Yerba Mate - historia, zastosowanie, działanie

Yerba Mate jest naparem z Ostrokrzewu paragwajskiego zawierającym ksantyny. Nazwa mate pochodzi od słowa "mati" co w języku quichua oznacza tykwę, którą wykorzystuje się do parzenia zioła.
Indianie południowoamerykańscy używali mate jeszcze w czasach prekolumbijskich. Mate ma działanie pobudzające co miało duże znaczenie podczas uciążliwych wędrówek przez Andy. W okolicach Limy w Peru znaleziono dowody, na używanie Yerba Mate przez Inków. Indianie Guarani piją sok z liści ostrokrzewu od wieków, aby oczyścić krew, wzmocnić włosy, zwiększyć odporność organizmu, zwalczyć zmęczenie i zredukować stres. Napar z tej rośliny jest nadal chętnie przyrządzany w krajach Południowej Ameryki.
W Instytucie Pasteura w Paryżu w 1964 roku grupa naukowców prowadziła badania nad naturalnymi źródłami witamin. W raporcie z badań napisano: "trudno znaleźć na świecie roślinę o tak dużej zawartości witamin i minerałów jaka jest w Mate"; Zawiera ona "praktycznie wszystkie potrzebne do przeżycia witaminy". Dzisiaj spożywa się około 300 tys. ton Yerba Mate w Brazyli, Argentynie, Urugwaju i Paragwaju.
Ludzie piją Mate przed pójściem do pracy, przed czekającym ich wysiłkiem, na piknikach. Najczęściej Mate jest spożywana rano i wieczorem przed posiłkami. Picie Mate jest "rytuałem", w którym uczestniczy cała rodzina i czasami przyjaciele. Mate spożywa się przez tzw. Bombillę to jest metalową słomkę, bardzo często posrebrzaną czy pozłacaną. Słomkę taką wymienia się co 3-4 miesiące. Oczywiście niektóre słomki są wykonane z czystego złota, srebra czy innego szlachetnego metalu i nie wymagają wymiany.

Ostrokrzew jest wiecznie zielonym drzewem dorastającym nawet do 15 metrów wysokości, ale zwykle wysokość nie przekracza 6-8 metrów. W naturalnych warunkach roślina potrzebuje 25 lat, aby osiągnąć maksymalne wymiary. Ostrokrzew dziko rośnie na terenach Paragwaju (stąd nazwa), Brazylii, Chile, Peru, Argentyny i innych południowo-amerykańskich krajów. Mate ma błyszczące, ząbkowane liście i drobne, białe kwiaty, z których rozwijają się czerwone, czarne lub żółte jagody. W celach spożywczych i leczniczych wykorzystywane są jednak liście ostrokrzewu. Dziko rosnący ostrokrzew ma aromatyczny, silny zapach i smak. Niezwykłe jest to, że w ciągu roku z jednego drzewa można zebrać 65 - 85 funtów suszonych liści. Plony z jednego drzewa są zbierane co trzy lata, aby zapobiec "utracie mocy" rośliny. Nazwę (Ilex paraguarensis) tej roślinie nadał francuski botanik Auguste de Saint Hilaire w 1822 roku.

Yerba Mate zawiera liczne witaminy i składniki mineralne: witaminy A, C, E, B1, B2, ryboflawinę, kwas nikotynowy; magnez, wapń, żelazo, sód, potas, mangan, krzem, fosfor, siarkę, kwas chlorowodorowy, kwas cytrynowy, cholinę i inne. Ostrokrzew zawiera też substancje z grupy ksantyn (xanthines). Występują one w roślinie w bardzo małych ilościach, ale wykazują ogromne zainteresowanie ze strony naukowców. Pierwsza ksantyna nazywa się mateina (mateine). Występuje (jeżeli wogóle występuje) w bardzo małych ilościach. Niektóre ksantyny mają właściwości zbliżone do kofeiny, inne - do teobrominy i teophyliny. Naukowcy z Instytutu Higieny w Hamburgu w Niemczech badali zawartość kofeiny w Mate. Odkryli oni, że jest jej tak mało, że nie może ona być głównym aktywnym składnikiem. Mateina stymuluje centralny układ nerwowy, ale w przeciwieństwie do pozostałych ksantyn nie powoduje "nawyku". Mateina także redukuje ciśnienie krwi.

Przeciętny skład Yerba Maté (100 g) Minimalnie Maksymalnie Średnio Wilgoć 5.36 9.80 8.17 Białka 8.30 13.45 10.89 Węglowodany 9.70 14.18 12.04 Skrobia 2.56 6.63 4.55 Glukoza 1.30 6.14 3.84 Włókna 14.96 19.95 16.96 Mineralne składniki Yerba Maté (100 g) Minimalnie Maksymalnie Średnio Popioły 6.310 7.780 6.910 Chlor (g) 0.082 0.160 0.116 Siarka 0.082 0.168 0.125 Fosfor (g) 0.074 0.214 0.120 Wapń 0.597 0.824 0.668 Magnez 0.134 0.484 0.337 Potas (g) 1.181 1.554 1.350 Sód (g) 0.000 0.003 0.002 Żelazo (mg) % --- 94.000 59.900 Miedź (mg) 0.600 1.600 1.260 Mangan (mg) 30.200 183.000 133.180

Zawartosć ważniejszych witamin w Yerba Maté (100 g)

	Minimalnie	Maksymalnie	Średnio
Karoten (Caroffin) (mg)	0.639	2.267	1.234
Karoten (Caroffin) (witamina A UI)	1.065	3.779	2.095
Tiamina (gamma)	62.3	313.1	222.7
Ryboflawina	246	573.9	404.3
Witamina C	8.2	20.7	11.9

Mate jest używana jako ważny składnik diety. Eliminuje ona uczucie głodu i dostarcza większości witamin i minerałów. Chilijscy zielarze J. Zin i R. Weiss z Korpusu Pokoju pracowali z dużą grupą tubylców, gdzie zauważyli, że zachowują oni doskonałą formę przy spożywaniu bardzo skromnych ilosci posiłków. Dlaczego tak się działo? Spożywali oni ogromne ilości naparu Yerba Mate. Niektóre plemiona żyły dzięki takiej diecie nawet do 100 lat. W krajach Południowej Ameryki lekarze zachęcają matki do stosowania Yerba Mate w diecie dzieci w wieku szkolnym.

Przygotowywanie naparu:

Przygotowywanie nowej tykwy:
Tykwa musi być czysta przed użyciem. Dzięki poniższemu zabiegowi tykwa "przesiąknie" Mate.

1. Wsyp do tykwy 2/3 suchej Yerba Mate.
2. Dodaj gorącej (nigdy wrzącej) wody.
3. Pozostaw tykwę na 3 dni, dodając wody w razie potrzeby (gdy wyparuje, itp.).
4. Usuń Yerba Mate po trzech dniach i wyczyść tykwę.
5. Tykwa powinna być płukana i suszona po każdym użyciu.

Przygotowywanie Yerba Mate:
Jest wiele sposobów na przyrządzanie naparu. Poniższy przepis pochodzi od Urugwajskich smakoszy Mate ;-). W Paragwaju, Argentynie i Brazyli sposób przygotowania jest inny.

1. Wsyp 2/3 Yerba Mate do tykwy.
2. Przechyl lekko tykwę.
3. Dodaj trochę ciepłej wody żeby Mate mogła nasiąknąć. Nigdy nie używaj wrzącej wody, gdyż Mate może się "ugotować" i będzie miała gorzki smak. Najlepsza temperatura to kilka stopni poniżej temperatury wrzenia.
4. Pozostaw tykwę na 5 minut.
5. Dodaj więcej wody jeśli napar ma zbyt mocny zapach.
6. Włóż swoją bombillę do tykwy i...
7. mmmmmmm.... :).

Więcej informacji, sklep z yerba mate Pajarito: http://www.yerbamate.com.pl

---

Tekst powstał przez kompilację różnych informacji z internetu.