Amantadyna tłum. M. Rzewuska
	Amantadyna (Viregyt, Symadine) jest agonistą dopaminy stosowanym głównie w leczeniu zaburzeń ruchowych (np. parkinsonizmu) występujących po zastosowaniu neuroleptyków. Struk­turę cząsteczkową amantadyny przedstawia ryc. 2-1.
	DZIAŁANIE FARMAKOLOGICZNE
	Farmakokinetyka
	Amantadyna dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, maksymalne stężenie we krwi osiąga w przybliżeniu po 2-3 h, okres jej półtrwania wynosi 16-24 h; stąd stałe jej stężenie utrzymuje się od 4-5 dnia leczenia. Jest wydalana w postaci nie zmienionej z moczem. U osób w podeszłym wieku stężenie tego leku może być dwukrotnie większe. U chorych z uszkodzeniem nerek kumuluje się w ustroju. Farmakodynamika Amantadyna pobudza neuroprzekaźnictwo dopaminergiczne w o.u.n.; dokładny mechanizm działania leku nie jest jednak znany. Może wiązać się z uwalnianiem dopaminy z pęcherzyków presynaptycznych, z blokowaniem wychwytu zwrotnego dopaminy do presynaptycznych zakoń­czeń nerwowych lub z antagonizmem w stosunku do dopaminergicznych receptorów postsynaptycznych. WSKAZANIA Podstawowym wskazaniem do stosowania amantadyny w lecznictwie psychiatrycznym jest wystąpienie objawów pozapiramidowych, np. parkinsonizmu, akinezy lub tzw. zespołu królicz-kowego (choreoatetotycznych ruchów i drżenia wokół ust), spowodowane przez leki przeciw­psychotyczne (np. haloperydol [Haldol]). W tych zaburzeniach jest ona równie skuteczna jak leki antycholinergiczne (np. benzatropina [Cogentin]) i przynosi poprawę mniej więcej u połowy leczonych. W ostrych dyskinezach, jak się powszechnie uważa, nie jest równie skuteczna jak leki antycholinergiczne. Można po nią sięgnąć, gdy niewskazane jest dołączenie do stosowanej kuracji leku o działaniu antycholinergicznym. Bywa też stosowana, gdy neuroleptyk wykazuje nasilone działanie cholinolityczne (np. Chlorpromazyna [Fenactil, Thorazin]) lub u osób w starszym wieku, szczególnie narażonych na występowanie objawów niepożądanych antycholinergicznych zaró­wno obwodowych (jak retencja moczu), jak i zespołu ośrodkowego (majaczenia). W jednym z badań u chorych przyjmujących neuroleptyki wykazano, że amantadyna w stopniu mniejszym niż leki antycholinergiczne upośledza zdolności pamięciowe. Opisano korzystny wpływ amantadyny na objawy niepożądane selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny np. w ospałości, znużeniu i anorgazmii. Amantadyna jest stosowana w praktyce ogólnej w leczeniu parkinsonizmu (niezależnie od jego przyczyny), także idiopatycznego. Jest też używana do zapobiegania i leczenia objawowego infekcji grypy spowodowanej wirusem typu A.

	30 Farmakoterapia w zaburzeniach psychicznych
		" HCI
	Ryc. 2-1. Struktura cząsteczkowa amantadyny WSKAZÓWKI KLINICZNE Amantadyna jest dostępna w kapsułkach po 100 mg i w syropie (50 mg w 5 ml). Stosuje sie ją doustnie początkowo dwa razy w ciągu dnia w dawkach po 100 mg, chociaż niekiedy wskazane jest dwukrotne podawanie dawki 200 mg. U chorych z uszkodzeniem nerek może być stosowana tylko pod kontrolą funkcji nerek. Jeśli nastąpi poprawa podczas leczenia polekowych objawów pozapiramidowych, to lek ten stosuje się przez 4-6 tyg., a potem odstawia obserwując, czy nie wystąpią ponownie niepożądane objawy neurologiczne związane ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych. W razie decyzji o odstawieniu amantadyny dawkę należy redukować stopniowo w ciągu 1-2 tyg. Pacjenci przyjmujący amantadynę nie powinni pić alkoholu. DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE Najczęstszymi objawami niepożądanymi z o.u.n., występującymi u 5-10% leczonych, są: zawroty głowy, bezsenność, upośledzenie koncentracji (zależy od dawki). U 15% leczonych występują drażliwość, depresja, lęk, dyzartria, ataksja (drżenia, nadpobudliwość). Opisano też poważne objawy z o.u.n., z wystąpieniem drgawek i psychoz włącznie. Najczęstszym objawem niepożądanym związanym z obwodowym działaniem amantadyny są nudności. Mogą wystąpić także bóle głowy, pogorszenie apetytu, wysypki skórne. Wynika z tego, że względnymi przeciwwskazaniami do podawania amantadyny są schorzenia nerek i padaczka. Podczas stosowania tego leku u chorych z obrzękami i schorzeniami układu krążenia należy zachować ostrożność. Nie wolno go stosować u kobiet w ciąży, gdyż wykazuje działanie teratogenne. Przenika do mleka matki, więc nie należy go podawać matkom karmiącym. Próby samobójcze z użyciem amantadyny zagrażają życiu. Wśród objawów zatrucia mogą wystąpić psychozy (splątanie, omamy, agresje) oraz zatrzymanie akcji serca i oddychania. Leczenie zatrucia należy rozpocząć od płukania żołądka lub spowodowania wymiotów. INTERAKCJE W opisanym przypadku łącznego stosowania amantadyny i fenelzyny (Nardil) wystąpiło znaczne podwyższenie ciśnienia krwi. Działanie dopaminergiczne amantadyny może zwiększać efekt pobudzenia o.u.n., powodowany przez leki stymulujące, takie jak kokaina i sympatykomimetyki (np. amfetamina). Łączne stosowanie amantadyny i leków pobudzających o.u.n, może prowadzić do wystąpienia bezsenności, nerwowości, drażliwości; możliwe jest wystąpienie drgawek i zaburzeń rytmu serca. Amantadyny nie wolno stosować jednocześnie z lekami o działaniu antycholinergicznym, ponieważ mogą nasilić się objawy niepożądane, takie jak splątanie, omamy, koszmary senne, suchość w ustach, zamazane widzenie. Więcej na ten temat zob. w: G.W. Arana, A.B. Santos: Anticholinergics and Amantadine, CTP/VI, rozdz- 32.4, s. 1919-1923.

Kategorie