|
POCKET HANDBOOK
OF PSYCHIATRIO DRUG
TREATMENT
|
|||
|
Second Edition
|
|||
|
Harold
I. Kapłan,
M.D.
Professor of Psychiatry, New York
University School of Medicine; Attending Psychiatrist,
Tisch Hospital, the University Hospital
of the New York University
Medical Center;
Attending Psychiatrist, Bellevue
Hospital Center;
Consultant Psychiatrist, Lenox
Hill Hospital,
New York, New York
|
|||
|
Benjamin
J. Sadock,
M.D.
Professor and Vice Chairman,
Department of Psychiatry,
New York University School of
Medicine; Attending Psychiatrist, Tisch Hospital, the
University Hospital
of the New York University
Medical Center;
Attending Psychiatrist, Bellevue
Hospital Center;
Consultant Psychiatrist, Lenox
Hill Hospital,
New York, New York
|
|||
|
|||
|
Williams & Wilkins
A WAYERLY COMPANY
|
|||
|
BALTIMORE PH1I.ADE1.PHIA
I.ONDON PARIS BANGKOK BUENOS AIRES HONC KONG MUNICH
SYDNEY TOKYO WROCŁAW
|
|||
|
FARMAKOTERAPIA W ZABURZENIACH
PSYCHICZNYCH
|
||
|
Wydanie I polskie
pod redakcją Sławomira
Sidorowicza
|
||
|
Harold I. Kapłan
|
||
|
Benjamin J. Sadock
|
||
|
Wydawnictwo Medyczne
Urban & Partner
Wrocław 1998
|
||
|
Senior Contributing
Editor
Robert Cancro,
M.D., Med D.Sc.
Professor and Chairman,
Department
of Psychiatry, New York
University School
of Medicine; Director, Department
of Psychiatry,
Tisch Hospital, the University
Hospital of the New York University Medical
Center,
|
Contributing Editor
NORMAN SUSSMAN, M.D.
Clinical Associate Professor of
Psychiatry, New York University School of
Medicine;
Director, Psychopharmacology
Research
and Consultation Service,
Bellevue Hospital
Center, New York, New York
|
||
|
New York, New York;
Director, Nathan S. Kline
Institute for Psychiatrie Research, Orangeburg, New
York
|
|||
|
Copyright Š 1996
Williams & Wilkins
351 West Camden Street
Baltimore, Maryland 21201-2436,
USA
1-800-638-0672
|
Managing Editor.
Kathleen Courtney Millet
Production Coordinator:
Barbara J. Felton
Copy Editor. Bonnie
Montgomery
Designer. Wilma
Rosenberger Illustration Planner. Lorraine
Wrzosek
|
||
|
ISBN 0-683-18006-1
Wszelkie prawa zastrzeżone,
szczególnie prawo do przedruku i tłumaczenia na inne
języki. Żadna z części tej książki nie może być w
jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej pisemnej
zgody wydawnictwa. Dotyczy to również sporządzania
fotokopii, mikrofilmów oraz przenoszenia danych do
systemów komputerowych.
Prosimy Czytelników, aby w
trakcie podejmowania decyzji o sposobie leczenia
krytycznie odnosili się do zamieszczonych informacji i
konfrontowali je z podanymi w innych dostępnych
publikacjach. Przy dawkowaniu leków, zwłaszcza nowych lub
rzadko stosowanych, radzimy zapoznawać się również z
zaleceniami producenta preparatu.
Š Copyright for the Polish
edition by Urban & Partner, Wrocław 1998 Publikacja
wydana we współpracy z firmą Servier Polska
|
|||
|
SERVIER
Redaktor naukowy wydania
polskiego: dr hab. med. Sławomir Sidorowicz Katedra i
Klinika Psychiatrii AM we Wrocławiu
Z angielskiego tłumaczyli:
lek. med. Karol Fabiańczyk
Katedra i Klinika Psychiatrii AM w Szczecinie
(rozdz. 4, 13, 15, 17, 25-27, 34)
prof. dr hab. med. Jerzy Landowski I i II Klinika
Chorób Psychicznych AM w Gdańsku
(rozdz. 14, 16, 23, 24, 31, 33,
36, 41) prof. dr hab. med. Janusz Rybakowski Klinika
Psychiatrii Dorosłych AM w Poznaniu
(rozdz. 12, 18, 19, 21, 28-30,
35, 40) doc. dr hab. med. Małgorzata Rzewuska Instytut
Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
(rozdz. 2, 3, 5, 7-11, 20, 22,
37) dr hab. med. Sławomir Sidorowicz Katedra i Klinika
Psychiatrii AM we Wrocławiu
(rozdz. 1, 6, 39, 42, 43) Rozdz.
32 i 38 zostały napisane przez dra hab. med. Sławomira
Sidorowicza
Lektor: dr n. med. Mirosław
Mrukowicz Redaktor: dr n. hum. Andrzej Szubert
Redaktor-producent: Grzegorz Ociepka
Opracowanie skorowidza: lek. med.
Artur Płoch
Kierownictwo lektoratu: dr n.
med. Mirosław Górnicki Kierownictwo edycji: Wiesława
Jeleńska-Hombek
ISBN 83-85842-97-7
Wydawnictwo Medyczne Urban &
Partner, ul. M. Skłodowskiej-Curie 55/61
50-950 Wrocław, tel. 071/3285487,
3283068, 3283069, fax 071/3284391
Druk: Drukarnia Narodowa,
Kraków
|
|||
|
Przedmowa
|
||
|
W drugim wydaniu podręcznika pt.
Pocket Handbook of Psychiatric Drug Treatment
omówiono najnowsze osiągnięcia w leczeniu zaburzeń
psychicznych. Jest to najszybciej rozwijająca się
dziedzina psychiatrii.
Książka jest przeznaczona dla
psychiatrów i lekarzy specjalizujących się w psychiatrii,
studentów medycyny oraz dla innych osób zainteresowanych
lecznictwem psychiatrycznym. Podręcznik przyda się
również lekarzom rodzinnym oraz lekarzom innych
specjalności, którzy w terapii zaburzeń emocjonalnych
leki psychotropowe przepisują częściej nawet niż
psychiatrzy. Zapewnia on łatwy i szybki dostęp do
informacji na temat farmakoterapii zaburzeń psychicznych
u dzieci i osób dorosłych.
Część materiału pochodzi z
szóstego wydania Comprehensive Textbook of
Psychiatry (CTP) oraz siódmego wydania Synopsis
of Psychiatry Kapłana i Sadocka. Rozwinięto go i
uzupełniono informacjami o obecnym stanie wiedzy na temat
psychofarmakologii klinicznej.
UKŁAD
PODRĘCZNIKA
W pierwszej części opisano
zasady, jakimi należy się kierować zlecając leki.
Szczególny nacisk położono na zagadnienia tak ważne w
praktyce, jak wybór leku, leczenie skojarzone,
informowanie o leczeniu i świadoma zgoda pacjenta,
działania niepożądane, interakcje lękowe,
psychofarmakoterapia w okresie dzieciństwa, u dorosłych,
w podeszłym wieku, w okresie ciąży i karmienia oraz w
chorobach somatycznych.
Nowa klasyfikacja
leków
W podręczniku przedstawiono nową
klasyfikację leków, opisaną po raz pierwszy w szóstym
wydaniu Synopsis of Psychiatry. Podział leków
opiera się na ich właściwościach farmakologicznych i
mechanizmach działania, a nie na tradycyjnych
przesłankach klinicznych (leki tymoleptyczne,
neuroleptyczne, przeciwmaniakalne i przeciwlękowe). Za
taką zmianą przemawia szereg argumentów. Wiele leków
przeciwdepresyjnych można stosować w leczeniu zaburzeń
lękowych. Niektóre anksjolityki są podawane w psychozach
jako leczenie wspomagające. Leki poszczególnych grup
bywają stosowane w terapii rozmaitych innych schorzeń,
np. w zaburzeniach odżywiania się, stanach paniki,
zaburzeniach kontroli impulsów. Takie leki, jak
karbamazepina i propranolol są stosowane w terapii
różnych zaburzeń psychicznych, a nie należą do żadnej
wymienionej kategorii klinicznej. Według nowej
klasyfikacji np. leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki)
dzielą się na: 1) antagonistów receptora dopaminy (np.
Chlorpromazyna i haloperydol) oraz 2) klozapinę,
wyodrębnioną ze względu na swoiste właściwości
farmakologiczne.
Alfabetyczny wykaz
leków
Alfabetyczny układ nazw leków
znacznie ułatwia odnalezienie potrzebnych informacji.
Poszczególne leki są wyczerpująco omówione w odpowiednich
rozdziałach podręcznika. Informacje o
leku obejmują: 1) nazwę i budowę chemiczną; 2) nazwy
preparatów handlowych i dawkowanie; 3) właściwości
farmakologiczne (z farmakokinetyką i farmakodynamiką
włącznie); 4) wskazania i zastosowanie w praktyce
klinicznej; 5) zasady stosowania u dzieci, u osób w
podeszłym wieku, u kobiet w ciąży i karmiących matek; 6)
działania niepożądane, powikłania oraz reakcje
uczuleniowe; 7) interakcje lekowe.
VII
|
||
|
WYBRANE DZIAŁY
PODRĘCZNIKA
Stany nagłe
W rozdz. 41 podano dawki
toksyczne i śmiertelne każdego leku, omówiono objawy
podmiotowe i przedmiotowe zatrucia oraz metody jego
leczenia. Najważniejsze informacje zestawiono w
tabeli.
Wskazania
Na oddzielnej karcie wewnętrznej
strony okładki zestawiono leki oraz ich grupy, wskazane w
terapii chorób psychicznych zgodnie z obecnym stanem
wiedzy.
Leczenie
skojarzone
W celu podniesienia skuteczności
postępowania leczenie farmakologiczne niekiedy bywa
łączone z oddziaływaniami psychoterapeutycznymi. Obydwie
metody uzupełniają się: farmakoterapia usuwa
dolegliwości i objawy, a psychoterapia umożliwia
zrozumienie ich przyczyny. W podręczniku zwięźle i
dokładnie opisano zasady leczenia skojarzonego.
Badania
laboratoryjne
Omówiono badania laboratoryjne,
szczególnie te, które są konieczne do prawidłowego
prowadzenia leczenia. Ułatwi to zrozumienie powiązań
między właściwościami farmakologicznymi leku a wynikami
pomiarów pracownianych.
Opis najnowszych leków,
będących jeszcze przedmiotem badań
Odrębny rozdział poświęcono
opisowi leków, które obecnie znajdują się w różnych
fazach badań. Zawarty w nim materiał z pewnością umożliwi
wyrobienie sobie opinii o perspektywach
psychofarmakoterapii.
Ilustrowany przewodnik
lekowy
Kolorowe tablice ukazują postać
oraz zakres dawkowania leków; materiał opracowano na
podstawie najnowszego stanu wiedzy. Ułatwi to wybór
właściwego leku i przepisanie go w odpowiedniej
dawce.
Piśmiennictwo
Na końcu każdego rozdziału tego
bardzo treściwego podręcznika podano, w którym miejscu
szóstego wydania Comprehensive Textbook of
Psychiatry (CTP) można znaleźć dodatkowe informacje
o omawianych lekach. Wielką zaletą Farmakoterapii w
zaburzeniach psychicznych jest zwięzłość i
prostota, odnalezienie więc poszukiwanych informacji nie
nastręcza żadnych trudności.
PODZIĘKOWANIA
Dziękujemy prof. drowi Normanowi
Sussmanowi z New York Medical Center, który walnie
przyczynił się do wydania tej książki i pomógł zebrać
informacje o najnowszych lekach psychotropowych.
Dziękujemy również Justin Hollingworth, Justin Hartung i
Jennifer Peters za owocną współpracę i wydatną pomoc w
przygotowaniu książki do druku. Podziękowania należą się
także drowi Josephowi Belanoffowi za cenne rady.
VIII
|
||
|
Duże zasługi w przygotowaniu
podręcznika ma prof. dr Virginia Sadock kierowniczka
szkolenia na temat seksualności człowieka w Now York
University Medical Center która omówiła wpływ leków na
aktywność płciową.
Wyrazy wdzięczności kierujemy do
dra Jacka Grebba, który znacznie wzbogacił treść
podręcznika. Dr Grebb jest jednym z głównych współautorów
siódmego wydania Synopsis of Psychiatry. Jest on
znanym nauczycielem akademickim, badaczem i praktykiem
lekarzem o ogromnej wiedzy na temat
psychofarmakologii.
Dziękujemy też prof. drowi
Robertowi Cancro kierownikowi Wydziału Psychiatrii w
New York University Medical Center za duże
zaangażowanie w wydanie podręcznika. Jesteśmy mu ogromnie
wdzięczni za zachętę i nieustanne wsparcie.
|
||
|
1 maja 1995
r.
Dr Harold I. Kapłan
New York University Medical
Center
Dr Benjamin J. Sadock
New York, New York
|
||
|
IX
|
||
|
Przedmowa do wydania polskiego
|
||
|
Wydawnictwo Urban & Partner
we Wrocławiu przekazuje polskiemu Czytelnikowi kolejne
dzieło wybitnych amerykańskich psychiatrów i nauczycieli
akademickich H.I. Kapłana i B.J. Sadocka pt.
Farmakoterapia w zaburzeniach psychicznych.
Psychofarmakologia należy do najbardziej dynamicznie
rozwijających się dziedzin psychiatrii, a wiedzę na jej
temat trzeba stale odnawiać i uzupełniać. Nieustannie
przecież następują nowe odkrycia dotyczące funkcjonowania
mózgu i życia psychicznego, z czym ściśle wiąże się
ciągłe poszukiwanie coraz doskonalszych leków
psychotropowych. Dzieło Kapłana i Sadocka nie tylko
ogarnia aktualny stan wiedzy, ale również ukazuje
perspektywy psychofarmakologii w nadchodzącym
dziesięcioleciu. Podręcznik prosto i przejrzyście
przedstawia najnowsze dane o lekach psychotropowych i
metodach ich stosowania. Autorzy bardzo konsekwentnie
unikają obarczania Czytelnika informacjami
nieprzydatnymi w praktyce klinicznej. Przeciwnie
ogromny nacisk jest położony na omówienie wszelkich
zagadnień dotyczących standardowych metod stosowania
leku, możliwości innego leczenia zaburzeń w razie
niepowodzenia metody standardowej, postępowanie w
lekooporności zaburzeń oraz w zatruciu.
Uwzględniono specyfikę
psychofarmakoterapii w różnych okresach życia, a także w
rozmaitych chorobach somatycznych. Drobiazgowo, z
uwzględnieniem danych statystycznych, zostały opisane
działania niepożądane leków oraz ich leczenie.
Szczegółowa znajomość wymienionych zagadnień nabiera
coraz większego znaczenia również w Polsce, w miarę jak
rozpowszechnia się praktyczne zastosowanie doktryny
świadomej zgody, tak ważnej we współczesnej medycynie.
Leczenie psychofarmakologiczne nawet najnowocześniejszymi
środkami trwa długo, niekiedy wiele miesięcy i lat.
Choćby z tego powodu uzyskanie niezbędnej współpracy
chorych i ich rodzin nierzadko napotyka poważne
trudności, których przezwyciężenie wymaga dużych
umiejętności. Autorzy wnikliwie omawiają przyczyny odmowy
leczenia oraz sposoby zapobiegania temu szkodliwemu
zjawisku. Uznając, że terapia biologiczna jest leczeniem
z wyboru wielu zaburzeń psychicznych, Kapłan i Sadock nie
pomijają roli łączenia jej z oddziaływaniem psychicznym
lekarza na chorego, poświęcając temu ważnemu zagadnieniu
odrębny rozdział. Wszakże to lekarz pozostaje nadal
najważniejszym i najczęściej stosowanym lekiem" w
praktyce lekarskiej.
Układ podręcznika ułatwia szybkie
dotarcie do potrzebnej informacji na temat leku lub
sposobu leczenia określonych zaburzeń psychicznych. W tym
celu zastosowano porządek alfabetyczny, zachowując jednak
również skorowidz.
Do wydania polskiego, za zgodą
wydawcy amerykańskiego, dołączono informacje o dwóch
nowych lekach dostępnych na rynku polskim, tj. o
tianeptynie i zopiklonie. Przypisy tłumacza i przypisy
redakcyjne odnoszą się do ważnych aspektów
psychofarmakoterapii w naszym kraju.
Podręcznik nowoczesnej
psychofarmakoterapii H.I. Kapłana i B.J. Sadocka może
pomóc psychiatrom, lekarzom różnych specjalności,
studentom oraz innym zainteresowanym Czytelnikom
uaktualnić i pogłębić swoją wiedzę na temat współczesnych
metod farmakologicznego wpływu na życie psychiczne
człowieka.
Sławomir Sidorowicz
|
||
|
XI
|
||
|
Spis treści
|
||
|
Przedmowa
.........................
VTT
Przedmowa do wydania
polskiego.................
XI
1.
Podstawy
psychofarmakologii...................
1
2.
Amantadyna
........................
29
3.
Antagoniści kanału
wapniowego..................
31
4.
Antagoniści receptorów
beta-adrenergicznych.............
35
5.
Antagoniści receptorów
dopaminergicznych..............
41
6.
Barbiturany oraz inne leki o
podobnym
działaniu............
65
7.
Benzodiazepiny
.......................
71
8.
Bromokryptyna
.......................
83
9.
Bupropion
.........................
87
10.
Buspiron
..........................
89
11.
Dantrolen.........................
91
12.
Disulfiram.........................
93
13.
Fenfluramina........................
97
14.
Flumazenil.........................
99
15.
Hormony
tarczycy......................
101
16.
Inhibitory
monoaminooksydazy..................
103
17.
Johimbina.........................
109
18.
Karbamazepina
.......................
111
19.
Klonidyna
.........................
119
20.
Klozapina.........................
121
21.
Kwas walproinowy i jego pochodne
(walproiniany)...........
125
22.
Leki
antycholinergiczne.....................
129
23.
Leki hamujące selektywnie wychwyt serotoniny
(SI-5-HT).........
&ldots;
24.
Leki Przeciwdepresyjne trójpierścieniowe i
czteropierścieniowe.......
143
25.
Leki
przeciwhistaminowe....................
157
26.
Leki
sympatykomimetyczne...................
161
27.
Lewodopa.........................
167
28.
Metadon..........................
169
29.
Naltrekson.........................
171
30.
Sole
litu..........................
175
31.
Takryna..........................
187
32.
Tianeptyna.........................
189
33.
Trazodon i
nefazodon.....................
193
34.
L-tryptofan.........................
197
35.
Wenlafaksyna........................
199
36.
Wodzian
chloralu.......................
201
37.
Zolpidem
.........................
203
38.
Zopiklon..........................
205
39.
Polekowe zaburzenia
ruchowe..................
207
40.
Łączenie psychoterapii z
farmakoterapią...............
215
41.
Badania laboratoryjne a
farmakoterapia...............
229
42.
Nowe leki poddawane
badaniom.................
251
43.
Przedawkowanie i zatrucie lekami
psychotropowymi...........
257
Skorowidz
..........................
271
XIII
|
||