Polak jeździ po trawie

Po narkotykach jeździ w Polsce więcej kierowców niż pod wpływem alkoholu!

Te zaskakujące wyniki przynosi duże badanie Komendy Głównej Policji, Instytutu Ekspertyz Sądowych i Instytutu Transportu Drogowego. Trwało ponad dwa lata - od października 2006 r., wzięło w nim udział ponad 4 tys. kierowców.

Losowo zatrzymywała ich policja, po wyrażeniu zgody na anonimowe badanie byli proszeni o próbkę śliny. Eksperci szukali ok. 30 różnych substancji, które mogą wpływać na sprawność kierowcy.

- Wyniki mogą zaskakiwać, do tej pory mówiło się głównie o kierowcach po alkoholu - mówi Ilona Buttler z Instytutu Transportu Samochodowego. Stężenie alkoholu przekraczające dopuszczalny w Polsce limit 0,2 promila stwierdzono u 1,02 proc. zbadanych. Jeśli przyjąć, że prawo jazdy kategorii B ma około 13 mln osób - dane te oznaczają, że po drogach porusza się po spożyciu alkoholu ok. 130 tys. kierowców.

Nielegalne narkotyki znaleziono natomiast w próbkach pobranych od 2,53 proc. badanych! A zatem - podobnie szacując - po drogach może jeździć ok. 330 tys. kierowców po marihuanie, haszyszu czy amfetaminie.

Uwaga, alkomat!

- Są przynajmniej dwie hipotezy. Pierwsza potwierdza wyniki badań. W Polsce z nietrzeźwymi kierowcami walczy się od kilkudziesięciu lat, coraz mniejsze jest społeczne przyzwolenie dla jazdy po pijanemu, dlatego maleje udział kierowców prowadzących pojazdy po alkoholu - mówi Iwona Buttler. Kierowcy wiedzą też, że w razie kontroli zostaną poddani badaniu.

Z narkotykami jest inaczej. Do niedawna rzadko sprawdzano kierowców na tę okoliczność. Dostęp do takich substancji jest relatywnie łatwy, zwłaszcza wśród młodszych.

Kierowcy nie zdają sobie sprawy, że jazda po narkotykach jest niebezpieczna i że mogą być ukarani. Poza tym osoby pod wpływem narkotyków nie są tak łatwe do zdemaskowania jak kierowcy, od których czuć alkohol.

Amfetamina - złudna koncentracja

Obserwacje te potwierdzają badania przeprowadzone w 2008 r. przez Krajowe Biuro ds. Narkomanii. Osoby w wieku 16-26 lat uczestniczące w imprezach odpowiadały wprawdzie, że jazda po narkotykach jest niebezpieczna - ale dopiero po zastanowieniu, którego nie było przy pytaniach o alkohol.

Młodzież oceniała, że kokaina i amfetamina nie są groźne, bo zwiększają koncentrację, pobudzają, energetyzują. Bardziej obawiała się "przymulającej" marihuany i halucynogenów. Opowiadała o swoich doświadczeniach - jeździe po narkotykach na imprezy albo osiedlowe przejażdżki.

- Mówienie, że amfetamina zwiększa koncentrację, to jak mówienie, że po kielichu lepiej się jeździ - irytuje się Anna Małdzińska, psycholog transportu ze stowarzyszenia Droga i Bezpieczeństwo. - Amfetamina wywołuje złudzenie poprawy koncentracji i sprawności nawet u osób zmęczonych. Daje im niczym nieuzasadnioną pewność siebie, naprawdę jednak zaburza percepcję wzrokową i słuchową, może nawet wywołać zapaść. Kierowca po amfetaminie to duże zagrożenie.

Małdzińska mówi, że coraz więcej kierowców, których spotyka, przyznaje się do kontaktów z narkotykami. - Zwłaszcza absolwenci liceów i wyższych uczelni. Czasem dla rozładowania stresu, częściej - jak mówią - to sposób na wielogodzinną pracę umysłową.

Na kursach prawa jazdy o narkotykach się nie mówi. Małdzińska: - Kierowcy nie wiedzą więc, jak narkotyki działają na organizm. Wiedzą, że nie powinno się wtedy prowadzić, ale nie wiedzą dlaczego.

I wylicza: - Kokaina działa podobnie jak amfetamina, ale z większą siłą. Zwiększa ciśnienie, może wywoływać psychozę. Haszysz i marihuana spowalniają reakcje na bodźce wzrokowe i słuchowe, wywołują apatię, błogość i senność. Mogą też wywoływać napady lęku lub stany euforyczne. LSD powoduje omamy, poczucie wyjścia z ciała, silnie zaburza możliwość prawidłowej oceny sytuacji na drodze. Heroina zaburza widzenie, szczególnie w nocy, powoduje złą ocenę prędkości, zobojętnienie, otępienie.

Pijani jeżdżą przez las?

- Jest też druga hipoteza - kontynuuje Ilona Buttler. - Nasze badania prowadzone były na głównych drogach - krajowych i wojewódzkich. Osoby po alkoholu wolą jeździć mniej uczęszczanymi, unikając spotkania z policją. Kierowcy mogli się też ostrzegać o naszych kontrolach przez CB radio. Wreszcie - co nie jest bez znaczenia - alkohol eliminowany jest z organizmu człowieka szybciej niż narkotyki.

Badanie przeprowadzono w całej Polsce podzielonej na sześć części. W każdej wyznaczono dwa punkty kontrolne w obszarze zabudowanym - jeden w mieście powyżej 100 tys. mieszkańców i jeden w mieście 20-60 tys. mieszkańców. Oraz dwa poza obszarem zabudowanym - jeden na drodze krajowej i jeden na drodze wojewódzkiej - powiatowej.