Geny decydują czy po kawie czujemy niepokój

Kofeina zawarta np. w kawie wpływa stymulująco na większość osób. Jednak niektórzy odczuwają po jej zażyciu silny niepokój.

Naukowcy z University of Chicago oraz z dwóch niemieckich uniwersytetów - w Muenster i Wuerzburgu wykazali, że podłożem tych odmiennych reakcji są różnice w genach związanych z receptorami adenozyny.

Zespół objął badaniami 94 zdrowe osoby, które rzadko spożywały produkty zawierające kofeinę. W czasie doświadczenia uczestnicy otrzymywali doustne dawki kofeiny lub związku nieaktywnego. Następnie badacze rejestrowali fizjologiczne reakcje organizmu pacjenta oraz subiektywne zmiany nastroju.

Zebrano też próbki krwi i przeprowadzono analizę genetyczną pod kątem dwóch genów kodujących receptory dla adenozyny występujące na neuronach w mózgu.

Kofeina ma zdolność oddziaływania z receptorami adenozyny, ze względu na podobieństwo strukturalne obu związków. Jednak efekt jej działania jest inny - adenozyna hamuje aktywność neuronów, a kofeina pozwala im tę aktywność zachować. Stąd jej stymulujące własności.

Receptory adenozynowe są rozmieszczone w mózgu zależnie od typu. Podczas gdy receptory A1 są rozmieszczone równomiernie, receptory A2a są skoncentrowane w zwojach podstawy mózgu, obszarze leżącym głęboko pod korą mózgową.

Analiza wykazała, że dwie wersje genu kodującego receptor A2a zwiększają skłonność danej osoby do odczuwania niepokoju i lęku po spożyciu kofeiny w porównaniu z pozostałymi wersjami tego genu.

Wzrost poziomu lęku po spożyciu kofeiny obserwowano u 30 proc. badanych. Poza reakcją lękową u pacjentów z tej grupy obserwowano podobne reakcje po kofeinie jak u pozostałych uczestników, tj. wzrost akcji serca, pobudzenie oraz szybsze wykonywanie czynności ruchowych i umysłowych.

Jak komentuje Harriet de Wit, która prowadziła badania, wyniki jej zespołu potwierdzają, wcześniejsze doniesienia, że osoby cierpiące na ostre napady paniki częściej posiadają jeden z dwóch "ryzykownych" wariantów genu A2a i że spożywanie kofeiny zwiększa u tych osób ryzyko wystąpienia napadu silnego lęku.

Badacze zaprezentowali swoje rezultaty na dorocznym spotkaniu American College of Neuropsychopharmacology w San Juan w Puerto Rico.