Narkotyki - przewodnik: Grzyby

Allan i ja byliśmy zdecydowani dać odpór wszelkim efektom jakie mogą się zdażyć, aby lepiej obserwować wydarzenia w ciągu nocy jednakże wkrótce zauważył niezwykłą harmonię kolorów, a później geometryczne wzory, które mogli widzieć w ciemności, a także liczne 'wizje pałaców i ogrodów'. Opisał później swoje doświadczenia, jako znaczeniowo równe temu co Grecy rozumieli tworząc słowo 'ekstaza' - co znaczy dosłownie odlot duszy z ciała.

Doświadczenie trwało do czwartej nad ranem, Wasson zorganizował w następnych latach szereg wielonarodowych ekspedycji, które miały okazję zapoznać się gruntownie z ceremonią spożywania magicznych grzybów, a nawet podzielić się doświadczeniami z rodowitymi Indianami meksykańskimi na temat identyczności działania sztucznie syntetyzowanej psylocybiny CY-19 i CZ-74 4-fosforyloxy-N, diethyltryptainy i 4-hydroxy-N, N-diethyltryptaminy opracowanych w laboratoriach Sandoz pod kierunkiem dra Hofmanna.

Oprócz Wassona kolejnym poważnym badaczem, publicystą i propagatorem Świętych grzybów był znany nam z poprzedniego rozdziału dr Timothy Leary. Z pochodzenia Irlandczvk, katolik, wykładowca psychologii w Harward University, współtwórca (koniec lat pięćdziesiątych) psychologicznej teorii gier zwanej egzystencjalną translekcyjną wymianą zachowań, będącą częścią rodzącej się i modnej w ostatnich latach analizy transakcyjnej. Leary przebywając w lecie 1960 r. na wakacjach w Cuemaraca niedaleko Mexico City, otrzymał w darze od swego przyjaciela - antropologa siedem małych grzybków, które z kolei pochodziły z rąk uzdrowiciela-szamana z pobliskiej wioski. Wrażenia odniesione w wyniku grzybowej przekąski Leary opisywał w następujący sposób:

...spadałem przez krawędź Niagary doznań w wir transcendentalnych wizji i halucynacji. Następne pięć godzin mógłbym opisać w wielu ekstrawaganckich metaforach, ale ponad wszystko i bez żadnych wątpliwosci było to najgłębsze religijne doświadczenie mojego życia.

Po tym eksperymencie zdecydował poświęcić resztę swojego zawodowego życia jako psychologa na systematyczne badania tego nowego "instrumentu".

W krótkim czasie Leary zorganizował grupę ochotników do przeprowadzenia eksperymentów związanych z działaniem psylocybiny. Nadzór nad tymi badaniami miał sprawować Richard Alpert. W marcu 1961 r. Alpert miał przyjemność zakosztować psylocybiny osobiście. Oto fragment opisu tego wydarzenia:

Siedząc w pokoju gościnnym domu Leary'ego na przedmieściu Bostonu, Alpert widział postać ubraną w strój profesora stojącą kilka stóp dalej i rozpoznal siebie w swojej roli profesora Harvardu. Postać zmieniała się w coraz to inne aspekty jego tożsamości - muzyka, pilota, kochanka, bon-vivanta - które odłączały się od jego ciała. Następnie ku jego przerażeniu zauważył, że ciało podczas patrzenia na nie zaczęło znikać - najpierw przód nóg, potem kończyny, później tors - i wiedział wówczas po raz pierwszy, że to było: miejsce, gdzie istniałem w sposób niezależny od społecznej i fizycznej tożsamości ... poza życiem i śmiercią. Około piątej nad ranem w czasie śnieżycy przeszedł odległość kilku bloków do domu swoich rodziców i zaczął odgarniać śnieg z podjazdu, głośno się przy tym śmiejąc pełen radości.

Leary i Alpert specjalizowali się w analizie transakcyjnej i jednym z pól ich zainteresowań była resocjalizacja młodych więźniów, badania możliwości wyjścia z kręgu prowadzonej przez nich gry-skryptu w "policjantów i złodzeji".

W więzieniu dla młociocianych przestępców o zaostrzonym rygorze Massachusettes Conectional Institution przeprowadzili doświadczenie, w którym 32 ochotnikom penitencjariuszom w okresie sześciu tygodni zastosowano dwie dwutygodniowe sesje psychoterapeutyczne (resocjalizacyjne) z zastosowaniem psylocybiny. W wyniku eksperymentu zauważono, że uczestnicy byli zdolni do wyzwolenia się z zajmowanych dotychczas ról, oraz że potrafili konstruować alternatywny do dotychczasowego sposób życia. Rzeczywistą skuteczność przeprowadzonego eksperymentu miało jednakże wykryć dopiero zwolnienie warunkowe i umiejętność adartacji eks-penitencjariuszy do życia na wolności. Dotychczasowy standardowy wskaźnik powrotu do więzień przebywających na zwolnieniu warunkowym wynosil 64%, w przypadku osób poddanych terapii z użyciem psylocybiny wskaźnik ten obniżył się do 30%! Z tego 6 więźniów powróciło z powodu niedotrzymania warunków zwolnienia, dwóch zaś z powodu ponownych wykroczeń. Testy osobowościowe przeprowadzone po eksperymencie wykazały szereg pozytywnych zmian w stosunku do testów sprawdzających przed podaniem psylocybiny. Inne eksperymenty z użyciem psylocybiny przeprowadzone między innymi w ramach Harvard Psylocybin Research Project, miały na celu bliższe zbadanie i poznanie działania tej substancji, możliwości inicjowania mistycznych i religijnych przeżyć i wglądów, wpływu na obraz i sposób percepcji świata po zaprzestaniu działania psylocybiny.

Psylocybina i psylocyna są pochodnymi indolu, zawierającymi jeden atom azotu w cząsteczce co klasyfikuje je w kategorii alkaloidów, posiadają bliski związek strukturalny z serotoniną i bufoteniną. Chemiczna nazwa psylocybiny to ester ortofosforowy 5-hydroksy-N-dwumetylotryptaminy, psylocyna nie zawiera w swoim składzie estru ortofosforowego, przy podawaniu obydwu związków nie zauważono różnic w ich działaniu. Być może cząsteczka ortofosforowa nie posiada psychoaktywnych właściwości.

Psylocybina jest związkiem stosunkowo stabilnym i łatwo rozpuszcza się w wodzie podczas gdy psylocyna ulega łatwo utlenianiu i jest słabo rozpuszczalna w wodzie. Ponieważ działanie syntetycznej psylocybiny i psylocyny jest nie do odróżnienia od efektu spożytych grzybów, prawdopodobnie psylocybina w organizmie jest metabolizowana w psylocynę.

Bezpośrednio po spożyciu grzybów może czasami pojawić się uczucie senności i/lub osłabienia, w niektórych przypadkach nieznaczne mdłości lub nawet skurcze żołądka. Po upływie pół godziny do 45 minut większość osób relacjonuje odczucie ogólnego relaksu. Szczyt wrażeń przypada na około połtorej godziny po posiłku. Całe doświadczenie trwa średnio sześć godzin. Z innych objawów fizycznych można zaobserwować lekki spadek ciśnienia, rozszerzenie źrenic, suchość w ustach. Obserwowany jest zanik apetytu przyjmowane pokarmy odbierane są często jak bezsmakowa papka. Po ok. ośmiu godzinach 80-90% metabolitów zostaje wydalona z organizmu. Niewielkie ilości psylocyny mogą pozostawać w organizmie do tygodnia czasu. Około 25% środka jest wydalana jako nie przetworzona psylocyna. Główny efekt działania psylocybiny w mózgu wydaje się polegać na hamowaniu serotoniny. Jak wynika z eksperymentów przeprowadzonych na myszach, połowa dawki śmiertelnej to 280 mg/kg wagi ciała. Zawartość psylocybiny w grzybach stanowi średnio ok. 2-3% suchej masy, czyli 0,03% świeżych grzybów w których woda stanowi 88-90%.

Dotychczas nie zanotowano śmiertelnego w skutkach przypadku zatrucia grzybami zawierającymi psylocybinę. Sposób oddziaływania psylocybiny na psychikę człowieka jest według wielu badaczy trudny do odróżnienia od efektów wywołanych przez LSD-25 czy meskalinę. Tym niemniej istnieje szereg relacji, które wskazują na różne dostrzegalne różnice, a nawet podkreślające większą intensywność doznań wizualnych w porównaniu do wywoływanych przez LSD. Cytowany uprzednio R. Gordon Wasson w jednym z pierwszych szerszych opisów zauważa:

Grzyby wywołują różny efekt u różnych osób, niektórzy na przykład zdarzają się doświadczać wyłącznie boskiej euforii, która może się przekształcić w niekontrolowany śmiech. W moim własnym przypadku doświadczyłem halucynacji. To co zobaczyłem było bardziej czystym oglądem na cokolwiek, co widziałem wcześniej, w końcu widziałem oczami mojej duszy, nie zaś wyłącznie poprzez prymitywne soczewki moich naturalnych oczu. W dodatku to co widziałem było przerojone ważnym przesłaniem: byłem przejęty grozą. Moje wizje, które nigdy się nie powtarzały, składały się z rzeczy nie widzianych na tym świecie: żadnych samochodów, miast z drapaczami chmur, czy silników odrzutowych. Wszystkie moje wizie posiadały pierwotną jakość: gdy widziałem stalle chóru w renesansowej katedrze, nie były one poczerniałe od wieku i kadzidel lecz tak jakby dopiero co przybyły na miejsce świeżo wyrzeźbione wprost spod ręki mistrza. Pałace, ogrody, górskie i morskie krajobrazy, które postrzegałem, posiadały aspekt nowości i świeżego piękna którego przebłysk czasami dostrzega każdy z nas. Widziałem kilka osob z reguły z większej odległości, jednakże raz zobaczyłem ludzką postać odległą na wyciągnięcie ręki, kobietę większą niż nomalnie, zapatrzoną w półmrok morza. To jest ciekawe odczucie: z szybkością myśli jesteś przeniesiony gdziekolwiek sobie życzysz. I znajdziesz się tam bezcielesnym okiem, zawieszonym w przestrzeni, widzącym, nie widzianym, niewidoczny, niematerialny

.

Warto także zwrócić uwagę na spostrzeżenia odnotwane przez Alberta Hofmanna - odkrywcy i badacza LSD, który po spożyciu 32 suszonych Psilocybe mexicana (średnią dawkę meksykańskich Indian) tak opisywał swoje doznania:

Trzydzieści minut po przyjęciu grzybów, zewnętrzny świat zaczął ulegać dziwnym transformacjom. Wszystko przybrało meksykański charakter. Jako, że miałem dostateczną świadomość, tego że moja wiedza o meksykańskim pochodzeniu grzybów mogła spowodować wyobrażenia wyłącznie meksykańskiej scenerii, starałem się z premedytacją patrzeć na moje otoczenie tak jakby było normalnie. Ale wszystkie moje dobrowolne wysiłki, by patrzeć na rzeczy w ich zwykłej formie i kolorach okazywały się nieefektywne. Bez względu na to czy moje oczy były zamknięte czy otwarte, widziałem wyłącznie meksykańskie motywy i kolory. Gdy nadzorujący eksperyment lekarz podszedł, żeby sprawdzić moje ciśnienie krwi, przekształcił się w azteckiego kapłana i wcale nie byłbym zaskoczony, gdyby wyciągnął nóż z obsydianu. Pomimo powagi sytuacji bawiła mnie obserwacja, jak germańska twarz mojego kolegi przybiera czysto indiański wyraz. W szczytowym momencie działania środka, około 1,5 godziny po jej przyjęciu, wewnętrzny pęd obrazów, w większości o abstrakcyjnych motywach, gwałtownie zmienił się w swym kształcie i kolorach, osiągnął tak alarmujący poziom, że obawiałem się iż mógłbym być porwany w ten wir form i kolorów i ulec dezintegracji. Po około sześciu godzinach odjazd zbliżał się ku końcowi. Subiektywnie nie miałem pojęcia jak długo pozostawałem w tym stanie. Odczułem mój powrót do codziennych realiów, jako szczęśliwy powrót z dziwnego, fantastycznego, lecz całkiem realnie doświadczalnego świata do starego rodzinnego domu.

Oss i Oeric w swojej książce Psilocybin: Magic Mushroom Growers Guide opisują poniższe efekty:

Stan umysłu spowodowany pełną dawką grzybów jest euforyczny i zarazem pełen spokojnej jasności bez utraty logiki czy klarowności myślenia. Halucynacje widoczne przy zamkniętych oczach są pełne kolorów, wyraziste, mocno wyartykułowane i mogą mieć zakres od abstrakcyjnvch geometrycznych form do wizji fantastycznych krajobrazów i architektonicznych widoków. Tego typu halucynacje są bardziej intensywne gdy spożywa się grzyby w otoczeniu preferowanym przez indian Mazateków: pośród nocy w kompletych ciemnościach. Z drugiej strony jednak, jeżeli ktoś znajduje się w naturalnym otoczeniu i skieruje swoją uwagę na wrażenia dochodzące z zewnątrz odkryje że jego zmysły są nastrojone na najwyższy ton odbioru bodźców i odnajdzie rzadko (o ile w ogóle) - wcześniej doświadczaną jasność i wrażliwość słyszenia, czucia i widzenia rzeczy.

Henry Munn - autor pozycji Hallucinogens and Shamanism podkreśla znaczącą rolę wokalizacji, wrażeń głosowo-słuchowych związanych z doświadczeniem działania magicznych grzybów. Munn uważa, że psylocybina pobudza centra werbalizacji i mowy w mózgu. Podkreśla, że Indianie słyszą co grzyby do nich mówią. Nie jest to zwyczajne słyszenie głosów, lecz są to ukierunkowane wypowiedzi skierowane do przedmiotu. W swego rodzaju ekstatycznym języku szamani przekazują usłyszaną treść, Indianie z Oaxacan wierzą, że to Bóg dał im te święte grzyby jako nie umiejącym czytać, aby mogli słyszeć przy pomocy grzybów boskie słowa. Szaman w obrzędzie łączenia się z boskimi siłami za pomocą grzybów jest wyłącznie instrumentem przekazującym treść posłania płynącego od uświęconych roślin, jego inspirów psylocybiną, zmultiplikowana zdolność wypowiedzi, przemawianie (śpiew) nieraz, dwoma, a nawet (Lamowie w Mongolii) trzema głosami naraz, jest wyłącznie przekazem świętych, pradawnych treści. W rytmicznych melorecytowanych wypowiedziach nie istnieje rozróżnienie na podmiot wypowiadający treść i przedmiot wypowiedzi, "To" jest wypowiadane i artyktułowane, "To" uzyskuje brzmienie, kształt i energię. Szaman jest emanacją pierwotnych źródeł głosu będących echem stworzenia zarówno świata jak i pierwszych głosów i słów.

Grzyby w swoim działaniu są łagodniejsze od LSD, chociaż doznania są nie mniej intensywne. Grzybowy "trip" wznosi się mniej ostrą amplitudą, jest łagodniejszy w opadaniu i "miękki" w lądowaniu. Chociaż przy końcu może czasem pojawić się znużenie, nie jest ono tak męczące jak czasem się zdarza po LSD z powodu jego dłuższego działania. Indianie pomimo, a może dzięki wielowiekowej tradycji spożywają (z wyjątkiem Szamanów) święte grzyby dwa - trzy razy w roku. Boskie grzyby jak każde bóstwo mają różne oblicza - mogą ukazać adeptowi uroki raju, ale mogą też strącić śmiałka w piekielne otchłanie, pełne demonów, cierpiących i wołających o ratunek potępionych postaci. Środki halucynogenne noszą łacińską nazwę psychosomimetica - czyli wywołujące stany analogiczne psychozom - psychozy modelowe. Należy zawsze liczyć się z tym, że ktoś może mieć nieprzyjemny, pełen paranoi i lęku "odlot". Co prawda nie zdarzają się śmiertelne przypadki spowodowane spożyciem grzybów, ale realnie odczuwane chwile śmiertelnego zejścia bywały odnotowywane. Grzyby poprzez swoją moc uczą i wymagają szacunku, uczą pokory wobec samego siebie i wobec całego ekosystemu. Bez należytego stosunku do grzybów można znaleźć się w opłakanej sytuacji. Przeciętny człowiek posiada w sobie pewien określony ładunek energii psychicznych, których zapas jest pobudzony i eksploatowany podczas doświadczeń z grzybami. Doznania i doświadczenia przeżyte podczas solidnego "tripu" wystarczają na bardzo długi okres, niejednokrotnie całe życie.

Rodzaj przeżytych emocji nie jest podobny do tych z rodzaju pobudzających głównie ośrodki przyjemności jak "speedy" typu kokainy i afetaminy. Przeżycia po grzybach pozostają bardziej w sferze doznań mistycznych i intelektualnych. Jednakże "ostra" jazda po grzybach zawsze pozostanie balansem na krawędzi przepaści. Ta przepaść to otchłań, z której może nie być powrotu, lub z której powrót może być bardzo długim procesem scalania poobijanej i pokaleczonej psychiki. Dlatego stanowczo odradza się eksperymenty z substancjami halucynogennymi osobom o skłonnościach paranoicznych, depresyjnych, infantylnym i niedojrzałym psychicznie. Nie należy używać grzybów częściej niż robią to Indianie.

Nie jest to środek na nudę, czy sobotni czas relaksu, lub tani rekreacyjny "stuff" zwiększający poczucie rytmu na sobotniej dyskotece. Istnieją liczne przypadki osób, które poprzez cotygodniowe zarzucanie grzybów często połączone z ostrym paleniem trawy, a nawet wąchaniem kleju (osobiście uważam to za skandal i profanację) doprowadziły się do ostrej paranoi, połączonej z manią prześladowczą i w większości wymagały specjalistycznej opieki psychiatrycznej! W żadnym wypadku nie należy prowadzić po grzybach samochodów, czołgów, koparek czy innych pojazdów mechanicznych, szczególnie nocą. Wyostrzony zmysł wzroku powoduje olśnienia światłami reflektorów innych pojazdów i chwilowy brak widoczności.

Muchomor czerwony (Amanita muscaria)

W swojej książce Grzyby, Rosja i Historia Wasson (wraz z żoną) opisał zbieżności, jakie zachodzą pomiędzy wierzeniami plemion zamieszkujących Syberię oraz Indian meksykańskich spożywających "Święte grzyby".

Mając świeżo w pamięci nasze meksykańskie doświadczenia, odczytaliśmy raz jeszcze co Jochelson i Bogoras napisali o Korjakach i Czukczach. Odkryli wstrząsające analogie pomiędzy użyciem muchomorów (Amanita muscaria) na Syberii, a boskimi grzybami w Środkowej Ameryce. W Meksyku grzyb "przemawia" do konsumenta. Na Syberii "duch grzybów" mówi podobnie jak w Meksyku. Jochelson powiada, że wśród Korjaków muchomór może powiedzieć każdemu nawet jeżeli nie byłby Szamanem co zaszkodziło mu gdy był chory lub wytłumaczyć mu sen, lub ukazać mu wyższy świat, lub też świat podziemi albo przepowiedzieć co może mu się przydarzyć.

Mając już zaufanie do cudownych właściwości Amanita muscaria, Kopeć przyjął lekarstwo po raz wtóry:

Po zjedzeniu mocniejszej dawki poczułem, że zasypiam w ciągu kilku minut. Na szereg godzin nowe wizje zabrały mnie do innego świata. Wydawało mi się, że zostałem skierowany na powrót na ziemię, tak abym mógł się wyspowiadać przed obliczem księdza. To wrażenie, pomimo trwania snu, było tak silne, że obudziłem się i poprosiłem o mojego ewangelistę. Było to dokładnie o północy i ksiądz ożywiony pragnieniem duchowej posługi, natychmiast wziął swoją stułę i wysłuchał mojej spowiedzi z radością, której nie mógł przede mną ukryć. Około godzinę po spowiedzi ponownie zasnałem i nie obudziłem przez następne dwadzieścia cztery godziny. Jest trudne, niemal niemożliwe opisać wizje jakie miałem podczas tego snu, poza tym są inne przyczyny które zniechęcają mnie do takiego opisu.

To co zauważyłem w tych wizjach i przez co przeszłem, to rzeczy których nigdy nie potrafiłbym sobie wyobrazić. Mogę jedynie wspomnieć, że od czasu moich pierwszych wspomnień z dzieciństwa, wszystko dokładnie sobie przypomniałem począwszy od wieku pięciu czy sześciu lat. Wszystkie rzeczy i ludzi których wówczas znałem i z którymi wchodziłem w związki, wszystkie moje zabawy, zajęcia, czynności jedne następujące po drugich, dzień po dniu, rok po roku, jednym słowem miałem przed oczami obraz całej mojej przeszłości. Jeżeli chodzi o przyszłość różne obrazy przemykały jeden za drugim, nie absorbując więcej uwagi niż zwykłe sny. Mógłbym jedynie dodać. że jakby zainspirowany magnetyzmem dostrzegłem, że mój ewangelista trochę zbłądził i ostrzegłem go przed pogłębianiem jego błędów. Zauważyłem, że przyjął te ostrzeżenia niemal jak głos Objawienia. Jeżeli ktoś potrafi udowodnić, że zarówno efekt jak i wpływ grzybów nie istnieją i są tylko pomyłką, przestanę być wówczas obrońcą cudownych grzybów z Kamczatki.

Muchomor czerwony, czyli Amanita muscaria, jest dobrze znanym grzybem i stanowi ozdobę naszych lasów. Żyje w symbiozie z brzozami, świerkami, sosnami, dębami i tylko w lasach, w których występują te drzewa można go spotkać. Oczywiście można tam się natknąć na inne rodzaje muchomorów, jednakże z wyjątkiem Amanita muscaria nie posiadają one substancji psychoaktywnych i w większości są mniej lub bardziej trujące. Szczególnie muchomór sromotnikowy w swej zjadliwości w 95% przypadków gwarantuje pewną śmierć bez ubocznych halucynogennych efektów.

Psychoaktywnymi substancjami które zawiera muchomór czerwony są: muskaryna, bufotenina, atronina, kwas ibotenowy, muscimol i muskazon. Dokładne badania wykazały jednak, że trzy pierwsze substancje znajdują się w śladowych ilościach, w tym sama obecność bufoteniny i atroniny zdaje się być dyskusyjna. Kwas ibotenowy - jako psychoaktywny komponent Amanita muscaria został odkryty w 1967 r. w Zurychu przez P.G. Wasera. Zawartość kwasu iboteinowego stanowi ok. 0,03-0,1 % świezej masy grzyba. Pięciokrotnie bardziej aktywny jest muscimol, którego struktura chemiczna wydaje sie być głównym sprawcą psychodelicznych efektów działania grzyba. Nieco mniej aktywnym, mającym tak jak poprzednie dwa związki pochodną izoksazolu, lub oksazolu jest muskazon. Ciekawostką jest, że powyższe związki przechodzą przez organizm człowieka w ilości i stopniu niemal pozbawionym zmian! Syberyjskie plemiona wykorzystywały ten fakt używając jednej porcji grzybów do czterech - pięciu kolejnych doświadczeń (w/g ich relacji pierwszy w kolejności z pijących mocz osoby, która zjadła grzyby miał nawet mocniejszy i spokojniejszy "odjazd"). Angielski pisarz Oliver Goldsmith w 1762 r. tak opisywał to "wielokrotne" wykorzystanie grzybów:

... Biedota, która kocha grzyby w równym stopniu jak bogaci, lecz nie może ich otrzymać z pierwszej ręki, stróżuje w takich przypadkach wokół szałasów bogatszych i czeka na moment kiedy panie i panowie wyjdą aby oddać swój płyn, podtrzymują drewnianą miskę, by uchwycić przepyszną ciecz, minimalnie przefiltrowaną, będącą nadal mocno oszałamiającą tinkturą. Następnie wypijają to z największą satysfakcją, po czym stają się tak samo pijani i weseli jak ich poprzednicy.

W przypadku muchomora nie przeprowadzono dotychczas tak dociekliwych badań, jak miało to miejsce z grzybami zawierającymi psylocybinę. Większość opinii i komentarzy bazuje na opisach konsumpcji grzybów przez syberyjskie plemiona, nielicznych ochotników na Zachodzie, czy hospitalizowanych przypadków niedouczonych i przerażonych grzybiarzy. Chociaż jak wynika to z nazwy muchomor powoduje śmierć much i owadów, nie jest to do końca prawdą. Okazało się, że owady po trwającym do 48 godzin oszołomieniu wracają do pełnej formy i odlatują w sobie tylko znanym kierunku. Szereg opisów spożywania muchomora przez plemiona syberyjskie podkreśla, że nie zanotowano przypadków śmiertelnego zatrucia tym grzybem. Być może istotnym jest fakt, że grzyby tradycyjnie są suszone na słońcu i dopiero wówczas spożywane. Badacze podkreślają ten fakt, sugerując że prawdopodobnie w procesie suszenia kwas ibotenowy przekształca się w dużej mierze w muscimol, w wyniku zaś suszenia i dokładnego obmycia bieżącą wodą zmniejsza się ilość potencjalnie niebezpiecznych substancji. Wahania w składzie chemicznym grzyba zależą od miejsca w którym rośnie, oraz od pory roku w jakiej jest zbierany. Czukczowie i inne plemiona syberyjskie zbierają grzyby latem podczas słonecznych dni. Z uwagi na możliwość pomyłki z innymi muchomorami zbiorem grzybów zajmują się tylko doświadczeni grzybiarze. Muchomor jest silnym specyfikiem i wystarczającą ilością do spowodowania pełni efektów jest jeden większy do trzech mniejszych okazów. Podobno niektórzy szamani spożywają do 12 sztuk ale przypomnijmy, że ich dieta jest zupełnie odmienna od stosowanej w Europie. Z fizycznych objawów ok. 1/2 godz. po spożyciu muchomorów mogą być: odczuwalne nudności, skurcze, drżenie i zdrętwienie kończyn. Następnie przez okres ok. 2 godzin można popaść w stan półsnu. Nadchodzą wówczas kolorowe wizje przy jednoczesnej świadomości dochodzących z otoczenia głosów, które jednak nie są w stanie poruszyć na wpół uśpionego. Po drzemce pojawia się przypływ doskonałego samopoczucia, euforii, chęć ruchu i działania. Często w formie tańca i/lub śpiewu. W tym samym czasie doświadcza się faktycznego odczucia znacznie większej siły niż normalnie. Mogą napływać kolejne halucynacje. Przedmioty mogą wydawać się większe niż są w rzeczywistości. Niektórzy mogą odczuwać przymus ujawnienia skrywanych uczuć. Ten stan ożywienia trwa od trzech do czterech godzin. Moc muchomora jest trudna do przewidzenia, zależy od stanowiska i pory zbioru. Dlatego też łatwo można przesadzić z dawką i doprowadzić organizm w pierwszej fazie do stanu podobnego śpiączce, niezdolności do ruchu i funkcjonowania. Bez wątpienia istnieją jednostki, które lubią tego typu doświadczenia, ale zawsze moze to spowodować zaniepokojenie wśród towarzyszących osób.

W 1983 r. w Zielonej Górze odnotowano przypadek, gdy młody człowiek po spożyciu czterech niedostatecznie wysuszonych muchomorów znalazł się na oddziale intensywnej terapii tamtejszego szpitala. Udzielona pomoc medyczna nadeszła w cztery godziny po spożyciu grzybów, a stan pacjenta byl alarmujący.

Przez następne sześćdziesiąt godzin pacjent przebywał w stanie śpiączki, budząc się co pewien czas i ponownie zapadając w sen. Pobierane próbki krwi i moczu wykazywały coraz gorszy stan funkcjonowania wątroby i nerek. Po dwóch dobach przebywania na oddziale intensywnej terapii, coraz gorsze wyniki prób wątrobowych pozwalały stwierdzić lekarzom, że stan pacjenta jest beznadziejny z ok. 10% szans na przeżycie. W wypadku ozdrowienia uszkodzenia wątroby skazywałyby młodego człowieka na praktyczne kalectwo do końca skróconego życia.

Po ok. 60 godzinach od przyjęcia pacjenta, próby wątrobowe uległy nagłej poprawie i wykazały normalny stan funkcjonowania organizmu. Po wyjściu ze szpitala wszystkie funkcje organizmu, włącznie z pracą wątroby wróciły natychmiast do normy. Jedną z ciekawych historii o jakich wspominał bohater wydarzenia był fakt relacjonowania ze szczegółami swojej własnej matce przebiegu pogrzebu któregoś z członków rodziny, który to pogrzeb nasz bohater miał okazję widzieć przebywając w ramionach swojej matki w wieku 16 miesięcy.

Powyższy fakt jest zbieżny z cofnięciem się w czasie pamięci absolutnej wspomnianego wcześniej naszego rodaka przebywającego na Kamczatce Józefa Kopcia. Jonathan Ott podaje, że przyjęta doustnie zawarta w masie grzyba dawka to ok. 6 mg muscimolu i ok. 5-1O razy więcej kwasu ibotenowego, oto krótki opis działania grzyba:

Po przyjęciu doustnym pełne efekty zaczęły się po ok. 90 minutach. Dla mnie charakteryzowały się falowaniem obrazu w polu widzenia, efektem 'życia' przedmiotów nieożywionych, halucynacjami słuchowymi i uczuciem wielkiej psychicznej jedności i jasności. Efekty były znacząco różne od powodowanych psylocybiną, LSD czy meskaliną i pozostawały obecne przez osiem godzin. Efekty uboczne, często zawierały nudności, lekkie zaburzenia równowagi i koordynacji oraz senność.

Pośród szeregu eksperymentów, jakie przeprowadzono w latach 50 - 60 naszego wieku z użyciem grzybów, miały miejsce i takie, które skoncentrowane były na możliwościach rozwoju i badaniach zjawisk postrzegania pozazmysłowego (ESP).

Liderem w przeprowadzaniu tego rodzaju doświadczeń był Andrija Puharich. Andrija Puharich badał szczegółowo m.in. słynnego w latach siedemdziesiątych Uri Gellera. Najbardziej interesującym przypadkiem był jednakże Hany Stone. Hany Stone był rzeźbiarzem posiadającym zdolność łatwego wchodzenia w trans mediumiczny. Za pomocą kontaktu dotykowego ze staroegipskimi przedmiotami uzyskiwał podwójną osoobowość. Jego alter ego nazywało się Ra Ho Tep, był to kapłan królewskiej rodziny żyjącej w czasach 2700 p.n.e. Stone potraił z równą łatwością przemawiać językiem staroegipskim jak angielskim oraz potrafił zapisywać całe strony hieroglifami, Dziesiątki taśm z nagraniami i setki zapisanych hieroglifami stron było następnie przedmiotem analiz niezależnych egiptologów. Pośród wypowiedzi Stone'a jako egipskiego kapłana wielokrotnie przewijały się sformułowania takie jak: "roślina życia", "roślina z czerwonym zwieńczeniem". Podczas jednego z transów egiptolodzy przetłumaczyli wypowiedź Stone'a w następujący sposób: Tehuti, to jest ten który mówi, król pięknej, świętej rośliny życia w tym samym czasie Stone narysował sporą ilość grzybów i objaśnił, że zawierają lekarstwo, które zabija ból i ułatwia "szamańskie" doświadczenia lub ułatwia poznanie zasad czasowego przebywania poza ciałem. W późniejszych doświadczenia, po konsultacji z Gordonem Wassonem i w obecności między innymi Aldousa Huxleya, Hary Stone zademonstrował pełny staroegipski rytuał spożywania grzybów.

Innym wartym przytoczenia ze względu na zbieżność z przeżyciach naszego rodaka Józefa Kopcia sprzed 200 lat doświadczeniem jest eksperyment Pucharicha z Christopherem Mayhewem, który wypowiedział się następująco:

Andrija, widziałem rzeczy których jak sądzę nie byłbym ci w stanie opisać nawet w ciągu miliona lat. Nie przebywałem tutaj w tym pokoju. Nie wiem, gdzie byłem. Ale byłem w jakimś bardzo dalekim miejscu o nieopisywalnym pięknie. Kolory, formy są poza jakimkolwiek opisem. Jedynym sposobem w jaki mogę ci przekazać co widziałem to fakt, że wszystko wokół mnie tutaj jest plugawe, brudne i straszne. To tutaj, wygląda tak brzydko, że mam nadzieję że nie dasz mi tych grzybów zbyt wiele razy, ja... nie chciałem wracać. Nie wiem, gdzie przebywałem, ale byłem gdzieś poza sobą. Podeszła kobieta. Nie wiem kim była, ponieważ nigdy nie odwróciła swej twarzy do mnie i to wszystko mogło istnieć w wyobraźni. Wzięła mnie i doprowadzila nie wiem dokąd, Nie wiem nawet czy szedłem, czy leciałem, czy co. Nigdy czegoś takiego nie doświadczyłem, więc nie mogę tego opisać.

Weszliśmy do krainy. Nie zauważyłem żadnych drzew. Nie mogę tego powiedzieć, ale widziałem kwiaty. Nie potrafię ich opisać. Były tak piękne. Zobaczyłem domy, było tam dużo domów. Jedyną rzecz jaką mogę ci powiedzieć o tych domach, to to, że wyglądały jak kopuły, były jak ule. Wszystkie były okrągłe i pięknie pomalowane. Wiem, że w mojej świadomości było to rzeczywiste. To piękno jest poza opisem, zaś ten świat jest taki brzydki, przykro mi, że wróciłem...

Grzyb - Bóstwo

Bezpośredni kontakt człowieka z substancjami psychoaktywnymi jest równie długi jak historia ludzkości. Pierwsze zapiski o używaniu opiatów pochodzą z czasów Hammurabiego z terenów Babilonu z ok. 3000 roku p.n.e. Wszystkie kultury i cywilizacje używały środków będących odskocznią w alternatywny świat innej rzeczywistości. Niezależnie od tego jak bardzo poszczególne kultury były od siebie oddalone i jakie środki były preferowane, doświadczenia psychodelliczne po grzybach były i są nadspodziewanie zbieżne w treści przeróżnych przeżywanych wizji. Europejczycy, którzy nie słyszeli nic o Meksyku i przyjmowali syntetyczną psylocybinę, opisywali wizje o typowo azteckiej ornamentyce i wzorach, syberyjscy szamani w swoim symbolicznym języku niemal cytują fragmenty Wed i tybetańskiego Bardo. Być może jest to przejaw Jungowskiej świadomości kolektywnej, lub egzemplifikacja chemicznych przemian w mózgu wspólna dla całego gatunku. Proszę zauważyć jak blisko są związane przytoczone w niniejszym rozdziale wizje przepięknych Ogrodów i krain z powszechnym i utęsknionym wyobrażeniem Raju. Aldous Huxley w swoim eseju Niebo i piekło niedocenianym zapewne z uwagi na (przepraszam za sformułowanie) entuzjastyczny biochemiczny determinizm, dostrzegł archetypową spójnię psychodelicznych relacji:

Każde doświadczenie meskalinowe, każda wizja spowodowana przez hipnozę jest niepowtarzalna, lecz wszystkie wyraźnie należą do tego samego gatunku. Krajobrazy, architektura, pęki klejnotów, jaskrawe i skomplikowalne wzory - są to, wręcz z atmosferą przedwiecznie naturalnego światła, przedwiecznie naturalnej barwy i przedwiecznie naturalnego znaczenia, tworzywa z których wykonane są antypody umysłu. Dlaczego tak jest? Nie mamy pojęcia. Jest to surowy fakt doświadczenia które, niezależnie od tego czy chcemy czy nie, musimy zaakceptować - tak jak musimy zgodzić się z faktem istnienia kangurów.

Od tych faktów wizyjnego doświadczenia Innych Światów przejdźmy teraz do relacji przechowanych we wszystkich tradycjach kulturowych - do światów zamieszkałych przez bóstwa, przez dusze zmarłych, przez człowieka w stanie jego pierwotnej niewinności. Czytając te relacje jesteśmy od razu zaskoczeni ścisłym podobieństwem między spowodowanymi lub spontanicznymi doświadczeniami wizyjnymi a niebami i krainami szczęśliwości znanymi z folkloru i religii. Przedwiecznie naturalna światłość, przedwiecznie naturalna intensywność barw, przedwiecznie naturalne znaczenie - są to cechy wszystkich Innych Światów oraz Złotych Epok. I w każdym przypadku te przedwiecznie naturalnie znaczące światła jaśnieją lub rozjaśniają pejzaże o tak przejmującym pięknie, że słowa nie potrafią tego wyrazić. Zatem, w tradycji grecko-rzymskiej znajdziemy uroczy Ogród Hesperyd, Pola Elizejskie i śliczną wyspę Leuke, gdzie został przetransportowany Achilles. Memnon udał się na inną świetlaną wyspę gdzieś na Wschodzie. Odyseusz i Penelopa podróżowali w przeciwnym kierunku i radowali się nieśmiertelnością wraz z Circe w Italii. Dalej na zachód były Wyspy Blestu, wspomniane przez Hezjoda, w istnienie których wierzono tak mocno, że jeszcze w pierwszym wieku przed Chrystusem Sertoriusz planowal wysłanie z Hiszpanii eskadry, która miała je odkryć. Magicznie piękne wyspy pojawiają się w folklorze Celtów i, na przeciwległej stronie świata, u Japończyków. Natomiast pomiędzy Avalonem na krańcach zachodnich a Horaisanem na Dalekim Wschodzie, znajduje się ziemia Uttarukuru, Inny Świat Hindusów.

Ziemia ta - czytamy w Ramayacie - jest pełna jezior ze złotymi lotosami. Są tam tysięczne rzeki, okryte liśćmi o barwie szafiru i lapis lazuli, a jeziora, błyszczące jak poranne słońce, otoczone są złotymi pączkami czerwonego lotosu. Zamiast piasku na brzegach rzek są perły, klejnoty i złoto o blasku ognia. Tamtejsze drzewa bezustannie rodzą kwiaty i owoce o słodkim zapachu przywabiającym ptaki.

Uttarakuru, jak widzimy, przypomina krajobrazy z doświadczenia meskalinowego, bogate w kamienie szlachetne. I jest to cecha wspólna wszystkim innym światom z tradycji religijnych. Każdy raj obfituje w klejnoty, lub co najmniej w przedmioty podobne do klejnotów, które Weir Mitchen nazwał "przeźroczystymi owocami". Mamy tu dla przykładu ogród Edenu w wersji Ezechiela.

Byłeś w Edenie, ogrodzie Boga. Wszelki klejnot był w tym okryciu, sardiusz, topaz i diament, beryl, onyks i jaspis, szafir, szmaragd i karbunkuł, i złoto... byłeś pomazanym Cherubinem, który wznosi się i opada pośród kamieni ognistych.

Raje buddyjskie ozdobione są podobnymi "kamieniami ognia". Przeto w zachodnim Raju Sekty Czystej Krainy są ściany ze srebra, złota i berylu; są tam jezioro o brzegach z klejnotów oraz obfitość jaśniejących lotosów, w których zasiadają Bodhisattwowie. Opisując swe inne światy, Celtowie i Teutoni mało mówili o drogocennych kamieniach, lecz wiele mieli do powiedzenia o innej, lecz dla nich równie cudownej substancji - szkle. Walijczycy mają swój błogosławiony kraj zwany Ynisvitrin, Wyspę Szkła, a jedną z nazw germańskiego królestwa zmarłych jest Glasberg, Szklana Góra. Można tu też przypomnić Szklane Morze z Apokalipsy. Więksość rajów wypełniona jest budowlami i podobnie jak drzewa, wody, wzgórza i pola, budynki te są przystrojone klejnotami. Znamy owo Nowe Jeruzalem.

A ściany jego domostw będą z jaspisu, a miasto będzie ze szczerego złota, jak gdyby z czystego szkła. A fundamenty ścian tego miasta upiększone wszelkimi klejnotami.

Podobne opisy można znaleźć w eschatologicznej literaturze Hinduizmu, Buddyzmu i Islamu.

Wśród ludzi nie mających żadnej wiedzy o drogocennych kamieniach lub o szkle, niebo jest przybrane nie minerałami, lecz kwiatami. Przedwiecznie naturalnie jaśniejące kielichy kwiatów w większości Innych Światów opisywanych przez eschatologów, a nawet w posiadających klejnoty i szkło rajach bardziej zaawansowanych religii są obecne. Pamiętne są lotosy hinduskiej i buddyjskiej tradycji róże i lilie Zachodu. Bóg zasadził ogród.

Stwierdzenie to wyraża głęboką prawdę psychologiczną. Ogrodnictwo posiada swe źródło - a w każdym razie jedno ze swych źródeł - w Innym świecie antypodów umysłu.

Związki pomiędzy stosowaniem środków psychoaktywnych, a religią, kultami religijnymi są na tyle powszechne i udokumentowane zarówno wśród najbardziej prymitywnych kultur, jak i społeczenstw, które osiągnęły wysoki poziom cywilizacji, że można mówić o nierozerwalności doświadczeń psychodelicznych i religijnych. Chociaż Huxley zdaje się w swoim eseju Drzwi Percepcji przedstawiać środki zmieniające świadomość, jako zamiennik przeżyć religijnych:

Potrzeba wykroczenia poza krępującą jaźń jest, jak stwierdziłem [A. Huxley] podstawowym pragnieniem duszy kiedy, z jakichkolwiek powodów, ludziom nie udaje się przekroczyć siebie za pośrednictwem kultu religijnego, dobrych uczynków i ćwiczeń duchowych, są skłonni uciekać się do chemicznych surogatów religii. W sytuacji optymalnej, każdy powinien móc odnaleźć autotranscendencję w jakiejś formie czystej lub stosowanej religii. W praktyce wydaje się nader nieprawdopodobne, by kiedykolwiek doszło do takiego stanu.

Proponując cywilizacji drugiej połowy XX w. coś w rodzaju zastępczego kultu psychostymulacji. Umyka przy tym podstawowy fakt: halucynogeny nie były nigdy w historii ludzkości stosowane "zamiast" religii. Były używane w trakcie obrzędów religijnych jako substancje stymulujące, wyzwalające, wzmacniające i być może inspirujące doznania religijne. Powszechność używania Amanita muscaria posiada szerokie konotacje. W antycznej Grecji słowo grzyby znaczyło również w swym źródłosłowie Pojawienie bogów. Opis Misteriów Eleuzyjskich pozwala domniemywać, że spożywano wówczas muchomora, opisy religijnych obrzędów słowiańskich, germańskich i celtyckich w czasach gdy nie spożywano na terenie Europy (z wyjątkiem Rzymu i Grecji) alkoholu, również wskazują na zastosowanie Amanita muscaria. Niezwykłą siłę, wytrzymałość i niewrażliwość na ból uczestniczących w militarnych wyprawach Wikingów przypisywano rytualnemu obrzędowi wypijania wzmacniającego napoju bezpośrednio przed bitwą. Z uwagi na treść sag oraz brak innych stymulantów we florze północnej Europy można przypuszczać, że głównym składnikiem napoju był wywar z muchomora.

Najstarszym zabytkiem religijnego piśmiennictwa Indii jest Rigveda. Jest to zbiór 1028 hymnów spisanych przez plemiona Aryjskie, które przybyły na półwysep indyjski z północy ponad 4000 lat temu. Powstanie Rig Vedy, podstawowej Księgi Hinduizmu datuje się na drugie tysiąclecie p.n.e. Około 120 wersów jest poświęcone wyłącznie wysławianiu pozbawionej korzeni, liści i kwiatów istocie o nazwie Soma. Naukowcem, który gruntownie przestudiował rolę i znaczenie Somy w Rig-Vedzie, oraz zidentyfikował tę substancję był R.G. Wasson. Odkrycie że Soma (pierwotnie, a później główny składnik) - to muchomór czerwony - Amanita muscaria było zaskakujące i oczywiste zarazem. Zaskakujące, gdyż w Indiach poza obszarami wysokogórskich lasów na północy kraju trudno jest spotkać muchomora, zaś rytualny napój Soma (składający się między innymi z grzybów i konopii) współcześnie nie zawiera w sobie Amanita muscaria.

Oczywiste jeżeli weźmie się pod uwagę fakt, że plemiona aryjskie (indogermańskie) napłynęly z północy, a Vedy opisują nie tylko sceny ekstazy, egzaltacji zbliżone do delirium, spowodowane wypiciem somy, ale także ceremonię picia moczu (zrozumiałą dla kultur używających muchomorów). Huxley pisze, że bohaterowie Ved pijący somę byli:

Błogosławieni na wiele sposobów. Ich ciała nabierały mocy, ich serca wypełniały się odwagą, radością i entuzjazmem. ich umysły doznawały oświecenia i w natychmiastowym doświadczenia wiecznego życia, otrzymywali zapewnienie swojej nieśmiertelności.

Filozoficzne i teologiczne implikacje efektów działania pospolitego grzyba mogą wstrząsnąć podstawą naszego światopoglądu. To co zostanie przedstawione poniżej może sprowokować refleksje nad najistoniejszymi wartościami naszego życia, a nawet spowodować utratę punktów oparcia i zaczepienia osobowości stan transcendentnej nieważkości (pożądany np. w praktyce Zen) charakteryzujący się brakiem punktów orientacyjnych, uczuciem ponownych duchowych narodzin religijnej "tabula rasa". W swych dociekaniach Wasson wysunął sugestię, że religia w formie jaką znamy, mityczny raj, piekło, cała sfera niebiańska i duchowa, zwerbalizowana w formie symbolicznego przekazu, może być rezultatem spożywania Amanita muscaria:

Gdy nasi przodkowie zdobywali pożywienie, musieli natknąć się na nasze psychotropowe grzyby, lub być może na inne rośliny posiadające te same własiwości, po spożyciu których poznali cud doświadczania obecności Boga. To odkrycie musialo być poczynione przy wielu okazjach, oddalone w przestrzeni i czasie. Musiała to być potężna odskocznia dla wyobraźni prymitywnego człowieka.

Mary Berrnard w The American Scholar w swych wnioskach posunęła się nieco dalej:

Jeżeli zaczniemy dochodzić źródeł pochodzenia mitologii oraz kultów w odniesieniu do psychoaktywnych roślin, z pewnością zadamy sobie pytanie: co przede wszystkim mogło zdarzyć się najpierw. Spontanicznie wytworzona idea życia po śmierci, gdzie wyzwolona z ciała dusza, uwolniona z ograniczeń czasu i przestrzeni doświadcza wiekuistego szczęścia, czy przypadkowe odkrycie halucynogennych roślin, które dają poczucie euforii, przemieszczenie centrum świadomości, zniekształcenie czasu i przestrzeni, rozsadzając balon ze wspaniale poszerzonymi horyzontami? Być może stare teorie mają rację, ale musimy pamiętac, że te rośliny były tam, czekając na to, by dać człowiekowi nowe idee oparte na nowym doświadczeniu. To doświadczenie musiało mieć, jak sądzę, efekt niemalże eksplozji w większej części uśpionym umyśle człowieka, zmuszając go do myślenia o rzeczach, o których nigdy wcześniej nie pomyslał. To jest, jeśli sobie tego życzycie, boskie objawienie.... Spoglądając na sprawę chłodnym okiem, na trzeźwo i bez zachwytów, ośmielam się przepowiedzieć, że pięćdziesięciu teobotaników pracujących przez pięćdziesiąt lat mogłoby uczynić aktualne teorie dotyczące źródeł mitologii i teologii równie przestarzałymi jak prekopernikańska astronomia.

W tym psychodelicznym świecie żródeł wszelkiego poznania, w jakim się znaleźliśmy, pragnąłbym podkreślić fakt opisany w Księdze IX Rig - Vedy, że dopiero wypicie somy zainspirowulo Boga Indrę do stworzenia wszechświata.

Być może rzeczywisty i realny świat jest nam dane dostrzec jedynie oczyma Boga Indry, po spożyciu odpowiednich specyfików. Być może wszyscy jesteśmy w niebie, ale nikt o tym nie wie.

Prof. Andrzej Szyszko-Bohusz zauważa, że człowiek nie został wypędzony z Raju, tylko utracił umiejętność widzenia Go. Wygnaniem było przeciwstawienie dobra i zła, podmiotu i przedmiotu postrzegania. Jego zdaniem, każda jednostka dąży do szczęścia - źródła światła i istnienia. Być może otwarcie zaworu cerebralnego - jak to nazywa Huxley - pod wpływem środków psychodelicznych, lub technik medytacyjnych, ekstatycznych i spontanicznych wglądów jest właśnie umożliwieniem oglądu świata takim jaki jest naprawdę: całkowitym, skończonym, pięknym i nieopisywalnym, gdzie człowiek stanowi jedność ze wszystkim co żywe i nieożywione. Będąc kroplą w oceanie życia staje się jednocześnie całym oceanem.

Podziękowania hyperreala dla: frustrata, bujnosa, gołego.

Tekst umieszczony bez zgody autora!