Redukcja Skód odnosi się do strategii, programów i praktyk, których celem jest ograniczenie szkód związanych z używaniem środków psychoaktywnych w populacji osób nie mogących lub nie chcących zaprzestać używania. Podstawowymi cechami definiującymi [to pojęcie - przyp. tłum.] są: skupianie się bardziej na zapobieganiu szkodom, aniżeli używaniu narkotyków w ogóle oraz skupianie się na osobach używających narkotyków.
Na temat Redukcji Szkód zaczęto często dyskutować wówczas, kiedy odkryto zagrożenie związane z rozprzestrzenianiem się HIV wśród osób używających narkotyków drogą iniekcji. Jednakże podobne podejście stosowane jest od dawna w wielu innych kontekstach do szeroko pojętego problemu narkotyków.
Redukcja Szkód dopełnia podejścia, które nastawione są na zapobieganie lub zmniejszenie ogólnego poziomu konsumpcji narkotyków. Oparta jest na założeniu, że mnóstwo ludzi na świecie nie zaprzestaje używania środków psychoaktywnych pomimo nawet największych wysiłków zmierzających do zapobiegania inicjacji lub kontynuacji używania narkotyków. Redukcja Szkód akceptuje stanowisko, że wielu ludzi używających narkotyków nie potrafi lub nie chce zaprzestać ich używania w danym czasie. Dla osób mających problemy z narkotykami niezwykle ważny jest dostęp do adekwatnych form leczenia, jednak wiele z tych osób nie ma możliwości lub nie chce z leczenia korzystać. Dodatkowo, większość z nich wcale nie potrzebuje leczenia. Istnieje za to potrzeba zaoferowania użytkownikom narkotyków różnych opcji, które pomogą zminimalizować ryzyko związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, a także wynikające z tego szkody dla nich samych czy też otoczenia. Dlatego zasadniczą kwestią jest potrzeba istnienia informacji, serwisów i innych interwencji opartych na filozofii Redukcji Szkód, aby utrzymać te osoby w zdrowiu i bezpieczeństwie. Właściwą opcją nie jest bowiem dopuszczenie, by ludzie umierali lub cierpieli z powodów możliwych do zapobieżenia. Wiele osób używających narkotyków woli korzystać z informacji i ambulatoryjnych metod ograniczania ich konsumpcji narkotyków, czy też ryzyka związanego z ich użytkowaniem.
To krótkie stwierdzenie zarysowuje podstawową charakterystykę redukcji szkód. Jest ono również odpowiadające wszystkim rodzajom narkotyków włączając w to narkotyki kontrolowane, alkohol, tytoń i leki. Specyficzne interwencje redukcji szkód mogą się różnic w zależności od konkretnego środka. Czytelnicy mogą również odwiedzić stronę internetową IHRA (www.ihra.net ) w celu zapoznania się z dokładniejszym przewodnikiem po interwencjach redukcji szkód.
Definicja
„Redukcja Szkód" odnosi się do strategii, programów i praktyk, których celem jest przede wszystkim ograniczenie zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych konsekwencji używania legalnych i nielegalnych substancji psychoaktywnych bez potrzeby ograniczania ich konsumpcji. Z redukcji szkód korzystają użytkownicy narkotyków, ich rodziny i cała społeczność.
Zasady
Podejście redukcji szkód oparte jest na silnym zaangażowaniu na rzecz zdrowia publicznego i praw człowieka.
Nakierowanie na ryzyko i szkody
Redukcja szkód jest celowym podejściem, które skupia uwagę na specyficznych szkodach i ryzyku. Politycy, decydenci, społeczności, badacze, pracownicy różnorodnych serwisów i osoby używające narkotyków powinni ustalić:
- Jakie są specyficzne szkody i ryzyko związane z używaniem specyficznych rodzajów środków psychoaktywnych?
- Przez co powodowane są te szkody i ryzyko?
- Co można zrobić, by zredukować ryzyko i szkody?
Oparcie na dowodach naukowych i efektywność ekonomiczna
Podejście redukcji szkód jest praktyczne, możliwe do wykonania, efektywne, bezpieczne i nie obciążające finansowo. Jest oparte w swoich założeniach i praktyce na najmocniejszych dostępnych dowodach naukowych. Większość podejść redukcji szkód jest niedrogich, łatwych do wdrożenia i ma ogromny wpływ na zdrowie jednostek i społeczności. W świecie, w którym nigdy nie ma wystarczających środków, korzyść jest maksymalizowana, kiedy interwencje o niskim koszcie a wysokim wpływie są bardziej preferowane, aniżeli te o koszcie wysokim, a wpływie niskim.
Poprawa (przyrost, pozytywna zmiana).
Praktycy redukcji szkód uznają doniosłość każdej pozytywnej zmiany, którą jednostki osiągają w życiu. Interwencje redukcji szkód są raczej ułatwiające, aniżeli wymuszające i są oparte na potrzebach jednostki. Serwisy redukcji szkód zaprojektowane są tak, by dostrzegać potrzeby ludzi w momencie życia, w którym akurat się znajdują. Niewielki wzrost wielu ludzi ma więcej korzyści dla społeczności, niż heroiczne wzrastanie niektórych. Ludzie zazwyczaj są bardziej skłonni czynić wiele małych kroczków, aniżeli jeden lub dwa ogromne kroki. Cel redukcji szkód w specyficznym kontekście często może być ustawiony w hierarchii z bardziej wykonalnymi opcjami na jednym końcu (na przykład kroki do utrzymania ludzi w zdrowiu) i mniej wykonalnymi, ale pożądanymi opcjami - na końcu drugim. Abstynencja może być postrzegana jako trudna do osiągnięcia dla redukcji szkód w tej hierarchii. Utrzymanie przy życiu osób używających narkotyków i zapobieganie szkodom niemożliwym do naprawienia jest najistotniejszym z priorytetów, choć niezaprzeczalnym jest, iż tych priorytetów może być znacznie więcej.
Godność i współczucie
Praktycy redukcji szkód akceptują ludzi takimi, jakimi oni są, bez osądzania. Osoby używające narkotyków zawsze są czyimiś synami i córkami, braćmi i siostrami, matkami i ojcami. Współczucie rozbudowuje się na rodziny osób używających narkotyków i całe społeczności. Praktycy redukcji szkód przeciwstawiają się zamierzonej stygmatyzacji konsumentów narkotyków. Opisywanie ludzi poprzez określenia typu „nadużywający narkotyków", „ćpuny", „zło społeczne" powiela stereotypy, marginalizuje i stwarza bariery dla pomocy osobom używającym narkotyków. Język i terminologia zawsze powinny podkreślać szacunek i tolerancję.
Uniwersalność i niezawisłość praw
Prawa człowieka przynależne są każdemu. Osoby używające narkotyków nie wyzbywają się swoich ludzkich praw, włączając w to prawo do dostępu do najwyższych osiągalnych standardów opieki zdrowotnej, serwisów społecznych, pracy, korzystania z postępu nauki, wolności od bezprawnego uwięzienia, poniżającego i nieludzkiego traktowania. Redukcja szkód sprzeciwia się nadużyciom w stosunku do osób używających narkotyków w imię kontroli nad narkotykami i prewencji. Promuje takie działania wobec narkotyków, które respektują i chronią podstawowe prawa człowieka.
Ambitna polityka i praktyki, które maksymalizują szkody
Wiele czynników wpływa na ryzyko i szkody związane z narkotykami włączając w to zachowanie i wybory jednostek, środowisko, w którym używają one narkotyków, ale także prawo i politykę ustanowione w celu kontrolowania narkotyków. Często polityka i praktyki intencjonalnie lub nieintencjonalnie stwarzają i pogłębiają ryzyko i szkody dla użytkowników narkotyków. Rozumieć przez to należy: kryminalizację używania narkotyków, dyskryminację, nadużycia i korupcję, restrykcyjne prawo i polityka, odmawianie opieki medycznej ratującej życie czy dostępu do serwisów redukcji szkód, a także nierówność społeczną. Ale najbardziej istotne, to wyrażać sprzeciw międzynarodowych i krajowych praw i polityki, które kreują odpowiednie środowisko do ryzykownego używania narkotyków i przyczyniają się do powstawania szkód związanych z narkotykami.
Przejrzystość, odpowiedzialność i uczestnictwo
Praktycy i decydenci są odpowiedzialni za swoje interwencje i decyzje, a także za swoje sukcesy i porażki. Podstawowe zasady redukcji szkód oparte są na założeniu otwartego dialogu, konsultacji i debaty. W rozwój polityki, implementację programów, dostarczanie możliwości i ewaluację powinno być zaangażowane z pełnym zrozumieniem problemu szerokie grono partnerów. W szczególności osoby używające narkotyków i inne dotknięte problemem społeczności powinny być współodpowiedzialne za decyzje mające na nie wpływ.
IHRA: PROMOWANIE REDUKCJI SZKÓD NA POZIOMIE GLOBALNYM
Email: info(at)ihra(dot)net Website: www.ihra.net
Unit 701, The Chandlery, 50 Westminster Bridge Road, London, SE1 7QY Ph: +44 (0)207 953 7412 Fax: +44 (0)207 953 7404
tłum. M. Brodzikowska