15
Hormony tarczycy
|
||
ttum. K. Fabiańczyk
|
||
Hormony tarczycy (ryc. 15-1) są
stosowane w psychiatrii jako środki wspomagające i leki
przeciwdepresyjne, co ma na celu zwiększenie siły
działania przeciwdepresyjnego, zwłaszcza w przypadkach
opornych na leczenie. Najczęściej używana jest
L-trójjodotyronina (Cytomel), będąca lewoskrętnym
izomerem trójjodotyroniny (T3); niekiedy używa
się do tych samych celów L-tyroksyny (Levoid, Synthroid)
lewoskrętnego izomeru tyroksyny (T4).
Zarówno endogenna, jak i egzogenna tyroksyna są w
organizmie przekształcane w trójjodotyroninę.
DZIAŁANIE
FARMAKOLOGICZNE
Hormony tarczycy są przyjmowane
doustnie; ich przyswajanie z przewodu pokarmowego jest
zmienne. Absorpcja zwiększa się, jeżeli żołądek jest
pusty. Okres półtrwania tyroksyny wynosi 6-7 h, a okres
półtrwania trójjodotyroniny 12 h. Mechanizm, przez
który wywierają one działanie przeciwdepresyjne, jest
nieznany, chociaż nie wyklucza się, że mogą wchodzić w
interakcje z receptorami beta-adrenergicznymi.
WSKAZANIA I ZASADY STOSOWANIA
Głównym wskazaniem do stosowania
hormonów tarczycy w psychiatrii jest terapia
wspomagająca leczenie lekami przeciwdepresyjnymi. Nie ma
korelacji pomiędzy laboratoryjnie oznaczonym stężeniem
hormonów tarczycy a efektem terapeutycznym. Jeżeli po 6
tyg. leczenia tymoleptykiem
|
||
|
||
102 Farmakoterapia w zaburzeniach
psychicznych
w odpowiedniej dawce nie ma
poprawy, to można zastosować terapię wspomagającą litem
lub hormonami tarczycy. Często przed podaniem hormonów
tarczycy stosuje się lit. Dostępne dane kliniczne
wskazują na większą skuteczność L-trójjodotyroniny w
stosunku do L-tyroksyny. Niektóre badania kontrolowane
dowodzą, że w wyniku stosowania leków wspomagających,
poprawę uzyskiwano u 33-75% chorych z depresją
lekooporną, jednakże inni autorzy tego nie
potwierdzają.
Dawka L-trójjodotyroniny wynosi
od 25 do 50 (ig na dobę. Łączono ją z rozmaitymi lekami
tymoleptycznymi. Dane kliniczne na temat jej stosowania z
bupropionem i fluoksetyną są ograniczone. Okres
odpowiedni do sprawdzenia jej skuteczności wynosi
7-14 dni. Jeżeli dodanie
trójjodotyroniny jest skuteczne, należy ją podawać przez
dwa miesiące, a potem zmniejszać dawkę
0 12,5 |ig na
dobę co 3-7 dni.
Nie wykazano, żeby hormony
tarczycy wywoływały szczególne dolegliwości u pacjentów
pediatrycznych czy geriatrycznych; jednakże należy ich
używać ostrożnie u osób starszych, które mogą mieć ukrytą
chorobę serca.
L-trójjodotyronina jest dostępna
w tabletkach po 5,25 i 50 (J,g. L-tyroksyna jest dostępna
w tabletkach po 12,5, 25, 50, 75, 88, 100, 112, 125, –,
175, 200 i 300 ng; jest również dostępna w postaci po 200
i 500 (ig do podawania parenteralnego.
DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE
Hormonów tarczycy nie należy
podawać pacjentom z chorobą serca, dławicą piersiową lub
nadciśnieniem. Są też przeciwwskazane w tyreotoksykozie,
niewyrównanej niewydolności nadnerczy i w świeżym zawale
mięśnia sercowego. Mogą być bezpiecznie stosowane u
kobiet w ciąży, ponieważ nie przechodzą przez łożysko. Są
w minimalnym stopniu wydzielane z mlekiem matki
1 nie wykazano, by powodowały
dolegliwości u dzieci karmionych piersią.
Najpowszechniejszymi działaniami ubocznymi hormonów
tarczycy są utrata masy ciała, kołatanie serca,
nerwowość, biegunka, kolki, pocenie się, tachykardia,
przyspieszone tętno, zwiększone ciśnienie krwi, drżenie,
ból głowy i bezsenność. Może pojawić się osteoporoza.
Przedawkowanie prowadzi do niewydolności krążenia i
śmierci.
INTERAKCJE
Hormony tarczycy wzmagają
działanie warfaryny i innych antykoagulantów przez
zwiększenie katabolizmu czynników krzepnięcia. Mogą
zwiększyć zapotrzebowanie na insulinę u chorych na
cukrzycę. Z powodu ryzyka dekompensacji sercowej nie
powinny być stosowane łącznie z
sympatykomimetykami.
Więcej na ten temat zob. w: A.J.
Prange, R.A. Stern: Thyroid Hormones, CTP/YI,
rozdz. 32.22, s. 2083-2089.
|
||