych. Metafetamina inaczej kryształ ma silne działanie pobudzająceZdjęcie: Juergen Blume/epd/IMAGO

W niektórych regionach Europy narasta również zaniepokojenie z powodu spożycia syntetycznych opioidów. Na rynku pojawiają się ciągle „nowe, niekontrolowane syntetyczne substancje odurzające; od 2009 roku zidentyfikowano ich łącznie 74”. Również inne narkotyki budzą niepokój. EMCDDA informuje, że w 2021 roku w UE zarekwirowano rekordową ilość 303 ton kokainy. Jednocześnie nielegalna produkcja kokainy w Europie zyskuje coraz bardziej na znaczeniu. Liczba odkrytych, często bardzo dużych laboratoriów do produkcji kokainy wzrosła z 23 w 2020 roku do 34.

Różnorodność dostępnych na nielegalnym rynku syntetycznych substancji odurzających zwiększa zagrożenie dla zdrowia publicznego. Zwłaszcza że „teraz są one częściej wstrzykiwane w połączeniu z heroiną lub innymi opioidami”.

Nowe substancje psychoaktywne

Tylko w roku 2022 do systemu wczesnego ostrzegania UE (EWS) zgłoszono 41 nowych substancji psychoaktywnych. EMCDDA monitoruje obecnie ogółem 930 nowych substancji narkotykowych, które, jak wynika z raportu, często charakteryzują się wysoką skutecznością i czystością. „Ponieważ mogą być one sprzedawane w postaci podobnie wyglądających proszków lub tabletek, konsumenci mogą nie wiedzieć, co dokładnie przyjmują” – czytamy. Tymczasem, choć według niektórych badań marihuana uważana jest za mniej niebezpieczną niż alkohol czy papierosy, jednak unijni eksperci wcale jej nie bagatelizują.

Po wprowadzeniu lub planowaniu przez kraje UE, takie jak Niemcy, Luksemburg, Malta, Holandia, Czechy oraz Szwajcaria nowych koncepcji regulujących ofertę marihuany dla użytku rekreacyjnego, EMCDDA wzywa do inwestycji w monitorowanie i ocenę, aby „w pełni zrozumieć wpływ na zdrowie publiczne i bezpieczeństwo”.

Podobnie ostrożnie w tej sprawie wyraził się unijny komisarz ds. uzależnień i narkotyków Burkhard Blienert. Należy zdekryminalizować konopie, „aby w końcu poprawić ochronę zdrowia i prewencję". Marihuana jest już teraz najczęściej stosowanym nielegalnym narkotykiem, również przez młodzież.„Jednak ani marihuana, ani inne używki, takie jak alkohol i tytoń, nie powinny trafiać w ręce dzieci i młodzieży. Nie wszystko, co jest dozwolone, jest również zdrowe”!